Αναζήτηση
Αίσιο τέλος είχε η περιπέτεια των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνταν επί 167 μέρες στις φυλακές υψίστης ασφαλείας στην Αδριανούπολη, με την είδηση να πέφτει σαν «κεραυνός εν αιθρία» το απόγευμα της Τρίτης.
Την 1η Μαρτίου 2018 η σύλληψη των Αγγ. Μητρετώδη και Δ. Κούκλατζη, είχε προκαλέσει πανικό και κυρίως είχε φέρει την ελληνική κυβέρνηση και το στράτευμα σε πολύ δύσκολη θέση, με τα στελέχη της να υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση τους είναι θέμα το πολύ μίας εβδομάδας και το Μέγαρο Μαξίμου διά του Δημήτρη Τζανακόπουλου να κάνει λόγο για ένα: «τυπικό θέμα, αναμένουμε να επιστρέψουν άμεσα», στις 2 Μαρτίου. Αντίστοιχα ο Φώτης Κουβέλης είχε αναφέρει: «Σύντομα οι στρατιωτικοί θα επιστρέψουν στην Ελλάδα». Το Μαξίμου μάλιστα υπογράμμιζε σε κάθε ευκαιρία ότι πρόκειται για ένα «συνηθισμένο γεγονός».
Για να φτάσει αυτό το «άμεσα» να γίνει πραγματικότητα και να επιστρέψουν οι δύο στρατιωτικοί στα σπίτια τους, πέρασαν 5,5 μήνες με συνεχείς αρνήσεις στα αιτήματα αποφυλάκισης, με νομικά και άλλα τεχνάσματα.
Η ήττα
Τον Μάρτιο η κυβέρνηση προσπάθησε να μην υποστεί ήττα, να μην χρεωθεί τη σύλληψη και κράτηση των δύο. Δεν το κατάφερε καθώς η κοινή γνώμη, ιδιαίτερα ευαίσθητη στο θέμα αυτό, χρέωνε στην φυσική ηγεσία του στρατού την αδυναμία να απελευθερώσει άμεσα τους Μητρετώδη και Κούκλατζη.
Οσες προσπάθειες κι αν έγιναν σε διπλωματικό επίπεδο δεν είχαν αποτέλεσμα ενώ οι δύο Ελληνες είχαν την ατυχία να πέσουν πάνω στην προεκλογική περίοδο στην Τουρκία, κάτι που καθιστούσε αδύνατη την απελευθέρωσή τους.
Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θα ρίσκαρε πριν από τις κάλπες να κάνει μια τέτοια κίνηση καλής θέλησης. Το αντίθετο μάλιστα. Θέλοντας να συσπειρώσει τους οπαδούς του και να ενισχύσει το εθνικιστικό συναίσθημα στην Τουρκία, έθεσε με τον πλέον επίσημο τρόπο το θέμα της ανταλλαγής με τους 8 Τούρκους που έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο.
Μην ξεχνάμε ότι στη συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, ο Ταγίπ Ερντογάν έθεσε εμμέσως ζήτημα ανταλλαγής, κάτι που ήταν αδύνατο να αποδεχθεί η ελληνική πλευρά.
Μην ξεχνάμε επίσης ότι όλο αυτό τον καιρό η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε ιδέα για το ποια θα ήταν η στάση της τουρκικής πλευράς. Στις 19 Ιουλίου ο ίδιος ο Φώτης Κουβέλης δεν είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο να παραμείνουν στη φυλακή για όλο το 18μηνο της προφυλάκισής τους. Παράλληλα, οι Τούρκοι διέρρεαν ότι «κάτι υπάρχει στα κινητά τους», γεγονός που σήμαινε ότι θα μπορούσαν να τους κατηγορήσουν και για κατασκοπεία ή στην καλύτερη περίπτωση να μείνουν για δύο χρόνια στη φυλακή.
Ούτε πρέπει να ξεχνάμε ότι λίγες ημέρες πριν από την απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου, ο ίδιος ο Πάνος Καμμένος, ο οποίος έσπευσε να πανηγυρίσει, να βάλει εικόνες της Παναγιάς, να ανάψει κεράκια και φυσικά να βάλει εαυτόν στο κάδρο των νικητών, ήταν αυτός που είχε επιτεθεί στον Ταγίπ Ερντογάν. Είχε πει ότι: «Θεωρώ ότι η σύλληψη των δύο στρατιωτικών ήταν προγραμματισμένη, προσχεδιασμένη και ήταν μία κίνηση την οποία είχαν ετοιμάσει οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις με εντολή του Ερντογάν προκειμένου να δημιουργήσουν το περιβάλλον εκείνο για να κάνουν την ομηρία που θα οδηγούσε στη συναλλαγή για τους οκτώ. Δεν θεωρώ ότι ήταν μία πράξη που έγινε κατά τύχη. Βρήκαν την ευκαιρία, μέσα σε μία νύχτα που είχε χιόνια σε μία περιοχή δύσκολη να κάνουν πράξη ένα προσχεδιασμένο σενάριο».
