Εχουν περάσει μόλις έντεκα χρόνια από τις θανατηφόρες πυρκαγιές του 2007. Δυστυχώς, το ακριβό σε ζωές, περιουσίες και αντοχές πάθημα εκείνου του καλοκαιριού δεν έγινε μάθημα. Η Ελλάδα δεν άλλαξε το σύστημα πολιτικής προστασίας, ούτε όμως και τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων. Οι περσινές πυρκαγιές, που ευτυχώς δεν άφησαν πίσω τους νεκρούς, δεν λειτούργησαν ως καμπανάκι. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, πριν να είναι μάλιστα πολύ αργά, πως τα ακραία φυσικά φαινόμενα και οι σχετιζόμενες με αυτά καταστροφές θα είναι μια κατάσταση που θα τη βιώνουμε με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση τα επόμενα χρόνια. Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε αντίστοιχες καταστάσεις, θα πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα σε έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό διαχείρισης κρίσεων, ο οποίος να δίνει έμφαση σε πέντε φάσεις: α) ανθεκτικότητα, β) πρόληψη, γ) αποτροπή, δ) διαχείριση και ε) επαναφορά στην κανονικότητα. Επί της ουσίας, πρέπει να δοθεί άμεσα έμφαση σε τρία σημεία:
Πρόληψη. Ριζική αλλαγή φιλοσοφίας για τις κρίσεις και τις φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές και υιοθέτηση μοντέλου προληπτικού σχεδιασμού. Ενα μοντέλο που θα δίνει έμφαση στην πρόληψη σε πρώιμο επίπεδο, σε σύνδεση με την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την κλιματική αγωγή, αλλά και στην πρόληψη σε επιχειρησιακό επίπεδο με τη λήψη μέτρων σε περιοδική βάση. Ιδιαίτερη σημασία στην πρόληψη έχουν τα σχέδια εκτίμησης κινδύνου και η αξιοποίηση της ερευνητικής δραστηριότητας και των τεχνολογικών λύσεων.
Εμπλοκή. Η συμμετοχή της κοινωνίας είναι προαπαιτούμενο και συστατικό στοιχείο του προληπτικού στρατηγικού σχεδιασμού. Η καλλιέργεια της ατομικής και συλλογικής ευθύνης για το περιβάλλον και η ουσιαστική εμπλοκή της κοινωνίας σε δράσεις και πρωτοβουλίες που θα διοργανώνονται από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αποφυγή πυρκαγιών, αλλά και στον μετριασμό των επιπτώσεων. Πρέπει να ξεκινήσουμε από τα βασικά, όπως ο καθορισμός των χόρτων στις αυλές και στα χωράφια. Η ανάπτυξη συντονισμένων πρωτοβουλιών εθελοντισμού μπορεί επίσης να διευρύνει την εμπλοκή της κοινωνίας.
Ανθεκτικότητα. Η κοινωνία μας πρέπει να μάθει να διαχειρίζεται τον κίνδυνο και τις κρίσεις, να αποκτήσει την περίφημη ανθεκτικότητα σε ακραίες καταστάσεις. Η ανθεκτικότητα όμως δεν μπορεί να αφεθεί στον κοινωνικό αυτοματισμό, πρέπει να σφυρηλατηθεί μέσα από δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης που μπορεί να αναλάβει μόνο το κράτος. Δεν μπορεί να μη σχεδιάζονται ασκήσεις ετοιμότητας για την αντίδραση σε μια πυρκαγιά. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην επικοινωνιακή διαχείριση των κρίσεων και στην άμεση ενημέρωση των πολιτών.
Αν δεν κινηθούμε σε αυτή την κατεύθυνση, θα εξακολουθήσουμε να στεκόμαστε βουβοί μπροστά στις φονικές τραγωδίες. Τα σύγχρονα κράτη δεν στέκουν αμέτοχα και δεν θρηνούν απλώς θύματα και αποθεώνουν ήρωες· σχεδιάζουν, προλαμβάνουν, διαχειρίζονται και επαναφέρουν την κανονικότητα.
