Από την αρχή της προεδρίας του, η συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ είναι εξαιρετικά απρόβλεπτη. Δύσκολο να καταλάβουμε ποια είναι η στάση του όσον αφορά την Ευρώπη. Σε μια ομιλία του στις 28 Ιουνίου είχε δηλώσει: «Αγαπάμε τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ομως η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιουργήθηκε για να εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ. Αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε». Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του στην Ευρώπη αποκάλεσε την Ευρωπαϊκή Ενωση «εχθρό» και δήλωσε πως είναι «τόσο κακή όσο και η Κίνα». Επειτα ήρθε η εκεχειρία στις 25 Ιουλίου. Ο πρόεδρος Τραμπ και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ συμφώνησαν να συνεργαστούν πάνω σε μια ατζέντα που αφορά το ελεύθερο εμπόριο και τις μεταρρυθμίσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Φαίνεται πως είμαστε και πάλι φίλοι ή απλώς παίρνουμε μια ανάσα πριν ξαναρχίσουν οι διαπληκτισμοί. Η ερώτηση όμως παραμένει: γιατί ο πρόεδρος Τραμπ επιτίθεται επανειλημμένως στην πιο παλιά και αξιόπιστη σύμμαχο της Αμερικής; Γιατί φαίνεται να μισεί την ΕΕ; Γιατί η Αμερική επιδιώκει να υπονομεύσει την Ευρώπη αντί να εμβαθύνει τη συνεργασία μεταξύ των δύο δυνάμεων ώστε να προστατέψει τα οικονομικά και γεωπολιτικά της συμφέροντα;

Τρεις είναι οι πιθανές εξηγήσεις. Πρώτη είναι η παράξενη εμμονή του προέδρου με τα διμερή εμπορικά ισοζύγια. Ο πρόεδρος Τραμπ θεωρεί τη Γερμανία, την υπόλοιπη Ευρώπη και την Κίνα εξίσου επικίνδυνους ανταγωνιστές. Η δεύτερη εξήγηση είναι ότι ο πρόεδρος Τραμπ δεν θέλει να γίνει η Ευρώπη ο τρίτος παίκτης σε ένα τριμερές παιχνίδι. Αν οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εμπλακούν σε μια διμερή μάχη ισχύος με την Κίνα, τότε λογικό είναι ο πρόεδρός τους να θεωρεί την ΕΕ εμπόδιο. Μια πιο πολιτική ερμηνεία της συμπεριφοράς του Τραμπ είναι η εξής: ο αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί να αλλάξει το καθεστώς στην Ευρώπη.

Ο Στιβ Μπάνον, ο πρώην ειδικός σύμβουλός του σε θέματα διακυβέρνησης και στρατηγικής, ανακοίνωσε ότι όσο βρίσκεται στην Ευρώπη θα προσπαθήσει να χτίσει μια συμμαχία με τα ακροδεξιά κόμματα ώστε να κερδίσουν την πλειοψηφία στις ερχόμενες ευρωεκλογές. Η Ευρώπη πρέπει να καθορίσει τη στρατηγική στάση της απέναντι σε μια πιο απόμακρη, ίσως ακόμα και εχθρική Αμερική, και να υπερασπιστεί τις αξίες της. Πρέπει άμεσα να αποφασίσει τι θα κάνει αναφορικά με την ασφάλεια και την άμυνα, την πολιτική γειτονίας και την προστασία των συνόρων της.

Ο Ζαν Πιζανί-Φερί είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Bruegel, πρώην στέλεχος της Κομισιόν και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Paris-Dauphine

Τελευταία Νέα