Αν ο κ. Καμμένος γνώριζε το παραμικρό για την απελευθέρωσή τους, ή είχε κάνει ο ίδιος κάτι σε διπλωματικό επίπεδο, δεν θα προέβαινε σε εμπρηστικές δηλώσεις τέτοιου τύπου.
Η αποκάλυψη των ΝΕΩΝ
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε την αποκάλυψη επιστολής της Αγκυρας προς τον πρόεδρο της Ευρωκοινοβουλίου, Αντ. Ταγιάνη με την οποία ζητούσε επίσημα την έκδοση των 8 Τούρκων και τη συνέδεε με τους Μητρετώδη και Κούκλατζη.
Η επιστολή που δημοσιεύτηκε από τα «Νέα» εστάλη στις 31 Μαΐου και με αυτήν η Τουρκία ζητά την έκδοση των οχτώ, ώστε να έχουν μια δίκαιη δίκη οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί.
Την επιστολή υπέγραφε ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, Αχμέτ Μπεράτ Τζονκάρ και αποτελεί ουσιαστικά την απάντηση στο ψήφισμα υπέρ της απελευθέρωσης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών του ευρωπαϊκού συμβουλίου.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, η Τουρκία ζητά από την Ελλάδα να εκδώσει αρχικά τους οχτώ και τότε, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, δε θα προχωρήσει στην απελευθέρωση των Ελλήνων, αλλά διαβεβαιώνει ότι θα έχουν μια δίκαιη δίκη.
Και τις ημέρες της αποκάλυψης αυτής ο τούρκος ΥΠΕΞ, κ. Τσαβούσογλου είχε πει ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν κράτησε το λόγο του για την έκδοση των «8».
Στις 5 Ιουνίου, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ κατηγόρησε τον κ. Τσίπρα ότι δεν τήρησε την υπόσχεσή του και την Ελλάδα ότι «προστατεύει τρομοκράτες», και έφτασε στο σημείο να απειλήσει ότι οι τουρκικές αρχές θα βρουν τους αξιωματικούς «όπου και αν πάνε».
«Η Ελλάδα είναι χώρα που βασανίστηκε πολύ από τα πραξικοπήματα όπως η Τουρκία. Αναφορικά με την έκδοση εγκληματιών, υπάρχουν διεθνείς κανόνες. Ως μια χώρα που έχει πληρώσει μεγάλο τίμημα από τα πραξικοπήματα, πρέπει οι πραξικοπηματίες τρομοκράτες να επιστρέφονται στην Τουρκία. Η Ελλάδα προστατεύει τους γκιουλενιστές τρομοκράτες, οι οποίοι προέβησαν σε απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία. Το ελληνικό κράτος τούς έδωσε στήριξη. Εμείς ως Τουρκία δεν είναι δυνατόν να το αποδεχθούμε. Με κάποιες δηλώσεις που είχε κάνει στην Eλλάδα ο κύριος πρωθυπουργός της, αμέσως μετά το πραξικόπημα, είχαμε ένα θετικό κλίμα ότι αυτοί θα εκδοθούν στην Τουρκία. Ομολογουμένως είχαμε ελπίδες. Σκεφθήκαμε ότι ο κ. Τσίπρας κρατάει τον λόγο του. Αλλά στην πορεία είδαμε ότι, με την ενεργοποίηση των δικαστικών μηχανισμών, αυτοί οι πραξικοπηματίες δεν εκδόθηκαν. Σε αυτή την υπόθεση υπάρχει μια πολιτική κατεύθυνση», ανέφερε συγκεκριμένα ο κ. Μποζντάγ και πρόσθεσε: «Είναι δικό μας καθήκον και θα τους βρούμε, όπου και να πάνε, θα τους πακετάρουμε, θα τους επιστρέψουμε στην Τουρκία και θα τους παραδώσουμε στην τουρκική Δικαιοσύνη».
