«Η μάχη της Μαραθώνος δεν χάθηκε. Δεν δόθηκε ποτέ…»

Είναι ένα από τα πρόσωπα των ημερών. Κάηκε ολοσχερώς το σπίτι του στο Μάτι και κινδύνευσε η οικογένειά του, αλλά ο ίδιος έχει έναν ρόλο: και δεν εννοώ μόνον τον επιτελικό, αφού ο Βαγγέλης Μπουρνούς είναι δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου. Αλλά και τον ηθικό, αφού πρέπει να κάνει πως δεν συμβαίνει στον ίδιο τίποτε για να συντρέξει τους πολίτες του. Ο δήμος του αποτέλεσε ένα από τα εφιαλτικά τερέν της μεγάλης πυρκαγιάς που βύθισε την Ελλάδα στο εθνικό πένθος. Ο ίδιος είδε απανθρακωμένα πτώματα και κόσμο να καταστρέφεται σε λίγη ώρα, και την ώρα που μιλάμε στο γραφείο του, το οποίο έχει μετατραπεί σε κέντρο επιχειρήσεων και συντονισμού, χτυπάνε τηλέφωνα, πηγαινοέρχεται κόσμος, στήνονται συσκέψεις στο πόδι.

Πρώτα από όλα αντιμετωπίζω ένα ηθικό δίλημμα που κάνω πως δεν υπάρχει. Κάηκε το σπίτι μου, τα αυτοκίνητά μου. Δεν ασχολούμαι με την οικογένειά μου τώρα, δεν γίνεται, και ενώ είμαστε πληγέντες. Είναι τόσος ο πόνος και η ανάγκη του κόσμου, δεν με ενδιαφέρει αν κοιμάμαι ή αν τρώω αυτές τις ημέρες. Επομένως είναι πάρα πολλά αυτά που πρέπει να σκεφτώ για τους άλλους. Είναι τόσος ο όγκος της δουλειάς και του αντικειμένου, όλα ξεκινούν και τελειώνουν στον δήμαρχο γιατί πρέπει να παίρνεις πολιτικές αποφάσεις, να λύνεις ζητήματα άμεσα…

Είναι τόσο πολλή η προσφορά των ανθρώπων… Στις πρώτες 24 ώρες, φαντάσου, είχαμε τόσα τρόφιμα, τόσα φάρμακα, τόσα ρούχα και αντικείμενα που αν τα διένεμα δεν θα χρειάζονταν οι πολίτες τίποτε άλλο στην υπόλοιπη ζωή τους.

Εδώ και τρεις μέρες έχουν τιγκάρει οι χώροι του δήμου τόσο που δεν μπορούν να λειτουργήσουν οι υπηρεσίες. Περνάω πάνω από κιβώτια για να περάσω.

Σήμερα το πρωί με πήρε ένας από τους πολλούς και μου είπε: θα σου στείλω ένα καράβι με τρόφιμα, καπάκι ένας θέλει να στείλει κοντέινερ. Από Mόντρεαλ μέχρι Αυστραλία. Υπάρχουν βέβαια πολλαπλοί κίνδυνοι αν τα διανείμω στους κατοίκους, θα καταρρεύσει όλη η τοπική οικονομία όχι μόνο του δήμου μου, αλλά όλης της περιοχής. Επομένως είπαμε «Σταματήστε να μαζεύετε», είπαμε να πάνε σε αποθήκες στο Παλαιό Φάληρο, ή στοχευμένα θα λέω: «Τώρα θέλω εκατό φακούς». Μια διάσταση να σου πω που φαινόταν απλή: πολλοί είναι εθελοντές. Πώς θα τους συντονίσεις; Απέσυρα το προσωπικό μου από τη διαχείριση τροφίμων, κάνουμε υπερπροσπάθεια!

Να με παίρνει ο υπουργός Εσωτερικών και να μην μπορεί να μου μιλήσει. Τώρα έβαλα έναν άνθρωπο δίπλα μου για να μπορώ να επικοινωνώ. Εχω χρήματα, λίστα για θέμα σίτισης, στέγασης, φάρμακα, ψυχολογική υποστήριξη και με προσφορές ιδιωτών και από την κυβέρνηση.

Υπάρχει η Πυροσβεστική που επιχειρεί σε σπίτια για να τελειώσει ο τραγικός κατάλογος των νεκρών. Θα είναι μακρύς.

