Κάθε Σαββατοκύριακο, οι Λονδρέζοι κατακλύζουν τις υπαίθριες αγορές της πόλης, όπως αυτές του Σάουθμπανκ και του Κάμντεν, ενώ τις καθημερινές μετά τη δουλειά ξεχύνονται σε κάποιο από τα 3.000 πάρκα της βρετανικής πρωτεύουσας και λιάζονται ηδονικά, λες και δεν έχουν ξαναδεί ήλιο στη ζωή τους. Οι περισσότεροι Αγγλοι με τους οποίους μιλάω στο Λονδίνο δεν ενδιαφέρονται πολύ για το Brexit. Μπορεί να μην το θέλουν (το 60% των κατοίκων της πόλης ψήφισε Remain), αλλά θα έλεγε κανείς ότι κάνουν σαν να μην τους αφορά.
Στην Ντάουνινγκ Στριτ όμως δεν μοιράζονται την ίδια ανεμελιά. Η βρετανίδα πρωθυπουργός είναι άσχημα στριμωγμένη: βρίσκεται εγκλωβισμένη στις απαιτήσεις των Brexiteers και των Remainers του κόμματός της και όλα δείχνουν ότι δεν μπορεί να φέρει το Brexit που υποσχέθηκε. Εν τω μεταξύ ο χρόνος τελειώνει: η έξοδος από την ΕΕ είναι προγραμματισμένη να γίνει σε οκτώ μήνες, ενώ μέχρι τον Οκτώβριο υποτίθεται ότι πρέπει να έχει κλείσει η συμφωνία, προκειμένου να επικυρωθεί από τους ευρωπαίους ηγέτες (απαιτείται έγκριση από τουλάχιστον 20 από τα 27 κράτη-μέλη) και να τεθεί προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο και στη βρετανική Βουλή. Ωστόσο, αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές της Μάγχης θεωρούν πιθανό η διαδικασία αυτή να μετατεθεί για τον Δεκέμβριο, καθώς οι διαφωνίες μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών είναι κολοσσιαίες και το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί συμφωνία δεν πρέπει να αποκλείεται.
Ορισμένοι έχουν αρχίσει να μιλούν ακόμη και για ολιγόμηνη αναβολή του Brexit. Υπάρχει όμως και το… καθόλου Brexit. Τις τελευταίες εβδομάδες, το ενδεχόμενο ενός δεύτερου δημοψηφίσματος συζητείται έντονα, ενώ για πρώτη φορά σε δημοσκόπηση οι Βρετανοί που ζητούν νέο δημοψήφισμα είναι περισσότεροι από εκείνους που δεν θέλουν. Σήμερα πάντως φαντάζει από δύσκολο έως απίθανο, με δεδομένο ότι το απορρίπτουν τόσο η κυβέρνηση όσο και οι Εργατικοί. «Είμαστε ξεκάθαροι: δεύτερο δημοψήφισμα δεν πρόκειται να γίνει» είπε στα «ΝΕΑ» κυβερνητική πηγή. Ωστόσο, πριν από λίγες ημέρες, η Τζαστίν Γκρίνινγκ, πρώην υπουργός Παιδείας της Μέι, έγινε το πρώτο σημαίνον στέλεχος των Συντηρητικών που τάσσεται ανοικτά υπέρ της διεξαγωγής νέου δημοψηφίσματος για το Brexit. Αλλά και ο υπαρχηγός των Εργατικών Τομ Ουότσον δήλωσε ότι δεν αποκλείει το κόμμα του να υποστηρίξει ένα δημοψήφισμα εάν η Βουλή δεν μπορέσει να αποφασίσει επί της τελικής συμφωνίας. Ακόμη όμως κι αν ξαναστήνονταν κάλπες, δεν είναι βέβαιο ότι αυτή τη φορά το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό (στις δημοσκοπήσεις το Remain υπερισχύει του Leave αλλά με μικρή διαφορά, χωρίς να καταγράφεται σαφής μεταστροφή της κοινής γνώμης). Πάντως, τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η ομάδα People’s Vote, την οποία υποστηρίζουν οργανώσεις πολιτών, επιστήμονες και βουλευτές, ζητεί να τεθεί σε δημοψήφισμα η τελική συμφωνία. «Στόχος μας είναι να πείσουμε τους βουλευτές να επιτρέψουν μια δημοκρατική λαϊκή ψήφο επί της συμφωνίας για το Brexit. Αυτό πρέπει να συμβεί προτού η Βρετανία εγκαταλείψει την ΕΕ» είπε στα «ΝΕΑ» εκπρόσωπος της ομάδας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι όσοι ζητούν νέες κάλπες δεν σέβονται τη λαϊκή ετυμηγορία του πρώτου δημοψηφίσματος. «Δεν είναι αντιδημοκρατικό αυτό που ζητάμε. Αντιδημοκρατικό θα ήταν να μη δοθεί στον λαό λόγος επί των αποφάσεων που θα καθορίσουν το μέλλον της χώρας τις επόμενες δεκαετίες».
Μια άλλη ομάδα, η Best for Britain, έχει τον ίδιο στόχο αλλά είναι πιο αμφιλεγόμενη: στους χρηματοδότες της συγκαταλέγεται ο ουγγροαμερικανός δισεκατομμυριούχος Τζορτζ Σόρος. Τα στελέχη της δεν κρύβουν ότι θέλουν «να σταματήσουν το Brexit» και καλούν τους βουλευτές να στηρίξουν τροπολογία για δεύτερο δημοψήφισμα η οποία θα μπορούσε να κατατεθεί το φθινόπωρο. Το διάστημα που θα προηγηθεί, θα αποδυθούν σε επιθετική εκστρατεία ενημέρωσης διά του Τύπου και των social media. Μέχρι στιγμής έχουν συγκεντρώσει 2,3 εκατ. στερλίνες –μισό εκατομμύριο μόνο από τον Σόρος –ενώ στο Διαδίκτυο πωλούνται ήδη κούπες και μπλουζάκια με τυπωμένο το εύγλωττο μήνυμα «Ακυρώστε το Brexit». «Πρόκειται για ένα αντιδημοκρατικό κίνημα που προσβάλλει τους βρετανούς ψηφοφόρους και την υπερήφανη βρετανική δημοκρατία» σχολίασε ο Τζον Λόνγκγουορθ, πρόεδρος της ομάδας Leave Means Leave που υποστηρίζει το Brexit.
Υπέρ του δεύτερου δημοψηφίσματος τάσσονται και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες. Πρόσφατα, η βουλευτής του κόμματος Βέρα Χόμπχαους έφερε το θέμα στο Κοινοβούλιο κάνοντας παραλληλισμό με… την Ελλάδα. «Ποια είναι η διάρκεια ζωής ενός δημοψηφίσματος; Ο ελληνικός λαός πήρε μια απόφαση που δεν ήταν συμβατή, αλλά ζητήθηκε αρκετές φορές η γνώμη του και αυτό ήταν γενναίο. Νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση πρέπει να φανεί αρκετά γενναία και να το επιτρέψει».
Στήριξη από Τόνι Μπλερ και Τζον Μέιτζορ
Το δεύτερο δημοψήφισμα στηρίζουν και δύο πρώην πρωθυπουργοί: ο Τόνι Μπλερ και ο Τζον Μέιτζορ. «Το αίτημα περί δεύτερου δημοψηφίσματος επαναφέρει στο προσκήνιο το σοβαρό συνταγματικό έλλειμμα αναφορικά με τις συνέπειες της απόφασης αποχώρησης από την ΕΕ. Είναι απορίας άξιον πώς η Βρετανία αποφάσισε να παίξει την πορεία της στην Ευρώπη κορόνα – γράμματα, με αποκλειστικό κριτήριο ένα δημοψήφισμα με απλή πλειοψηφία, χωρίς περαιτέρω σχεδιασμό και συνταγματικές ασφαλιστικές δικλίδες» είπε στα «ΝΕΑ» ο Δημήτρης Γιαννουλόπουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Goldsmiths και ιδρυτής της φιλευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης Britain in Europe.
