Αντιμέτωποι με την άρση του τραπεζικού τους απορρήτου και μάλιστα σε βάθος πενταετίας θα βρεθούν από τον Σεπτέμβριο περί τους 150.000 δανειολήπτες που έχουν ζητήσει να ενταχθούν στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου Κατσέλη για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Τη δυνατότητα αυτή δίνουν σε όποιον έχει έννομο συμφέρον οι αλλαγές που ψηφίστηκαν τον περασμένο Ιούνιο και αυστηροποιούν το καθεστώς της προστασίας του νόμου Κατσέλη με στόχο να εντοπιστούν όσοι δανειολήπτες κρύβονται πίσω από τις προστατευτικές διατάξεις, κρύβουν καταθέσεις και άλλα περιουσιακά στοιχεία και ενώ έχουν τη δυνατότητα, δεν πληρώνουν τις οφειλές τους στις τράπεζες.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος υπολογίζεται ότι 13,1 δισεκατομμύρια ευρώ είναι η αξία των δανείων που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας για την οποία εκκρεμεί η έκδοση της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. Μάλιστα από τα δάνεια αυτά 6,9 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούν απαιτήσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ. Σύμφωνα με τις αλλαγές που ήδη ισχύουν, οι δανειολήπτες που έχουν καταθέσει αιτήσεις υπαγωγής και οι οποίες εκκρεμούν στα δικαστήρια θα πρέπει να δηλώσουν οι ίδιοι ότι δίνουν την άδεια για την άρση του τραπεζικού τους απορρήτου από τους πιστωτές τους, διαφορετικά, με βάση τις προθεσμίες που θέτει ο νόμος, από τον Σεπτέμβριο η άρση του απορρήτου θα γίνεται αυτόματα και αν οι ίδιοι εκφράζουν αντιρρήσεις τότε θα βγαίνουν εκτός του νόμου και θα χάνουν κάθε προστασία. Οπως προβλέπεται στον νόμο, η δήλωση του οφειλέτη θα αναφέρει ότι «παρέχει άδεια σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα, στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, να διαβιβάζει, έως τη συζήτηση της αίτησης, στους πιστωτές κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση, την κίνηση των τραπεζικών του λογαριασμών και των λοιπών τραπεζικών προϊόντων τη χρονική περίοδο από πέντε έτη πριν από την άσκηση της αίτησης έως την ημέρα της συζήτησής της, καθώς και ότι παρέχει άδεια προς τους πιστωτές, κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση, να προβαίνουν αποκλειστικά για τον σκοπό δικαστικής και εξώδικης διαχείρισης της αίτησης σε επεξεργασία και ανταλλαγή των δεδομένων που κατέχουν ή λαμβάνουν από τα πιστωτικά ιδρύματα».
ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ. Η αίτηση για την άρση του τραπεζικού απορρήτου των τραπεζικών λογαριασμών των δανειοληπτών εντός και εκτός Ελλάδας αποτελεί πλέον βασική προϋπόθεση για να προχωρήσει η αίτηση της υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη και το δικαστήριο να αποφανθεί εάν ο δανειολήπτης πληροί τους όρους που προβλέπει ο νόμος.
Ο σχεδιασμός προβλέπει να υπάρξει ανταλλαγή των στοιχείων μεταξύ των τραπεζών. Οι τράπεζες θα τροφοδοτούν μια ηλεκτρονική πλατφόρμα από την οποία όσοι έχουν έννομο συμφέρον θα μπορούν να αντλούν στοιχεία (όπως του Τειρεσία) ώστε να συγκεντρώνονται εκεί όλες οι πληροφορίες που συνθέτουν το πλήρες οικονομικό προφίλ ενός δανειολήπτη. Δηλαδή, εκτός από τα δάνεια και άλλες τυχόν οφειλές και ενδεχόμενες καταθέσεις και χρηματοοικονομικά προϊόντα που διατηρεί ο δανειολήπτης σε διαφορετικές τράπεζες από αυτές που έχει τα κόκκινα δάνειά του. Με τον τρόπο αυτό θα είναι εφικτό να εντοπιστούν οι λεγόμενοι στρατηγικοί κακοπληρωτές οι οποίοι σήμερα εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν το 20% όσων έχουν προσφύγει στον νόμο για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κινητικότητα και ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που δανειολήπτες των οποίων εκκρεμούν αιτήσεις στα δικαστήρια έχουν αιτηθεί την άρση του τραπεζικού τους απορρήτου. Ετσι όπως ο νόμος πλέον προβλέπει, εφόσον δεν το κάνουν αυτό μόνοι τους, από τις 15 Σεπτεμβρίου και μετά η άρση θα γίνεται αυτόματα. Οσοι μάλιστα βρεθούν να διατηρούν καταθέσεις τις οποίες έχουν αποκρύψει, θα καλούνται να αποπληρώνουν τα ληξιπρόθεσμα δάνειά τους χωρίς καμία ρύθμιση. Οι στόχοι που έχουν μπει στις τράπεζες από τον SSM για τη μείωση των κόκκινων δανείων τους αλλά και το ενδεχόμενο της αναπροσαρμογής των στόχων αυτών προς τα πάνω από τον Σεπτέμβριο, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για καθυστερήσεις. Από τα τελευταία στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος προκύπτει ότι το 1/3 των στεγαστικών δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση από το σύνολο των 27,559 δισεκατομμυρίων ευρώ έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα καταναλωτικά είναι 23,4% και αποτιμάται σε 5,499 δισεκατομμύρια ευρώ.
ΠΑΚΕΤΑ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ. Την ίδια ώρα πάντως οι τράπεζες σε μια προσπάθεια να ξαναπρασινίσουν τα δάνεια που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους και να αποφύγουν τις σημαντικές καθυστερήσεις που προκύπτουν από την προσφυγή των δανειοληπτών σε ένδικα μέσα –δυνατότητα που έχουν έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2018 –ετοιμάζουν πακέτα ρυθμίσεων για μεγάλο αριθμό δανειοληπτών που έχουν αιτηθεί υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη. Οι ρυθμίσεις αυτές, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, θα αφορούν όσους πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια που προβλέπει ο νόμος και θα περιλαμβάνουν ανάλογα με την περίπτωση και γενναίο κούρεμα μέρους της οφειλής. Σημειώνεται ότι οι καθυστερήσεις μέχρι σήμερα στην εκδίκαση υποθέσεων από τα ειρηνοδικεία, αν και το τελευταίο διάστημα έχουν επισπευσθεί παρουσιάζουν καθυστερήσεις που ξεπερνούν ακόμα και τα πέντε έτη, γεγονός το οποίο για τις τράπεζες σημαίνει κόστος σε χρόνο και χρήμα το οποίο και θέλουν να γλιτώσουν.