Ζήτησα και γίνεται εφαρμογή με μεικτές περιπόλους Αστυνομίας και Στρατού γιατί έχουν αρχίσει και εκδηλώνονται φαινόμενα πλιάτσικου. Αν δεν το είχαμε προβλέψει θα γινόταν χαμός. Εξι η ώρα το πρωί πήγα στο καμένο μου σπίτι και πήρα τα τιμαλφή.

Απέσυρα τα αυτοκίνητα και τα μάζεψα για να ξεκινήσει διαδικασία αποζημιώσεων. Πάνω από τετρακόσια είναι. Δεν τα αναγνωρίζεις. Κάποια έχουν λιώσει. Μια διαδικασία που θα την υποστούν οι πολίτες μόνοι τους δυστυχώς.

Αποκατέστησα τις υπηρεσίες του δήμου, από σήμερα έχουμε νερό. Από σήμερα έδωσε η ΔΕΔΔΗΕ κατά προτεραιότητα ρεύμα σε καμένες περιοχές. Συμφωνήσαμε με τον Στρατό να κάνει καθαρισμούς και διανομές φαγητού σε διασώστες και εθελοντές μέσα στις καμένες περιοχές, πρέπει να φάνε κι αυτοί. Επίσης πρέπει να κάνουμε τις μελέτες και να κατασκευάσουμε ώς τον Σεπτέμβριο τη θωράκιση της περιοχής. Θα τελειώσει. Το λέω όπως είπα τα κακά, αλλά θα τελειώσει. Μέχρι το τέλος επόμενης άνοιξης θέλουμε να φτιαχτούν τα σπίτια. Να ανακατασκευαστούν οι δρόμοι.

Ανοίγω τα σχολεία και τους παιδικούς σταθμούς. Παίρνω νηπιαγωγούς από πρωτοβάθμια γιατί τα παιδιά πρέπει να φύγουν από το άσχημο περιβάλλον, να αλλάξουν αναμνήσεις. Είναι όλοι οι φορείς εδώ. Επίσης για τα φάρμακα να πω κάτι: το θέμα δεν είναι απλώς να μου φέρεις φάρμακα. Τα πεθερικά μου είναι 80 ετών. Πρέπει να πάει κοινωνική λειτουργός να βρει τους ΑΜΚΑ τους, να τους πάει τα φάρμακα, δεν μετακινούνται. Σου λέω μερικά από τα προβλήματα.

Αλλος θέλει να σου δώσει χρήματα. Εγώ ζητάω να μου κάνει το έργο ιδιώτης, γιατί είναι πιο γρήγορος από μένα. Γνωρίζω το θεσμικό πλαίσιο, γιατί ήμουν υπάλληλος χρόνια. Η ΚΕΔΕ κάνει το ΔΣ και τη συνέλευση εδώ. Ολοι οι δήμαρχοι στάθηκαν στο πλευρό μας. Εχουν στείλει προσωπικό, μας δίνουν όποια βοήθεια θέλουμε.

Εγώ δεν έχω πολλούς. Η κατάσταση ήταν καλύτερη, γιατί δεν υποχωρήσαμε στις φωτιές. Θα σου πω ένα χαρακτηριστικό που θα μου μείνει: 12 το βράδυ ήμουν μέσα στο Μάτι μόνος και δεν μπορούσα να περάσω. Είδα νεκρούς. Με παίρνουν τα παιδιά και μου λένε: Να τους δώσουμε ανάσα να φύγουν λίγο.

Δεν μπορούσα να τους διατάξω. Τους παρακάλεσα να μείνουν για να σώσουν τις υποδομές του δήμου. Και μείνανε μέχρι το πρωί, δεν έφυγε κανένας. Μιλώ για το σώμα της δικής μου Πολιτικής Προστασίας, τα πέντε οχήματα. Δεν υποχώρησε κανείς.

Το σπίτι μου είναι επί της Αργυράς Ακτής. Περίπου 150 μέτρα από εκεί όπου είχαμε την εκατόμβη των νεκρών.

