Οι πυρκαγιές είναι ένα θέμα που έχει οικονομικές, κοινωνικές, ψυχολογικές, περιβαλλοντικές, τεχνολογικές παραμέτρους. Αυτό που παρατηρούμε να συμβαίνει είναι να μην έχουμε μια μόνιμη και συνεχή εμπλοκή της Δασικής Υπηρεσίας στα περιστατικά πυρκαγιών. Η προσέγγιση της δασοπυρόσβεσης πλέον είναι καθαρά μηχανιστική. Κι αυτό δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ελλάδας. Υπάρχουν άνθρωποι –διεθνώς -, μεταξύ αυτών και πολιτικοί, οι οποίοι δεν καταλαβαίνουν σε βάθος το ζήτημα της πρόληψης και εμμένουν μόνο στο θέμα της αντιμετώπισης και της κατάσβεσης.
Στη Γαλλία, σταδιακά από τη δεκαετία του ’80, η αρμοδιότητα της δασοπυρόσβεσης έφυγε από τη Δασική Υπηρεσία και πήγε στην Πυροσβεστική. Το γαλλικό πυροσβεστικό σώμα είναι πράγματι πολύ αποτελεσματικό, ωστόσο εάν δεν διαχειριστείς την καύσιμη ύλη, τότε έχεις πρόβλημα. Οι πυροσβέστες δεν γνωρίζουν το δάσος, δεν το πονάνε όπως ένας δασικός, που είναι ο άνθρωπος που το ζει, το μεγαλώνει. Στην Ισπανία, οι 17 αυτόνομες περιοχές της Ισπανίας ακολουθούν η καθεμία και διαφορετικό σύστημα: Αλλες έχουν εκχωρήσει τις αρμοδιότητες στην Πυροσβεστική, σε άλλες τις κρατά η Δασική Υπηρεσία και σε κάποιες υπάρχει συνεργασία. Αντίστοιχα, στην Πορτογαλία με τα χρόνια η δασοπυρόσβεση πέρασε στην Πυροσβεστική. Την 1η Ιανουαρίου του 2017 ο Ματέο Ρέντσι κατήργησε το δασικό σώμα της πολιτείας και το προσωπικό το μετέφερε στην ιταλική αστυνομία, με αποτέλεσμα η ύπαιθρος στη γειτονική χώρα να είναι παντελώς αφύλακτη.
Στη χώρα μας, με έναν αψυχολόγητο τρόπο το 1998 η δασοπυρόσβεση πέρασε στην Πυροσβεστική, βγάζοντας εκτός τη Δασική Υπηρεσία. Παλιά, λοιπόν, όταν ξεσπούσε δασική πυρκαγιά, την ευθύνη για την κατάσβεσή της μέσα στο δάσος είχαν ο δασάρχης και η υπηρεσία του, «δούλευαν» τη φωτιά με σκοπό να μην εξαπλωθεί στους παρακείμενους οικισμούς και στα χωριά. Την ίδια στιγμή, δουλειά των πυροσβεστών ήταν να προστατεύσουν και να προφυλάξουν το χωριό από τις φλόγες.
Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής εφαρμόζουν ένα εθνικό σύστημα (NIMS) που θα μπορούσε να είναι παράδειγμα, όπου όλοι οι φορείς μπαίνουν κάτω από το σύστημα αυτό, έχουν κοινή εκπαίδευση και κοινά μέσα. Εμείς λοιπόν στην Ελλάδα, αντί αυτού, διαλέξαμε το γαλλικό μοντέλο.
Η λύση για να μην ξαναζήσουμε τέτοιες τραγωδίες είναι μία και μοναδική: Να καθίσουμε να μιλήσουμε με ανοιχτά μυαλά και όχι ανάλογα με το τι μας συμφέρει, ανάλογα με το ποιος θα έχει το πάνω χέρι, τις πιστώσεις ή τις ευθύνες. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως στις φωτιές κανείς δεν περισσεύει, όλοι χρειάζονται και είναι απαραίτητοι. Θα πρέπει, λοιπόν, να υπάρξει ανοιχτή συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων για έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που θα περιλαμβάνει και την αποτίμηση των έως τώρα πράξεων.
Ο Γαβριήλ Ξανθόπουλος είναι αναπληρωτής ερευνητής, υπεύθυνος Εργαστηρίου Δασικών Πυρκαγιών – Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων