Ποτέ άλλοτε οι ελληνορωσικές σχέσεις δεν βρίσκονταν σε τόσο κρίσιμη φάση, ποτέ άλλοτε δεν είχαν χτυπήσει… κόκκινο σε σημείο που να τίθενται θέματα που είναι ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα κατά κύριο λόγο.

Από την «επένδυση» του Αλέξη Τσίπρα στη βοήθεια της Μόσχας το 2015 μέχρι το αιχμηρό σχόλιο κυβερνητικού εκπροσώπου ότι η Ελλάδα θα απαντά αποφασιστικά όποτε θίγεται ζήτημα εθνικής κυριαρχίας πέρασε ελάχιστον χρόνος.

Και σίγουρα κανείς δεν περίμενε ότι Αθήνα και Μόσχα θα έφταναν σε σημείο να επικοινωνούν με «δηλητηριώδη» και να απαντούν με αιχμηρές ανακοινώσεις.

Το παρασκήνιο γύρω από αυτά που συνέβησαν το απόγευμα της Πέμπτης και αμέσως μετά την απόφαση της Ρωσίας να αναβάλει το ταξίδι του Σεργκέι Λαβρόφ στην Ελλάδα, μοιάζει με κουβάρι. Όπως κουβάρι είναι και οι σχέσεις των δύο παραδοσιακών συμμάχων από εδώ και στο εξής.

Τα αντίποινα των ρώσων απαντήθηκαν με ένα σχόλιο που δεν είχε τη διπλωματική γλώσσα που έχουμε συνηθίσει: «Καλοδεχούμενος ο Λαβρόφ στην Αθήνα» απάντησαν διπλωματικές πηγές και θύμισαν ότι ο ρώσος υπουργός ήταν αυτός που ζήτησε το συγκεκριμένο ταξίδι.

Το ταξίδι

Δεν πέρασαν παρά λίγα λεπτά και η Μόσχα απάντησε με μηνύματα υπενθυμίζοντας ότι ο Νίκος Κοτζιάς ήταν αυτός που προσκάλεσε τον Λαβρόφ, χαρακτηρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς ψεύτη τον έλληνα υπουργό. Σε ανάρτηση στο Facebook, η ρωσική πρεσβεία επικαλούμενη παλιότερες δηλώσεις του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, σημειώνει με νόημα:

«Δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Ν. Κοτζιά, μετά το πέρας της συνάντησής του με τον ομόλογό του της Ρωσικής Ομοσπονδίας, S. Lavrov (Μόσχα, 13.06.2018): «Επιβεβαιώσαμε την πρόσκληση στον ομόλογό μου να έρθει στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο».

Στο Μαξίμου σήμανε συναγερμός και το γραφείο του πρωθυπουργού τηλεφώνησε στο υπουργείο Εξωτερικών ζητώντας από τον Νίκο Κοτζιά να πάει εκεί για έκτακτη σύσκεψη.

Οι πληροφορίες σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη είναι διφορούμενες. Η μία θεωρία λέει ότι ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε τον υπουργό για να χαράξουν μια ενιαία γραμμή αντιμετώπισης της ελληνοτουρκικής κρίσης. Ετσι, φαίνεται να επελέγη και η δήλωση που είδε το φως της δημοσιότητας λίγη ώρα μετά: «Ο Πρωθυπουργός με τον υπουργό Εξωτερικών συζήτησαν για όλα τα τρέχοντα θέματα, με έμφαση στις εξελίξεις με τη Ρωσία.

«Υπογράμμισαν πως η Ελλάδα θα απαντά αποφασιστικά όποτε θίγεται ζήτημα εθνικής κυριαρχίας. Η κυβέρνηση ακολουθεί και θα συνεχίσει να ακολουθεί την πάγια πολιτική της για προώθηση των σχέσεων με την Ρωσία σε διμερές και πολυμερές επίπεδο».

Επί της ουσίας ήταν μια δήλωση που επιχειρούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για μια σκληρή δήλωση και στην προσπάθεια να μη σπάσει οριστικά το γυαλί που έχει ραγίσει μετά την απέλαση ρώσων διπλωματών.

Το δεύτερο σενάριο για τη σύσκεψη στο Μαξίμου, ωστόσο, είναι διαφορετικό. Λέει ότι ο πρωθυπουργός προβληματίστηκε έντονα από τις κακές σχέσεις που έχει αναπτύξει ο υπουργός κ. Κοτζιάς κι ότι ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από τη διαρροή που έγινε νωρίτερα και με την οποία καλωσόριζε τον Λαβρόφ στην Αθήνα.

Λέγεται ακόμη ότι στην κυβέρνηση φοβήθηκαν ότι η Μόσχα θα έφτανε στα άκρα την αντιπαράθεση ρίχνοντας στο τραπέζι ένα «πυρηνικό όπλο» τύπου ταξιδιωτική οδηγία στους Ρώσους που επισκέπτονται την Ελλάδα. Μην ξεχνάμε ότι ένα εκατομμύριο ρώσοι τουρίστες έρχονται κάθε χρόνο στη χώρα μας και δεκάδες επιχειρήσεις ρώσων υπηκόων έχουν ανοίξει στην Ελλάδα. Και δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι δεκάδες ελληνικά προϊόντα μεταφέρονται στη ρωσική αγορά με τις εμπορικές συναλλαγές των δύο χωρών να ξεπερνούν τα 3 δις ευρώ.

Κάτω από αυτό το πρίσμα η μόνη λύση ήταν να «μαζευτεί» από τον ίδιο τον πρωθυπουργό η υπόθεση, έστω κι αν κάποιοι άσπονδοι «φίλοι» του κ. Κοτζιά μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ έλεγαν ότι ο Τσίπρας «του τράβηξε το αυτί και αναλαμβάνει ο ίδιος τα διπλωματικά ζητήματα που αφορούν στην κρίση με τη Ρωσία.

Αλλωστε, δεν είναι λίγοι εκείνοι που γκρινιάζουν μέσα στην κυβέρνηση για την «αυτονόμηση» Κοτζιά σε πολλά ζητήματα και για τις κακές σχέσεις που έχει με πολλούς υπουργούς και βουλευτές.

Θα έχουμε αποκαλύψεις;

Η ουσία, ωστόσο, μετά την «πυροσβεστική» σύσκεψη στο Μαξίμου είναι πώς θα εξομαλυνθούν οι σχέσεις με τη Ρωσία καθώς ελλοχεύει και ο φόβος μιας γενικής «συμμαχίας» Μόσχας – Αγκυρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.

Πάντως, κάποιοι κύκλοι δεν απέκλειαν μια νέα «απάντηση» της ελληνικής κυβέρνησης στη Ρωσία με… αποκαλύψεις για τη δράση ρώσων διπλωματών τους τελευταίους μήνες σε ό,τι αφορά τη συμφωνία των Πρεσπών. Ενδεχομένως με αποδείξεις και ονόματα που θα έριχναν το μπαλάκι των ευθυνών στη ρωσική πλευρά.