Ηταν εκεί η οικογένειά μου και τα πεθερικά μου. Με πήραν τηλέφωνο και δεν απάντησα. Φύγανε μόνοι τους και πήγανε προς τη θάλασσα. Ολοι ήλθαν εκεί. Ενας δρόμος έξι μέτρων μπλοκαρίστηκε, μπήκαν οι δικοί μου μέσα στο νερό όπως όλοι. Επειδή το Μάτι το ξέρω απέξω, μιάμιση ώρα προσπαθούσα να τους προσεγγίσω και δεν μπορούσα λόγω φωτιάς. Βρήκα ένα ξέφωτο έξω από ένα ξενοδοχείο, είχε λίγο νερό, κάθισα κάνα εικοσάλεπτο. Εφυγα με τρεις ρόδες, η μία κάηκε. Εκεί οργανώσαμε διάσωση από θαλάσσης, πήγαμε και φέραμε 680 άτομα. Τους σώσαμε με το Λιμενικό και με το Πολεμικό Ναυτικό, αλλά και με ιδιωτικά πλοιάρια. Δεκαπέντε δεκαπέντε φεύγανε. Ο κόσμος ήταν στην παραλία, στο νερό. Αυτούς που βλέπαμε, αυτοί που ήταν ζωντανοί…

Για μένα έγινε ένα λάθος: η πρώτη φωτιά σημειώθηκε στην Πεντέλη, καμία σχέση με εμάς. Πήγα με τη δική μου Πολιτική Προστασία. Σβήναμε, ζήταγα εναέρια κάλυψη. Δεν το εκτίμησαν σωστά. Ηλθε ελικόπτερο αλλά το μέτωπο είχε απλωθεί.

Ολοι ήταν στην Κινέτα. Δεν φαινόταν ότι το μέτωπο θα έφευγε. Δεν εισακούστηκα να έλθουν δυνάμεις και ενώ πήγε σε Βουτζά και η φωτιά είχε μπει λίγο –πολύ λίγο –σε οικιστικό ιστό, τότε ο αέρας άλλαξε αίφνης εντελώς κατεύθυνση και την πάει κατευθείαν κάτω. Ετρεχε η φωτιά πιο γρήγορα από αυτοκίνητο και πέρασε τη Μαραθώνος. Μια φυσική αντιπυρική ζώνη σαν να μην υπήρχε. Σε είκοσι λεπτά είχε κάψει και την παραλία. Ενας οικισμός εκτός σχεδίου με δύο χιλιάδες κατοίκους θα μπορούσε να εκκενωθεί σε μία ώρα, και πάλι θα είχε πρόβλημα. Οταν σε είκοσι λεπτά η φωτιά είχε διανύσει απόσταση δύο χλμ. όμως…

Η μάχη δεν χάθηκε ποτέ γιατί δεν δόθηκε ποτέ. Δεν υπήρχαν οχήματα παραταγμένα για να δημιουργήσουν αντιπυρική προστασία, το μέτωπο ήταν μεγάλο, δεν ήταν μερικά μέτρα. Βουτζάς – Μάτι που κάηκε είναι ένα χιλιόμετρο. Δεν μπορούσε να γίνει αυτόματα μεταφορά δυνάμεων από την Κινέτα.

Οταν πήγε στην Πεντέλη έπρεπε να δοθεί εντολή εκκένωσης, πρόσεξε: εμείς το Λύρειο Ιδρυμα στην κορυφή του Βουτζά, το εκκενώσαμε. Κάηκε μεν αλλά δεν κινδύνευσαν άνθρωποι. Πήγαινε όμως η φωτιά αντίθετα, δεν είχα εγώ την ευθύνη.

Ο νόμος το λέει. Η Περιφέρεια.

Ο μόνος τρόπος ήταν να έχουν μεταφέρει όλες τις δυνάμεις από την Κινέτα εδώ, να έχουν στήσει φράγμα σε Μαραθώνος, να ρίχνουν νερό συνέχεια σε δέντρα, να την μπλοκάρουν εγκαίρως. Ο Στρατός την μπλόκαρε στον Αγιο Ανδρέα με δικά του μέσα και έτσι δεν έκαψε κι άλλο κομμάτι.

Τότε εκτιμήθηκε πως δεν υπήρχε κίνδυνος, γύρισε όμως ο αέρας, ο οικιστικός ιστός ήταν πυκνός και να είχαμε εκκένωση δεν ξέρω τι θα γινόταν.

Και εμένα, αν είχα σπίτι, και ερχόταν η Αστυνομία και μου έλεγε να φύγω, πιθανώς θα έδιωχνα την οικογένεια και θα έμενα. Δεν είναι όμως η ώρα για τις ευθύνες. Θα υπάρξει αυτός ο χρόνος. Τώρα είναι ο χρόνος που πρέπει να αποκατασταθεί η ζωή.

