Η επιστροφή (και) του Βασίλη Τοροσίδη στον Ολυμπιακό επιβεβαίωσε ότι αυτό που διανύουμε είναι το καλοκαίρι των μεγάλων επαναπατρισμών. Διάφοροι καλοί ποδοσφαιριστές, ώριμοι ή ακόμα εξελίξιμοι, επιστρέφουν στην Ελλάδα ολοκληρώνοντας κύκλους στο εξωτερικό. Γύρισαν φέτος πριν τον Τοροσίδη, ο Γιάννης Φετφατζίδης, ο Ανδρέας Μπουχαλάκης και ο Κώστας Τσιμίγκας στον Ολυμπιακό, ο Μάριος Οικονόμου στην ΑΕΚ, ο Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης στον Παναθηναϊκό και δεν αποκλείεται μέχρι το τέλος του καλοκαιριού να έχουμε κι άλλους ξανά κοντά μας. Ο ΠΑΟΚ συζήτησε με τον Νίκο Καρέλη (και μπορεί να επανέλθει), η ΑΕΚ περιμένει τον Παναγιώτη Κονέ (αν μείνει ελεύθερος) και δεν αποκλείεται να έχουμε κι άλλες εκπλήξεις. Οι καιροί απαιτούν σίγουρες επιλογές: ισχύει για τις ομάδες αλλά και για τους ίδιους τους ποδοσφαιριστές.
Στρες
Οι ομάδες συνήθως παίρνουν πολλά από τους έλληνες παίκτες που επιστρέφουν στο πρωτάθλημά μας, αρκεί να έχουν λίγη υπομονή και να ξέρουν τι μπορεί ο κάθε παίκτης να προσφέρει. Η περίπτωση του Λάζαρου Χριστοδουλόπουλου είναι ενδεικτική: η ΑΕΚ τον βοήθησε κι ο ίδιος της έδωσε ένα πρωτάθλημα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, που έχουν οι παίκτες που επιστρέφουν, είναι ότι πρέπει να αποκτήσουν ξανά το στρες του πρωταθλητισμού και μετά να το διαχειριστούν. Οι πιο πολλοί από τους έλληνες παίκτες που αγωνίζονται στο εξωτερικό κάνουν καριέρα σε ομάδες που σπανίως κάνουν πρωταθλητισμό –μπορεί να είναι ιστορικές ή να έχουν απαιτητικές εξέδρες, αλλά την υποχρέωση να κερδίσουν κάθε εβδομάδα δεν την έχουν κι αυτό είναι κάτι που οι έλληνες ποδοσφαιριστές, που επιστρέφουν, πρέπει να ξαναθυμηθούν και να μπορέσουν να το κάνουν και κτήμα τους. Από την άλλη έχουν ένα όπλο: ότι όλοι σχεδόν, αν έχουν αγωνιστεί σε σοβαρά πρωταθλήματα του εξωτερικού, επιστρέφουν καλύτεροι. Ο Βασίλης Τοροσίδης π.χ., έπειτα από 66 ματς ως βασικός στη Ρόμα και στη Μπολόνια έχει αθροίσει πλέον παραστάσεις που τον κάνουν σοφότερο. Εκεί που κάποτε τού χρειαζόταν νεύρο και δύναμη, τώρα τού αρκεί η μεγάλη πείρα του.
Θερμοκήπιο
Οι πιο πολλοί από όσους γύρισαν στην Ελλάδα στην επιστροφή τους έμοιαζαν ολότελα διαφορετικοί. Ο Βασίλης Τσιάρτας π.χ. είχε γυρίσει από τη Σεβίλλη στην ΑΕΚ κάποτε «θεόστεγνος» –έμοιαζε τρία χρόνια νεότερος πριν φύγει για την Ανδαλουσία. Ο Νίκος Νταμπίζας είχε βοηθήσει την ΑΕΛ να κερδίσει ένα Κύπελλο τηλεκατευθύνοντας την άμυνά της: όλοι όσοι έπαιζαν γύρω του έμοιαζαν καλύτεροι. Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος είχε κάποτε επιστρέψει από τη Θέλτα και παραλίγο να βγει πρώτος σκόρερ με τον Πανθρακικό. Ο Νίκος Λυμπερόπουλος γύρισε στην ΑΕΚ έπειτα από δυο σεζόν στην Αϊντραχτ Φρανκφούρτης και ξανακλήθηκε στην Εθνική Ελλάδος χάρη στις εμφανίσεις του. Το εξωτερικό είναι μεγάλο σχολείο κι έχει επίδραση και στο μυαλό των παικτών: αλλάζοντας παραστάσεις μαθαίνουν να μετράνε τα πάντα σωστότερα, σκληραίνουν, βγαίνουν από το θερμοκήπιο που λέγεται ελληνική μεγάλη ομάδα. Κι όταν εδώ επιστρέφουν όλα τους φαίνονται πιο απλά. Αρκεί να έχουν φιλοδοξίες και να μην έρχονται για να κολλήσουν τα τελευταία ένσημα.
