Γίνεται συνέχεια λόγος τις τελευταίες μέρες για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να σχεδιαστεί το καμένο Μάτι από αρχιτέκτονες και πολεοδόμους για να μην ξανακαεί στο μέλλον, λες και το πρόβλημα στον μικρό παράδεισο της Ανατολικής Αττικής ήταν πρόβλημα πολεοδομικού σχεδιασμού. Εξοργίζομαι επειδή γνωρίζω το Μάτι από μικρό παιδί. Το Μάτι που αγαπούσαμε, με τα μικρά σπίτια ανάμεσα στα πεύκα, πλάι στη θάλασσα, θα καιγόταν οπωσδήποτε, λίγο λιγότερο ή λίγο περισσότερο, αν έφτανε μια μέρα με πολύ αέρα η φωτιά ώς εκεί. Και τέτοιες μέρες υπάρχουν κάθε καλοκαίρι, εδώ ή εκεί, άρα, μια μέρα θα μπορούσε να φτάσει και εκεί.
Το θέμα είναι ποιος μπορεί να σχεδιάσει την προστασία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από τα στοιχειά του φυσικού περιβάλλοντος. Εκεί και μόνο εκεί είναι το πρόβλημά μας. Γιατί η φωτιά που έκαψε το Μάτι έπιασε στις 5 το απόγευμα ψηλά στην Πεντέλη και έκαιγε σταθερά για 3 τουλάχιστον ώρες χωρίς καμιά ενόχληση, γιατί έκαιγε μόνο θάμνους, μέχρι να γίνει ξαφνικά αντιληπτό ότι είχε εκ των πραγμάτων γιγαντωθεί και ότι θα έκαιγε νομοτελειακά κάθε τι που θα έβρισκε μπροστά της. Ήταν θέμα γεωγραφικής αντίληψης και στρατηγικού σχεδιασμού, με όρους χωροταξίας του αστικού κινδύνου. Σε αυτό η πολιτεία απέτυχε παταγωδώς, παρόλο που ζούμε σε μια εποχή με πληθώρα τεχνολογικών μέσων παρακολούθησης και πρόβλεψης κινδύνου.
Το ζήτημα δεν είναι λοιπόν να σχεδιάσουμε ένα Μάτι του μέλλοντος που δεν θα καίγεται από δασικές πυρκαγιές, αφού σε αυτό η πιο σίγουρη απάντηση είναι να μην έχουμε δέντρα, παράδεισο, δάσος. Το ζήτημα είναι να σχεδιάσουμε τους ανθρώπους που θα μπορούν να προστατέψουν το ανθρωπογενές περιβάλλον από τις αναμενόμενες φυσικές καταστροφές –πυρκαγιές ή πλημμύρες. Αυτό είναι το μόνο κρίσιμο θέμα σχεδιασμού, και είναι καθαρά πολιτικό, όπως είναι τελικά όλα τα ζητήματα που αφορούν στο περιβάλλον, την πόλη και την πολεοδομία.
Ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης είναι αρχιτέκτονας – πολεοδόμος, καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
