Νέες αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν τέθηκαν την Τρίτη σε ισχύ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, αψηφώντας τους συμμάχους της Ουάσινγκτον προκειμένου να τις επιβάλει, προειδοποίησε τις εταιρείες που θα συνεχίσουν να κάνουν δουλειές με την Τεχεράνη, πως δεν θα συνεχίσουν τη συνεργασία τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το Ιράν απέρριψε μια προσφορά της τελευταίας στιγμής από την κυβέρνηση Τραμπ για συνομιλίες, λέγοντας ότι δεν θα μπορούσε να διαπραγματευθεί την στιγμή που η Ουάσινγκτον έχει απορρίψει τη συμφωνία του 2015 με την οποία ήρθησαν οι κυρώσεις με αντάλλαγμα τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Ο Τραμπ αποφάσισε φέτος να αποσυρθεί από τη συμφωνία, αγνοώντας εκκλήσεις από τις άλλες μεγάλες δυνάμεις που είχαν συνυπογράψει τη συμφωνία, μεταξύ των οποίων η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, οι κύριοι ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον, καθώς και από τη Ρωσία και την Κίνα.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν υποσχεθεί να προσπαθήσουν να μετριάσουν τις επιπτώσεις από τις νέες αμερικανικές κυρώσεις ώστε να πεισθεί η Τεχεράνη να συνεχίσει να συμμορφώνεται προς τους όρους της συμφωνίας. Όμως αυτό αποδεικνύεται δύσκολο: ευρωπαϊκές εταιρείες αποσύρονται από το Ιράν, υπογραμμίζοντας ότι δεν μπορούν να διακινδυνεύσουν το ενδεχόμενο να υποστούν βλάβη οι επιχειρήσεις τους στις ΗΠΑ.
«Αυτές είναι οι πιο δριμείες κυρώσεις που έχουν επιβληθεί ποτέ και τον Νοέμβριο θα ενισχυθούν κατά ένα ακόμη επίπεδο. Όποιος κάνει μπίζνες με το Ιράν ΔΕΝ θα κάνει μπίζνες με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ζητώ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ, τίποτε λιγότερο!», έγραψε ο Τραμπ σήμερα στο Twitter.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον δήλωσε χθες Δευτέρα πως η μοναδική ευκαιρία του Ιράν για να διαφύγει από τις κυρώσεις είναι να δεχθεί την προσφορά για να διαπραγματευθεί με τον Τραμπ μια σκληρότερη συμφωνία.
«Θα μπορούσαν να δεχθούν την προσφορά του προέδρου να διαπραγματευθεί μαζί τους, να εγκαταλείψουν τα προγράμματά τους για τους βαλλιστικούς πυραύλους και τα πυρηνικά όπλα πλήρως και με πραγματικά επαληθεύσιμο τρόπο», δήλωσε ο Μπόλτον στο Fox News.
«Αν οι αγιατολάχ θέλουν να βγουν από την πίεση, θα πρέπει να έρθουν και να κάτσουν κάτω. Η πίεση δεν θα σταματήσει όσο θα διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Μπόλτον, ένας από τους βασικούς «ιέρακες» της αμερικανικής κυβέρνησης στο θέμα του Ιράν.
Να βγει το μαχαίρι
Η Ουάσινγκτον δέχεται ότι το Ιράν έχει συμμορφωθεί προς τους όρους της συμφωνίας του 2015 που επιτεύχθηκε υπό τον προκάτοχο του Τραμπ, τον Μπαράκ Ομπάμα, όμως υποστηρίζει πως η συμφωνία είναι ελαττωματική επειδή δεν είναι αρκετά αυστηρή. Το Ιράν δηλώνει ότι θα συνεχίσει προς το παρόν να συμμορφώνεται προς τη συμφωνία, αν άλλες χώρες μπορούν να το βοηθήσουν να προστατευθεί από τις οικονομικές επιπτώσεις της απόφασης της Ουάσινγκτον να αποσυρθεί.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν εκ νέου σήμερα έχουν στόχο τις ιρανικές αγορές αμερικανικών δολαρίων, το εμπόριο μετάλλων, τον άνθρακα, τα βιομηχανικά λογισμικά και την ιρανική αυτοκινητοβιομηχανία.
Σε ομιλία που εκφώνησε μερικές ώρες πριν τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις, ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί απέρριψε κάθε διαπραγμάτευση εφόσον η Ουάσινγκτον δεν συμμορφώνεται πλέον προς τη συμφωνία που επιτεύχθηκε πριν από τρία χρόνια.
«Αν μαχαιρώσεις κάποιον με ένα μαχαίρι και μετά πεις πως θέλεις συνομιλίες, τότε το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να βγάλεις το μαχαίρι», δήλωσε ο Ροχανί στην ομιλία του που μεταδόθηκε ζωντανά από την κρατική τηλεόραση. «Υποστηρίζουμε πάντα τη διπλωματία και τις συνομιλίες. … Όμως οι συνομιλίες χρειάζονται εντιμότητα», τόνισε ο Ροχανί.
Ο ιρανός πρόεδρος απέρριψε την πρόταση για συνομιλίες χαρακτηρίζοντάς την τέχνασμα για να δημιουργηθεί χάος στο Ιράν και για να επέλθει σύγχυση μεταξύ των αμερικανών ψηφοφόρων στις ΗΠΑ πριν από τις εκλογές των μέσων της προεδρικής θητείας, τον Νοέμβριο. Πρόσθεσε πως η Ουάσινγκτον έχει απομονωθεί διεθνώς και θα μετανιώσει που επιβάλλει κυρώσεις κόντρα στις απόψεις των συμμάχων της και άλλων παγκόσμιων δυνάμεων.
Στο Ιράν, η πυρηνική συμφωνία συνδέεται στενά με τον Ροχανί, έναν μετριοπαθή που κέρδισε με σαρωτικά ποσοστά δύο εκλογικές αναμετρήσεις υποσχόμενος να ανοίξει την ιρανική οικονομία στον έξω κόσμο.
Ευρωπαϊκές χώρες εκφράζουν φόβους ότι εγκαταλείποντας τη συμφωνία, η Ουάσινγκτον κινδυνεύει να υπονομεύσει τον Ροχανί και να ενισχύσει τους σκληροπυρηνικούς αντιπάλους του, οι οποίοι υποστηρίζουν πως η Δύση δεν πρόκειται ποτέ να επιτρέψει στο Ιράν να ευημερήσει.
Σε κοινή δήλωση που εξέδωσαν την Δευτέρα, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και συνολικά η ΕΕ ανέφεραν: «Εκφράζουμε τη βαθιά λύπη μας για την εκ νέου επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ».
Μετά την αρχική άρση των κυρώσεων, πριν από δύο χρόνια, οι ιρανικές πετρελαϊκές εξαγωγές αυξήθηκαν.
Όμως οι περισσότεροι Ιρανοί δεν είχαν δει ακόμη σημαντική οικονομική βελτίωση ως αποτέλεσμα της συμφωνίας και η προοπτική ότι η Ουάσινγκτον θα επέβαλε εκ νέου κυρώσεις βοήθησε στην κατάρρευση φέτος της ισοτιμίας του ιρανικού νομίσματος, αυξάνοντας το κόστος των εισαγωγών.
Στο Ιράν σημειώθηκαν διαδηλώσεις κατά της αύξησης των τιμών και αντιμετωπίσθηκαν σκληρά από την κυβέρνηση.
