Η Τεχεράνη δεν είναι Πιονγκγιάνγκ

Μετά τις απειλές, η χείρα φιλίας. Οκτώ ημέρες αφότου έστειλε μέσω Twitter ένα ιδιαίτερα απειλητικό μήνυμα στον Χασάν Ροχανί, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε το βράδυ της Δευτέρας διατεθειμένος να τον συναντήσει «χωρίς προϋποθέσεις». «Συναντώ όλο τον κόσμο. Αν θέλουν να τους συναντήσω, τους συναντώ. Οποτε θέλουν» δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος στο περιθώριο της συνάντησής του με τον ιταλό πρωθυπουργό στον Λευκό Οίκο. Θα ήταν «καλό για εμάς, καλό για αυτούς, καλό για όλους» πρόσθεσε. Μια στρατηγική ταυτόσημη με εκείνη που ακολούθησε έναντι της Βόρειας Κορέας: λεκτικές απειλές του Τραμπ όλο το περσινό καλοκαίρι, στρατιωτική πλειοδοσία του Κιμ Γιονγκ Ουν, κατόπιν θεαματική συνάντηση των δύο ηγετών στη Σιγκαπούρη τον Ιούνιο. Κάπου εδώ, όμως, σταματούν και οι συγκρίσεις.

Επειτα από μήνες επιθετικής πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ απέναντί τους, οι Ιρανοί δεν θέλουν καν να ακούσουν για μια τέτοια συνάντηση. Αποχωρώντας από τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, επαναφέροντας τις αμερικανικές κυρώσεις εις βάρος της χώρας, απαιτώντας από τους εταίρους τους να πάψουν από τις 4 Νοεμβρίου να εισάγουν ιρανικό πετρέλαιο, οι ΗΠΑ κατάφεραν να ενώσουν στο Ιράν σκληροπυρηνικούς και μετριοπαθείς. «Βάσει των άσχημων εμπειριών μας από τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και την καταστρατήγηση των δεσμεύσεών τους από αμερικανούς αξιωματούχους, είναι φυσικό να μη βλέπουμε καμία αξία σε αυτή την πρόταση» δήλωσε, εκ μέρους των πρώτων, ο επικεφαλής του Στρατηγικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων Καμάλ Καραζί. Το να διαπραγματευτούμε τώρα με τον Τραμπ «θα συνιστούσε ταπείνωση», πρόσθεσε, εκ μέρους των δεύτερων, ο Αλί Μοταχάρι, αντιπρόεδρος του ιρανικού Κοινοβουλίου.

«Ο σεβασμός του μεγάλου ιρανικού έθνους, η αποκλιμάκωση των εχθρικών ενεργειών, η επιστροφή των ΗΠΑ στην πυρηνική συμφωνία… Αυτά είναι που θα επιτρέψουν να στρωθεί ο χαοτικός δρόμος των συνομιλιών» επισήμανε ο Χαμίντ Αμπουταλεμπί, ένας σύμβουλος του ιρανού προέδρου, την ώρα που ο τελευταίος χαρακτήριζε «παράνομη» την αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία και πετούσε την μπάλα στην Ευρώπη, έπειτα από συνάντηση που είχε με τον βρετανό πρεσβευτή στην Τεχεράνη, προκειμένου να τη σώσει. Οπως επισημαίνει ωστόσο η εφημερίδα «Le Monde», οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, παρά τις διαμαρτυρίες τους, βρίσκονται αναγκασμένες να διαλέξουν ανάμεσα στις συναλλαγές με την Τεχεράνη και τις συναλλαγές με τις ΗΠΑ: η επιλογή γίνεται γρήγορα.

Ο Τραμπ και οι ομοϊδεάτες του στην Ουάσιγκτον είναι πεπεισμένοι πως η στρατηγική του αμερικανού προέδρου έχει αποτέλεσμα. Οτι η «μέγιστη πίεση» που ασκείται, κάνοντας το ριάλ να κατρακυλάει και τις τιμές να εκτοξεύονται, θα κάνει την Τεχεράνη να δεχθεί όλους τους όρους της Ουάσιγκτον: τερματισμό κάθε πυρηνικού εμπλουτισμού, αποχώρηση των ιρανικών πολιτοφυλακών από τη Συρία, τερματισμό της στήριξης στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ… Ξανά και ξανά, ο Τραμπ επιστρατεύει ως απόδειξη τα αποτελέσματα που έφερε η τακτική του με τη Βόρεια Κορέα. Πολλοί αναλυτές ωστόσο επισημαίνουν πως το Ιράν δεν είναι Βόρεια Κορέα. Καταρχήν, αντίθετα με τον Κιμ, που έχει την απόλυτη εξουσία, ο Ροχανί τελεί υπό την πίεση του ανώτατου πνευματικού ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, του στρατού και των φρουρών της επανάστασης, που είναι πολύ σκληρότεροι από τον ίδιο. Δεν έχει την πολιτική δύναμη να εκκινήσει μια δυναμική επαναπροσέγγιση με την Ουάσιγκτον. Και στην περίπτωση της αλλαγής καθεστώτος που επιθυμεί ο διπλωματικός σύμβουλος Τζον Μπόλτον, δεν υπάρχει καμία «φιλοδυτική» αντιπολίτευση έτοιμη να πάρει την εξουσία. Επιπλέον, η προσέγγιση ανάμεσα στην Πιονγκγιάνγκ και την Ουάσιγκτον είχε έναν διαμεσολαβητή, τη Νότια Κορέα, και έναν ανάδοχο, την Κίνα. Τίποτα τέτοιο δεν δείχνει να ισχύει σε ό,τι αφορά την Τεχεράνη: αποχωρώντας από την πυρηνική συμφωνία, ο Τραμπ εξευτέλισε τους Ευρωπαίους.