Το να καταγγέλλει ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία, ο γερουσιαστής Τσακ Σούμερ, ότι οι δηλώσεις που έκανε χθες ο Ντόναλντ Τραμπ έχοντας δίπλα του τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Ελσίνκι ήταν «επιπόλαιες, επικίνδυνες και αδύναμες» και δείχνουν πως ο αμερικανός πρόεδρος «βάζει τον εαυτό του πάνω από τη χώρα» είναι λογικό και αναμενόμενο. Το να αποκαλεί ο Αντερσον Κούπερ, ο γνωστός παρουσιαστής του CNN, την επίμαχη συνέντευξη Τύπου «μία από τις πλέον σκανδαλώδεις εμφανίσεις αμερικανού προέδρου στην Ιστορία», επίσης. Το να χρησιμοποιούν ωστόσο λέξεις όπως «ντροπή», «τραγικό σφάλμα» ή «ιστορικό χαμηλό» ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές όπως ο Τζεφ Φλέικ και ο Τζον Μακέιν, όχι και τόσο. «Μπορεί κανείς να είναι υπέρ της βελτίωσης των σχέσεων με τη Ρωσία, υπέρ της συνάντησης με τον Πούτιν και πάλι να θεωρεί πως κάτι δεν πάει καλά εδώ», προσυπέγραψε ο ρεπουμπλικανός βουλευτής Τζάστιν Αμας.
«Κάτι δεν πάει καλά» όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ συμφωνεί απνευστί με τον πρόεδρο της Ρωσίας πως «δεν υπήρξε συνωμοσία», δεν υπήρξε δηλαδή ανάμειξη της Μόσχας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016, «αδειάζοντας» ουσιαστικά τις δικές του μυστικές υπηρεσίες. Κατά τα λοιπά, Τραμπ και Πούτιν φάνηκαν χθες στην πρώτη τους επίσημη συνάντηση να ανοίγουν τον δρόμο για μια νέα εποχή συνεργασίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Αρκούν ενδεχομένως δύο δηλώσεις του αμερικανού προέδρου, μία πριν τη συνάντησή του με τον ρώσο ομόλογό του στο προεδρικό μέγαρο στο Ελσίνκι και μία στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε το διάρκειας μεγαλύτερης των δύο ωρών τετ α τετ τους καθώς και το γεύμα που είχαν οι δύο ηγέτες πλαισιωμένοι πλέον από έξι συνεργάτες τους έκαστος για να κατανοήσει κανείς το κλίμα. «Η σχέση μας με τη Ρωσία ΟΥΔΕΠΟΤΕ υπήρξε χειρότερη χάρη σε πολλά χρόνια αμερικανικής ανοησίας και βλακείας και τώρα στο Στημένο Κυνήγι Μαγισσών», έγραψε το πρωί ο Τραμπ στο Τwitter –όπου «Στημένο Κυνήγι Μαγισσών» η έρευνα του ειδικού ανακριτή Ρόμπερτ Μιούλερ περί εμπλοκής της Ρωσίας στις αμερικανικές δημοκρατικές διαδικασίες. Το tweet προκάλεσε σάλο όχι τόσο διότι ο Τραμπ θεωρεί τις σημερινές σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας χειρότερες από ό,τι, για παράδειγμα, στη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας ή του Πολέμου του Βιετνάμ ή της κρίσης των πυραύλων στην Κούβα αλλά κυρίως διότι κατηγορεί για αυτό αποκλειστικά τη χώρα του. «Συμφωνούμε», σχολίασε λιτά το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κοινοποιώντας το επίμαχο tweet. «Η σχέση μας ουδέποτε υπήρξε χειρότερη από ό,τι είναι τώρα», επανέλαβε ο αμερικανός πρόεδρος στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Πούτιν. «Ωστόσο, αυτό άλλαξε πριν από περίπου τέσσερις ώρες», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς στη συνέχεια αν επιρρίπτει ευθύνες και στη Ρωσία για τις συγκρουσιακές σχέσεις με τις ΗΠΑ ο Τραμπ απάντησε: «Ναι, θεωρώ και τις δύο χώρες υπεύθυνες. Θεωρώ πως οι ΗΠΑ υπήρξαν ανόητες, θεωρώ πως υπήρξαμε όλοι ανόητοι». Δεν ανέφερε ωστόσο καμία συγκεκριμένη συμβολή της Ρωσίας στην ένταση. Και όπως συνηθίζει, άλλαξε θέμα προκειμένου να μιλήσει για τον εαυτό του και το πόσο «εύκολα» νίκησε τη Χίλαρι Κλίντον. Γιατί μπορεί κανείς να ανέμενε πως σε μία τέτοια συνέντευξη Τύπου θα κυριαρχούσαν διεθνή ζητήματα, αλλά τελικά κυριάρχησαν τα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα του Τραμπ. Πρώτος μάλιστα μίλησε για αυτά ο ίδιος ο Πούτιν, λέγοντας πως ο Τραμπ ήγειρε το θέμα της ρωσικής ανάμειξης στις αμερικανικές εκλογές στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους και επαναλαμβάνοντας το γνωστό «η Ρωσία ουδέποτε αναμείχθηκε και δεν σκοπεύει να αναμειχθεί στην αμερικανική εσωτερική πολιτική».
Ο αμερικανός πρόεδρος θα δήλωνε στη συνέχεια πως οι δυο τους «πέρασαν πολλή ώρα» μιλώντας για αυτό. Και πως ο ρώσος ομόλογός του «είναι απόλυτος ως προς αυτό –και έχει μια ενδιαφέρουσα ιδέα» –την οποία δεν διευκρίνισε. Οι ξένοι δημοσιογράφοι πίεσαν. Ενας ζήτησε από τον Τραμπ να προειδοποιήσει δημοσίως τον Πούτιν να μην παρέμβει ποτέ ξανά σε αμερικανικές εκλογές: ο Τραμπ άρχισε να μιλάει για τους σέρβερ του FBI και τα e-mail της Χίλαρι. Ενας άλλος τον ρώτησε ευθαρσώς αν πιστεύει τις δικές του υπηρεσίες πληροφοριών ή τον Πούτιν: ο Τραμπ άρχισε να μιλάει για την υποτιθέμενη ανάρμοστη προεκλογική συμπεριφορά των Δημοκρατικών. «Ο πρόεδρος Πούτιν μόλις είπε πως η Ρωσία δεν αναμείχθηκε. Δεν βλέπω κανένα λόγο γιατί να το έκανε», δήλωσε στη συνέχεια.
Περισσότερο ειλικρινής ήταν, ενδεχομένως, η απάντηση του ίδιου του Πούτιν όταν ερωτήθηκε για την αξιοπιστία των διαψεύσεών του: «Οσο για το ποιον πρέπει να πιστεύετε και το ποιον δεν πρέπει να πιστεύετε, δεν μπορείτε να εμπιστευτείτε κανέναν. Από πού σας ήρθε αυτή η ιδέα ότι ο πρόεδρος Τραμπ με εμπιστεύεται ή ότι εγώ τον εμπιστεύομαι; Υπερασπίζεται τα συμφέροντα των ΗΠΑ και εγώ υπερασπίζομαι τα συμφέροντα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εχουμε κοινά συμφέροντα και αναζητούμε σημεία επαφής». Ο ρώσος πρόεδρος προσφέρθηκε πάντως να ανακρίνει, εφόσον ζητηθεί επισήμως από τον Ρόμπερτ Μιούλερ, τους 12 αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών του ρωσικού στρατού που κατηγόρησε επισήμως ομοσπονδιακό σώμα ενόρκων την περασμένη Παρασκευή –εφόσον οι ΗΠΑ δεχθούν να ανακρίνουν με τη σειρά τους αμερικανούς υπηκόους που η Ρωσία κατηγορεί για παράνομες πράξεις εις βάρος τους.