Πλήξη
Αντίθετα από τους ξένους παίκτες, που όταν επιστρέφουν εδώ το κάνουν γιατί δεν μπορούν να βρουν μια ομάδα στο εξωτερικό που να τους δίνει τα χρήματα και την προσοχή που θέλουν, οι έλληνες παίκτες επιστρέφουν εδώ για να κλείσουν την καριέρα τους ως πρωταγωνιστές. Ο Τοροσίδης π.χ. θα μπορούσε άνετα να βρει ένα καλό συμβόλαιο στην Ιταλία –ενδεχομένως ως αναπληρωματικός μιας καλής ομάδας. Ξέρει το πρωτάθλημα, δεν έχει τραυματισμούς, οι ικανότητές του είναι δεδομένες κι έχει και καλό όνομα, αφού πέντε χρόνια στο καμπιονάτο δεν έδωσε αφορμές για άσχημα σχόλια. Αλλά το να τελειώσεις μια τόσο μεγάλη καριέρα στον πάγκο της Μπολόνια ή της Τορίνο ή της Σασουόλο ή της Κάλιαρι δεν έχει κανένα νόημα: αργά ή γρήγορα η πλήξη θα σε κάνει να χάσεις το κέφι σου. Ενώ εδώ είναι δεδομένο ότι με τη φασαρία και τις απαιτήσεις που θα βρεις, δεν θα πλήξεις ποτέ. Δεν θυμάμαι ποιος το έχει πει (νομίζω ο Νίκος Αναστόπουλος, αλλά δεν παίρνω όρκο): «όποιος δεν γουστάρει απαιτήσεις και ένταση θα ήταν προτιμότερο να γίνει αντί για ποδοσφαιριστής δημόσιος υπάλληλος».
Φόρμα
Οι ελληνικές ομάδες έχουν κι ένα ακόμα λόγο να ποντάρουν σε παίκτες που επιστρέφουν: τους πληρώνουν όσο πρέπει. Οι παίκτες γνωρίζουν και τις δυνατότητες των ομάδων και τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στο ελληνικό ποδόσφαιρο και δεν υπερβάλλουν. Σχεδόν όλοι παίρνουν λιγότερα χρήματα από αυτά που έπαιρναν στο εξωτερικό, γνωρίζουν όμως πως αν τα καταφέρουν και συνδέσουν το όνομά τους με τίτλους, χαμένοι δεν θα βγουν. Αν είναι πιτσιρικάδες έχουν κάθε δυνατότητα να χτίσουν όνομα και να επιχειρήσουν μια δεύτερη καριέρα στα ξένα: οι περιπτώσεις του Καρέλη που γύρισε στον ΠΑΟ πριν φύγει για το Βέλγιο, αλλά και του Μήτρογλου που επέστρεψε στον Ολυμπιακό ως δανεικός από τη Φούλαμ για να ξαναβρεί τη φόρμα του, είναι ενδεικτικές. Αν πάλι είναι λίγο μεγαλύτεροι, γνωρίζουν ότι πέρα από τα χρήματα του συμβολαίου υπάρχουν και πριμ, χωρίς ποτέ να αποκλείεται η πιθανότητα ενός δεύτερου συμβολαίου με ακόμα καλύτερους όρους. Ο Χριστοδουλόπουλος π.χ. φεύγοντας από την ΑΕΚ και υπογράφοντας στον Ολυμπιακό ξαναπήρε τα χρήματα που του έδινε κάποτε η Βερόνα. Οι καλοί ποτέ δεν χάνονται.
Ισολογισμοί
Το ίδιο απαραίτητοι είναι στις ομάδες και οι καλοί ισολογισμοί. Οι πιο πολλοί από τους ξένους που παίζουν στις μεγάλες ομάδες πληρώνονται πάντα κάτι παραπάνω από όσα έπαιρναν στις προηγούμενες ομάδες τους για να ‘ρθουν εδώ. Οσοι έχουν στο μυαλό τους τα χρήματα γνωρίζουν πως ένα δυο καλά χρόνια στην Ελλάδα θα τους επιτρέψουν να βρουν ένα μεγαλύτερο συμβόλαιο στο εξωτερικό: οι καλοί επαγγελματίες βλέπουν την Ελλάδα ως ευκαιρία. Ομως αυτοί δεν είναι πάρα πολλοί: για κάθε Λουντ π.χ., που έχοντας αγωνιστεί για δυο σεζόν στον ΠΑΟ βρήκε ένα καλό συμβόλαιο στην Ισπανία, υπάρχει ένας Βέμερ που κάθεται στο συμβόλαιό του, κάνει προσφυγές και κόβει το ποδόσφαιρο στα 28 του, αφού προηγουμένως απειλεί να διαλύσει τον ΠΑΟ. Αν σε μια ομάδα υπάρχουν πολλοί ξένοι, που από αυτήν έχουν πάρει τα περισσότερα χρήματα στην καριέρα τους, ο οικονομικός διευθυντής της ομάδας πρέπει να ανησυχεί: μεταξύ αυτών θα είναι σίγουρα και μερικοί που πήραν παραπάνω από όσα άξιζαν και δεν αποκλείεται στο συμβόλαιό τους να «καθίσουν». Τέτοιος κίνδυνος με τους Ελληνες που επιστρέφουν δεν υπάρχει. Ολοι υπογράφουν μικρά σε διάρκεια και λογικά συμβόλαια. Κανείς τους δεν θέλει να γίνει βάρος. Ολοι τους είναι παιδιά με αξιοπρέπεια.