Οι εντάσεις σχετικά με το μεταναστευτικό ζήτημα συνεχίζουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Ο ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι τραβάει συνεχώς την προσοχή με τα σχεδόν καθημερινά του ξεσπάσματα εναντίον των μεταναστών. Παρομοίως ο γερμανός ομόλογός του Χορστ Ζεεχόφερ δημιούργησε ένταση στην κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας του για να διασφαλίσει τη λήψη νέων μέτρων ενάντια στους αιτούντες άσυλο που προσπαθούν να μπουν στη Γερμανία από την Αυστρία. Οι δύο υπουργοί δηλώνουν ότι θέλουν να επικεντρωθούν σε εθνικές και όχι ευρωπαϊκές λύσεις.
Εχουν άδικο. Η ΕΕ έπαιξε καίριο ρόλο στη μείωση των προσφυγικών ροών. Χάρη στη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία πολύ λιγότεροι πρόσφυγες καταφθάνουν στην Ελλάδα. Ακόμα και έτσι όμως πολιτικοί συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται το μεταναστευτικό ζήτημα για πολιτικούς σκοπούς και το ξαναφέρνουν στο προσκήνιο. Το πραγματικό ζήτημα είναι ποια χώρα είναι υπεύθυνη για τους μετανάστες που βρίσκονται ήδη σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η ανικανότητα της Ευρώπης να λύσει αυτό το ζήτημα με έναν τρόπο που να ικανοποιεί όλες τις πλευρές τώρα απειλεί την περιοχή Σένγκεν, όπου η μετακίνηση γίνεται ελεύθερα.
Επίσημα υπάρχουν κανόνες. Σύμφωνα με τον κανονισμό του Δουβλίνου η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία φτάνουν οι αιτούντες άσυλο είναι υπεύθυνη για την εξέταση των αιτήσεών τους. Ωστόσο χώρες με εξωτερικά σύνορα, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, διαμαρτύρονται ότι αυτός ο κανονισμός είναι άδικος. Οι αιτούντες άσυλο αντιστέκονται και εκείνοι σε αυτόν τον κανόνα, δεν θέλουν να μείνουν στον Νότο, θέλουν να πάνε βόρεια. Για αυτό η Γερμανία λαμβάνει περισσότερες αιτήσεις ασύλου από την Ιταλία παρότι δεν έχει εξωτερικά σύνορα. Αλλά σύμφωνα με τον κανονισμό η Γερμανία έχει το δικαίωμα να ζητήσει από άλλα κράτη – μέλη να αναλάβουν αυτές τις υποθέσεις. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα.
Στην πραγματικότητα κανείς δεν είναι ευχαριστημένος με αυτό το σύστημα. Οι νότιες χώρες επιμένουν ότι ο κανονισμός είναι άδικος, οι βόρειες χώρες διαμαρτύρονται ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σωστά. Ενα σύστημα ασύλου το οποίο περιλαμβάνει πάνω από δώδεκα εθνικές γραφειοκρατίες που προσπαθούν να πασάρουν τους πρόσφυγες η μία στην άλλη δεν μπορεί να λειτουργήσει.
Ο Ντάνιελ Γκρος είναι διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Ευρωπαϊκής Πολιτικής