Το στήσιμο και η μπάλα του Μουντιάλ
Η συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στο Ελσίνκι ξεκίνησε με καθυστέρηση σχεδόν μιας ώρας: το τζετ του ρώσου προέδρου προσγειώθηκε λίγα λεπτά αφότου θα έπρεπε κανονικά να είχε ξεκινήσει και ο αμερικανός πρόεδρος τού το «ανταπέδωσε» αφήνοντάς τον να τον περιμένει στο προεδρικό μέγαρο. Οσο για την πρώτη χειραψία τους ήταν και συντομότατη (λιγότερο από τρία δευτερόλεπτα) και αμήχανη. Αλλά το κλίμα στη συνέχεια άλλαξε. «Είχαμε έναν άμεσο, ανοιχτό, βαθιά παραγωγικό διάλογο. Πήγε πολύ καλά», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος στην κοινή συνέντευξη Τύπου. Δεν παρέλειψε να επαινέσει τον Πούτιν για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου –πήρε δώρο την μπάλα ως αντάλλαγμα.
Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συγκροτήσουν «υψηλόβαθμη ομάδα εργασίας» ρώσων και αμερικανών επιχειρηματιών. Συμφώνησαν παράλληλα ότι διαφωνούν στο θέμα της προσάρτησης της Κριμαίας.
Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, ο Πούτιν δήλωσε πως «οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να πιέσουν πιο αποφασιστικά την ηγεσία της». Σε ό,τι αφορά τη Συρία, ο Τραμπ δήλωσε πως οι δυο χώρες «θα μπορούσαν να σώσουν χιλιάδες ζωές» στη χώρα και πως οι στρατοί τους «πιθανότατα τα πάνε καλύτερα από ό,τι οι πολιτικοί μας ηγέτες εδώ και χρόνια». Σε ό,τι αφορά τη Βόρεια Κορέα, ο Πούτιν δήλωσε «ευχαριστημένος» που τα πράγματα «αρχίζουν να διευθετούνται». Και σε ό,τι αφορά τα σχέδια της Γερμανίας να κατασκευάσει τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2, ο Τραμπ δήλωσε πως ο Πούτιν είναι «ένας καλός ανταγωνιστής». «Θα ανταγωνιστούμε όταν συζητήσετε για τον αγωγό», πρόσθεσε.
Οι αναλυτές θα έχουν πολλά να πουν τις επόμενες ημέρες για το κατά πόσο ο αμερικανός πρόεδρος ήταν περισσότερο φιλικός με τον ρώσο ομόλογό του παρά με τους εταίρους του στο ΝΑΤΟ ή στην Ευρώπη.
Δείχνει διάθεση να τα βρει με τον Ταγίπ Ερντογάν
Διάθεση για εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Αγκυρα μοιάζει να έχουν Ντόναλντ Τραμπ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι δύο ηγέτες είχαν χθες τηλεφωνική συνομιλία, κατά την οποία συζήτησαν για την κατάσταση στη Συρία, και δη τη σημασία της εφαρμογής του οδικού χάρτη (προβλέπει αποχώρηση της συροκουρδικής πολιτοφυλακής YPG και εγγύηση της ασφάλειας από τις τουρκικές και αμερικανικές δυνάμεις) στη Μανμπίτζ, για τον υπόδικο, κατηγορούμενο για τρομοκρατία, στην Τουρκία αμερικανό πάστορα Αντριου Μπράνσον, καθώς και τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ μουσουλμάνο ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, στην έκδοση του οποίου επιμένει η Τουρκία. Πρωτίστως όμως, ανέφερε η τουρκική προεδρία, «τόνισαν τη βούλησή τους να βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις σε όλους τους τομείς». Λίγο αργότερα, αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε πως το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών διαπραγματεύεται πιθανή συμφωνία για την πώληση στην Τουρκία του αντιπυραυλικού συστήματος Patriot της Raytheon Co. ως μια εναλλακτική στο ρωσικό σύστημα S-400 που η Τουρκία έχει συμφωνήσει να αγοράσει.