Κι αυτοί που επέζησαν δεν έχουν καλή ψυχολογική κατάσταση. Φαντάζεσαι τα παιδιά σου να έχουν εισπνεύσει τον καπνό της αρκούδας για οκτώ ώρες; Να κολυμπούν οκτώ ώρες; Να έχει καεί το σπίτι σου; Οι περισσότεροι, ξέρετε, έφυγαν χωρίς μία φωτογραφία, με κάτι που να τους συνδέει με το παρελθόν. Χωρίς ταυτότητα καν.

Ολοσχερώς.

Το Λυκόρεμα είναι το όριο του δήμου. Από Αργυρά Ακτή και φτάνει μέχρι Βουτζά.

Ξαναλέω: Τότε που μπήκε η φωτιά ή θα εκκενώνονταν οι περιοχές ή θα έρχονταν τότε μεγάλες δυνάμεις. Οταν απλώθηκε η φωτιά δεν υπήρχε σωτηρία

Στον Βουτζά ήταν εκτός σχεδίου και κάποια στιγμή τα έβαλε το κράτος εντός σχεδίου και πήγε κόσμος για μια καλύτερη ζωή.

Ημουν μόνος μέσα στο Μάτι, στον οικισμό με πτώματα, ολικά εγκαύματα, ολοσχερώς κατεστραμμένος. Είδα απανθρακωμένο πτώμα που είχε αλλάξει το χρώμα του δέρματος του θύματος… Δεν προλαβαίνω από όγκο δουλειάς να σκεφτώ. Οταν κατασταλάξει δεν θα είναι καλό για μένα, η γυναίκα μου είναι χάλια, της λέω να μη στενοχωριέται.

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ τέτοια αλληλεγγύη. Αν το κράτος έλεγε να ανοίξω λογαριασμό, θα είχα πιο πολλά χρήματα από τον προϋπολογισμό της Ελλάδος.

Ηλθαν πακιστανοί εργάτες και μου πρότειναν να δουλέψουν δωρεάν με κασμάδες και φτυάρια όσες μέρες θέλω.

Σοκαρισμένη. Προσπαθούν να συνέλθουν. Είμαι πρακτικός και κάθε μέρα κάνουμε κάτι δημιουργικό. Εχω 20 αγνοουμένους, κάποιοι είναι νεκροί, κάποιοι μπορεί να έχουν φιλοξενηθεί σε σπίτια. Να ξέρετε πως ο επίσημος φορέας που διαχειρίζεται το θέμα των αγνοουμένων είναι η Πυροσβεστική. Το έχουν αναλάβει αυτοί. Κάνω υποστηρικτική δουλειά, δεν επεμβαίνω στο έργο τους.

Στο Κόκκινο Λιμανάκι πέρασε η φωτιά, έκαψε πολύ, αλλά πολλά σπίτια σώθηκαν. Εκεί είχε νεκρούς, δεν έχω ταυτοποιήσει. Πολλοί είναι απανθρακωμένοι.

Βρέθηκαν 26 άτομα σε πλάτωμα. Είναι πάνω από τη θάλασσα, επτά μέτρα ύψος. Ηταν ανοιχτό κομμάτι. Εκεί πέθαναν από ασφυξία. Από καπνούς. Κάθισαν πολλές ώρες εκεί. Δεν χωρούσαν στην παραλία και πήγαν εκεί.

Πρώτον, να ευχαριστήσω όλους όλοι δίνουν από το υστέρημά τους. Η περιοχή θα ξαναγίνει όπως ήταν πριν. Θα αναπλάσουμε το φυσικό περιβάλλον. Είναι πάρα πολλοί που μας βοηθούν. Πέρασαν από εδώ όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί. Με παίρνουν αρχηγοί κομμάτων και με ρωτούν: Τι θες; Σου στέλνω διασώστες. Ζήτησα φύλαξη, ναι μου είπε η ΝΔ, συγκεκριμένα. Είναι όλοι εδώ. Σαν να μην υπάρχουν αντιδικίες πολιτικές. Πολλοί ίσως είναι εδώ όσο είναι τα φώτα δημοσιότητας αλλά είναι αρκετός ο χρόνος να επουλώσουμε πληγές. Να κατευθυνθεί η βοήθεια εκεί όπου πρέπει: σε λογαριασμό του δήμου ή σε λογαριασμό της κυβέρνησης.