Σε δέκα συμπεράσματα για τις αιτίες που οδήγησαν στη μεγάλη τραγωδία της Ανατολικής Αττικής κατέληξε ύστερα από επιτόπια έρευνα και ανάλυση των δεδομένων που συνελέγησαν ερευνητική ομάδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με επικεφαλής τον Ευθύμη Λέκκα, καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών. Σύμφωνα με τους επιστήμονες:

1Το φαινόμενο που εκδηλώθηκε στο Μάτι ήταν χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σεζώνη μείξης δασών – οικισμών(wildland urban interface –WUI), δηλαδή σε δασική ζώνη που καταπατήθηκε και μετατράπηκε σε οικιστικό ιστό. «Σε αυτές τις ζώνες καταγράφεται η υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Ειδικά στον ελληνικό χώρο τέτοιες περιπτώσεις είναι πολυάριθμες», λέει ο Ε. Λέκκας.

2 Πολύ σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οιισχυροί δυτικοί άνεμοι που έπνεαν στην περιοχή. Οι δυτικοί άνεμοι είναι σπάνιοι και στη συγκεκριμένη περίπτωση απέβησαν καταστροφικοί. Ξεκίνησαν από την Πεντέλη προς την παραλία και μετέδωσαν πολύ γρήγορα την πυρκαγιά προς τα χαμηλότερα υψόμετρα. Επνεαν με ταχύτητα 60 χιλιομέτρων την ώρα ενώ κατά θέσεις και κατά διαστήματα η ταχύτητά τους ήταν μεγαλύτερη, φτάνοντας ακόμη και τα 90 χιλιόμετρα την ώρα.

3 Στην Ανατολική Αττική παρατηρήθηκε ταχύτατη πλευρική εξάπλωσητης πυρκαγιάς, δηλαδή «η φωτιά διείσδυσε σε μια γεωγραφική ζώνη και στη συνέχεια άρχισε να εξαπλώνεται δεξιά αριστερά» εξηγεί ο Ε. Λέκκας, «με απρόβλεπτη πορεία». Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποτέλεσε πιθανότατα τον κύριο λόγο για την μη έγκαιρη προειδοποίηση και συνετέλεσε στον μεγάλο αριθμό των θυμάτων.

4 Ηταν ένα τυπικό δείγμα πυρκαγιάς κόμης, καθώς παρατηρήθηκε ότι επηρεάστηκαν κυρίως υπερυψωμένες κατοικίες ή κτίρια με ορόφους ενώ καταγράφηκαν μικρότερες ζημιές στα ισόγεια και στα υπόγεια. Η πυρκαγιά κόμης συνήθως εκδηλώνεται όταν φυσάει πολύ ισχυρός νοτιάς ο οποίος εξαπλώνει τη φωτιά με ταχύτητα, με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνει να κάψει ολόκληρο το δέντρο ή το κτίσμα αλλά να πηδάει από το ένα σημείο στο άλλο και να καίει την κόμη τους.

5 «Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, προκύπτει ότι υπήρξε σχεδόνμηδενικός χρόνος προειδοποίησης και αντίδρασης», επισημαίνουν οι ερευνητές. «Αυτό συνέβη επειδή ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία πληροφορήθηκε για την πυρκαγιά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο τμήμα του οικισμού Μάτι, το οποίο είχε ήδη πληγεί και όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα» λένε. Σύμφωνα με τον Ε. Λέκκα θα ήταν μάλλον αδύνατον να εφαρμοστεί ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης εκείνη την στιγμή παρά μόνο αν είχαν πραγματοποιηθεί από παλιά ασκήσεις ετοιμότητας. “Κανείς από την Αστυνομία δεν θα έπαιρνε υπ’ αυτές τις συνθήκες την πρωτοβουλία να κατευθύνει τον κόσμο προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση», σημειώνει.

6 Στην πληγείσα περιοχή κατά την επιτόπια έρευνα διαπιστώθηκαναδυναμίες στην κατασκευή των οικιώνμε ευαίσθητα σημεία στη στέγη, τα κουφώματα και άλλα μέρη, τα οποία συνετέλεσαν στην καταστροφή τους. «Αυτό σημαίνει ότι υπήρξε δόμηση ασύμβατη με το περιβάλλον. Σε μια κατάφυτη περιοχή πολλές κατασκευές ήταν ευάλωτες καθώς είχαν κεραμίδια, ξύλινες στέγες, τέντες. Η βελτίωσή τους πιθανόν να είχε θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την τρωτότητά τους απέναντι σε πυρκαγιές».

7 Σημαντικό ρόλο εκτιμάται ότι διαδραμάτισε ο ιδιαίτεροςπολεοδομικός σχεδιασμός του οικισμού, ο οποίος λειτούργησε ως «παγίδα» για τους πολίτες που προσπάθησαν να τον εκκενώσουν. Στενοί δρόμοι, πολυάριθμα αδιέξοδα, επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα χωρίς δυνατότητα πλευρικής διαφυγής.

8 Στις επιπτώσεις του φαινομένου φαίνεται να συνέβαλε, με βάση μαρτυρίες που αναλύουν συστηματικά οι ερευνητές,η κυκλοφοριακή συμφόρηση «που προκλήθηκε λόγω πανικού και της μεγάλης συγκέντρωση πληθυσμού – κατοίκων αλλά και επισκεπτών οι οποίοι πιθανώς δεν γνώριζαν τη γεωγραφία της περιοχής».

9 Ημορφολογία της ακτογραμμήςείναι μεικτή. Στο μεγαλύτερο μέρος της υπάρχουν κρημνώδεις ακτές, κάτι που δυσχέραινε την πρόσβαση στην παραλία, ενώ σε άλλα σημεία υπάρχουν προσβάσιμες παραλίες, γεγονός το οποίο σε συνδυασμό με τη χαμηλή ορατότητα και την αποπνικτική ατμόσφαιρα συνετέλεσε στον εγκλωβισμό. Σώθηκαν όσοι κατάφεραν και έφτασαν στην παραλία, αυτοί που γνώριζαν μπάνιο, που δεν τους παρέσυραν τα κύματα και δεν είχαν σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα.

10 Οι ερευνητές εκτιμούν ότι υπήρξε πιθανώςαπρόσμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάςλόγω αλλαγής στον τύπο της βλάστησης από την οποία πέρασε. «Η πυρκαγιά ξεκίνησε από περιοχές που είχαν καεί στο παρελθόν και μετέβη σε περιοχή που δεν είχε καεί πρόσφατα με αποτέλεσμα να υπάρχει υψηλή συγκέντρωση καύσιμης ύλης και η συμπεριφορά της να γίνει κατά πολύ πιο εκρηκτική», λέει ο Ε. Λέκκας. «Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η φωτιά καθώς παράγεται πολύ μεγάλο θερμικό φορτίο».

Τελευταία Νέα