Αναζήτηση
Ο «κομμουνισμός» δεν θα υπάρχει στην Κούβα του μέλλοντος. Η χώρα θα είναι πλέον «σοσιαλιστική» και με τη συνταγματική βούλα για να μπει τέλος σε μια εποχή που δεν πρόλαβε να κλείσει καν τα 60 της χρόνια. Η αλλαγή δεν είναι μόνο συμβολική. Το προσχέδιο του νέου καταστατικού χάρτη των 313 άρθρων που ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση βάζει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας το Σύνταγμα του 1976 που είχε συνταχθεί κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση των Συνταγμάτων των κομμουνιστικών χωρών, της ΕΣΣΔ προεξάρχουσας.
Το άρθρο 5 εκείνου του Συντάγματος έθετε ως απώτερο στόχο την «κομμουνιστική κοινωνία». Αλλά ο στόχος τώρα είναι η «σοσιαλιστική κοινωνία». Μια σοσιαλιστική κοινωνία που αναγνωρίζει την ατομική ιδιοκτησία και τις επιχειρήσεις, ενώ ανοίγει τον δρόμο στον γάμο μεταξύ ομοφύλων –ένα βήμα τεράστιο για μια χώρα όπου οι ομοφυλόφιλοι είχαν υποστεί βασανιστικές διώξεις από το καθεστώς Κάστρο.
Η Κούβα αλλάζει –και αλλάζει χωρίς να το ομολογεί. «Αυτό δεν σημαίνει», διευκρίνιζε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Εστεμπάν Λάσο, «ότι εμείς εγκαταλείπουμε τις ιδέες μας για μια χώρα σοσιαλιστική, ανεξάρτητη, ακμαία και βιώσιμη». Από την πλευρά του ο πρόεδρος της χώρας Μιγκέλ Ντίας Κανέλ θα δήλωνε ότι το νέο Σύνταγμα «ενισχύει την ενότητα των Κουβανών γύρω από την Επανάσταση». Λίγο νωρίτερα το κείμενο του νέου Συντάγματος θα ψηφιζόταν ομόφωνα από τους βουλευτές, ενώ από τις 13 Αυγούστου έως τις 15 Νοεμβρίου θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, για να εγκριθεί στη συνέχεια και με δημοψήφισμα.
Το καθεστώς της Κούβας παραμένει βέβαια μονοκομματικό. Ο νέος συνταγματικός χάρτης προβλέπει τη θέση του προέδρου της Δημοκρατίας, δύο αντιπροέδρων κι ενός πρωθυπουργού. Στο προσχέδιο διακηρύσσεται εξάλλου ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας της Επανάστασης, ο κυρίαρχος ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και το ανέκκλητο του πολιτικού και οικονομικού μοντέλου. Ωστόσο περιορίζει σε δύο τις προεδρικές θητείες για κάθε πρόεδρο.
Την ίδια ώρα, οι μεταρρυθμίσεις του Ραούλ Κάστρο, του αδελφού και διαδόχου του Φιντέλ, τόνωσαν τον ιδιωτικό τομέα όπου σήμερα απασχολείται το 13% του ενεργού πληθυσμού –το 2010 ήταν μόλις 150.000 τα άτομα που απασχολούνταν στον ιδιωτικό τομέα, σήμερα έχουν ξεπεράσει τις 600.000. Τις μεταρρυθμίσεις αυτές επιθυμεί να συνεχίσει ο Ντίας Κανέλ με ένα νέο Σύνταγμα που αναγνωρίζει τον ρόλο της αγοράς στην οικονομία της Κούβας, τη σημασία των ξένων επενδύσεων και άλλες μορφές ιδιοκτησίας πέραν της κρατικής. Αυτό σημαίνει ότι στη «σοσιαλιστική» Κούβα του μέλλοντος οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα είναι νόμιμες.
Αυτή είναι «η αλλαγή στη συνέχεια», το δόγμα που υποστηρίζει ο 58χρονος Ντίας Κανέλ, ο πρόεδρος της χώρας που εξελέγη τον περασμένο Απρίλιο έπειτα από υπόδειξη του Ραούλ Κάστρο. Ο Ντίας Κανέλ περιγράφεται ως τεχνοκράτης αλλά και παιδί του κόμματος –ένα παιδί που γεννήθηκε μετά την Επανάσταση του 1959 και που μεγαλώνοντας λάτρεψε το ροκ και τις μοτοσικλέτες. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι στο νέο Σύνταγμα υπάρχει έντονο το αποτύπωμά του. Τον δικό της ρόλο έπαιξε και η Μαριέλα Κάστρο, κόρη του Ραούλ και δυναμική υπερασπίστρια των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, στον ορισμό του γάμου ως «ένωσης συναινούντων ατόμων» χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε διευκρίνιση σχετικά με το φύλο.
Ο ίδιος ο Ραούλ θα παραμείνει γενικός γραμματέας του κόμματος έως το 2021. Αλλά οι υπερήλικοι της παλιάς φρουράς αποσύρονται ο ένας μετά τον άλλον –ο 81χρονος Ρικάρντο Καμπρίσας παρέδωσε το υπουργείο Οικονομικών στον Αλεχάντρο Ζιλ, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών αναλαμβάνει ο 60χρονος Μπρούνο Ροντρίγκες.
