Δύο χέρια ενωμένα ήταν το πρώτο του έργο. Το ημερολόγιο έδειχνε Ιούλιος του 2001. Ηταν 83 ετών, είχε αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική ζωή πριν από δύο χρόνια και μόλις είχε μάθει πώς να χρησιμοποιεί τις κιμωλίες για να σχεδιάζει. Η άγνωστη αυτή πλευρά του αγωνιστή κατά του απαρτχάιντ και πρώτου μαύρου προέδρου της Νότιας Αφρικής Νέλσον Μαντέλα –εκείνη που αποκαλύπτει την καλλιτεχνική του φλέβα –έρχεται για πρώτη φορά στο φως με αφορμή την επετείο 100 ετών από τη γέννησή του. Και 40 από τα έργα του αυτά παρουσιάζονται σε μια διαδικτυακή έκθεση που οργανώθηκε από την πλατφόρμα we transfer και την επίσης ψηφιακή γκαλερί House of Mandela Art. «Τα σχέδια αυτά δεν σχετίζονται τόσο με τη ζωή μου όσο με τη χώρα μου» έγραφε ο ίδιος ο Νέλσον Μαντέλα. «Σήμερα σπάσαμε τα δεσμά της αδικίας κι ενώσαμε τα χέρια μας πέραν των κοινωνικών διαιρέσεων και των εθνικών συνόρων» συνέχιζε για τα σχέδια που του επέτρεπαν να εκφράσει συναισθήματα που δεν είχε διατυπώσει με λόγια.
Η περιπέτεια στα μονοπάτια της τέχνης ξεκίνησε για τον Νέλσον Μαντέλα «όταν αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή και δεν είχε πολλά πράγματα για να ασχοληθεί. Η τέχνη ήταν για εκείνον ένας καλός τρόπος για να εκφραστεί ή για να συμβιβαστεί με την ιστορία του και δεν θα έλεγα με τους δαίμονές του, αλλά με ολόκληρη τη ζωή του» υποστηρίζει η μεγαλύτερη κόρη του, Μακαζίουε Μαντέλα – Αμουά.
Αυτοδίδακτος στην αρχή –εν συνεχεία πήρε ορισμένα μαθήματα –επηρεάστηκε από τον Τζον Λένον. «Οι απλές γραμμές και το περιεχόμενο των έργων του Τζον Λένον ήταν τα στοιχεία εκείνα που έδωσαν την αυτοπεποίθηση στον Νέλσον Μαντέλα να προχωρήσει με το σχέδιο» εξηγεί η κόρη του.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ. Κι αν τα πρώτα του έργα που συνθέτουν τη σειρά «Πάλη» δεν τα θεωρούσε ο ίδιος αυτοβιογραφικά, στη συνέχεια ο χαρακτήρας τους άλλαξε και έγινε σαφώς περισσότερο αυτοαναφορικός. Ο Μαντέλα επέστρεψε στις τρεις φυλακές στις οποίες κρατήθηκε επί 27 χρόνια και ζωγράφισε τη θέα που έβλεπε πίσω από τα κάγκελα. Οσοι δεν έχουν δει τα σχέδιά του και πιστεύουν ότι θα είναι σκοτεινά και καταθλιπτικά θα διαπιστώσουν όταν τα αντικρίσουν ότι είναι γεμάτα με ζωηρά χρώματα. Εντονα επηρεασμένα από την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Κούνου, το χωριό στο οποίο μεγάλωσε και επέλεξε για να ταφεί είναι και τα έργα της σειράς «Πατρίδα». Με κιμωλίες και παστέλ επέλεξε να ζωγραφίσει αγελάδες που βόσκουν, ταπεινά σπιτάκια με κεκλιμένες στέγες, λόγους και κοιλάδες, καθώς «αγαπούσε ιδιαιτέρως την ηρεμία του Κούνου» λέει η κόρη του και συνεχίζει: «Ο κόσμος πιστεύει ότι ο πατέρας μου ήταν πολιτικός και ότι έπεσε από τον ουρανό, ότι δεν είχε αίσθηση του ανήκειν. Τα σχέδια αυτά δείχνουν μια συνολική εικόνα του σχετικά με το πόσο περήφανος ήταν για τον εαυτό του και για την καταγωγή του, παρότι ξεκίνησε από χαμηλά».