Η πραγματικότητα είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε παντελή άγνοια των προθέσεων της Αγκυρας, αν και ποτέ δεν εγκαταλείφθηκαν οι προσπάθειες σε διπλωματικό επίπεδο, με τον πρέσβη και τον πρόξενο να συνεχίζουν τις μυστικές επαφές.
Οι λόγοι
Ποιοι όμως ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στην απελευθέρωση τους;
Ο καθηγητής Γεωπολιτικής του ΕΚΠΑ, Ιωάννης Μάζης, μιλώντας στα tanea.gr χαρακτήρισε την αποφυλάκιση τους ως μία πρωτοβουλία του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που έχει στόχο να διχάσει τη Δύση. Όπως υπογραμμίζει το συγκεκριμένο γεγονός συνδέεται με την κρίση που διέρχεται η τουρκική λίρα και την έκθεση ευρωπαϊκών τραπεζών στην ευρωπαϊκή οικονομία. Επίσης σημειώνει ότι σαφώς η Τουρκία προτίμησε να απελευθερώσει δύο Ευρωπαίους κρατούμενους και όχι τους 17 αμερικανούς συν τον πάστορα Μπράνσον. Ο Ι. Μάζης τονίζει ωστόσο ότι η απελευθέρωση δεν θα σημάνει και βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αφού σύμφωνα με τον ίδιο η Άγκυρα θα συνεχίσει να παρεμβαίνει τόσο σε ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, ενώ δεν αναμένεται να σταματήσει τις προκλήσεις στο Αιγαίο και την κυπριακή ΑΟΖ.
Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ υποστήριξαν ότι το «κλειδί» για την αποφυλάκιση του αξιωματικού Άγγελου Μητρετώδη και του υπαξιωματικού Δημήτρη Κούκλατζη ήταν η διεθνοποίηση του θέματος της άδικης φυλάκισής τους, χωρίς κατηγορητήριο και το ότι η Αθήνα, παράλληλα με τις διαρκείς ελληνο-τουρκικές συνομιλίες, έφερε το ζήτημα σε ευρωπαϊκά όργανα και έκανε επαφές με διεθνείς παράγοντες.
Κάνουν αναφορά στις δηλώσεις του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για το συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς επίσης και στην στην ευρω-τουρκική Σύνοδος της Βάρνας, όπου οι κ.κ. Γιούνκερ και Μπορίσοφ έθεσαν θέμα απελευθέρωσης των δύο στρατιωτικών, αλλά και στα όσα έγιναν στην Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι : «είχαμε σταθερή γραμμή και δικαιωθήκαμε, η ελληνική διπλωματία έκανε τη δουλειά της σωστά».
Ωστόσο ίσως οι λόγοι για την ξαφνική απόφαση να αφήσουν ελεύθερους τους δύο, τους οποίους θεωρούσαν μάλιστα οι Τούρκοι «άσο» στο μανίκι τους για να κρατούν «όμηρο» την ελληνική διπλωματία, να είναι διαφορετικοί από αυτούς που θέλουν να «επικοινωνήσουν» οι…πατέρες της νίκης.
Με δεδομένο ότι η Τουρκία βυθίζεται στην οικονομική κρίση και η σύγκρουση του Ρ. Ερντογάν με τον Ντ. Τραμπ είναι στο «κόκκινο», ενδέχεται ο Ερντογάν να θέλει να στείλει μήνυμα στην Ουάσιγκτον απελευθερώνοντας δύο Ελληνες που αποδείχθηκε ότι δεν έκαναν κάποιο έγκλημα σε αντίθεση με τον πάστορα που κατηγορείται για τρομοκρατία και για συμμετοχή στο δίκτυο των Γκιουλενιστών.
Αν ο Ερντογάν θελήσει να έρθει σε σύγκρουση συνολικά με τη Δύση, τότε η κίνηση καλής θέλησης θα μείνει μέχρι εδώ. Αν στρίψει το τιμόνι για να γλιτώσει μια οικονομική κατάρρευση, θα κάνει τις κινήσεις που ενδείκνυνται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην πληγεί και το πολιτικό του γόητρο.
Ένας δεύτερος λόγος ίσως να σχετίζεται με την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που βρισκόταν η χώρα τα τελευταία δύο χρόνια, μετά το πραξικόπημα.
Ενας τρίτος λόγος, που σίγουρα η κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά, είναι να έχει γίνει κάποιο είδος συναλλαγής με την Αγκυρα που αφορά τους μουφτηδες στη Θράκη. Μόλις πριν από μερικές ημέρες πέρασε από τη Βουλή η σχετική ρύθμιση για την εκλογή μουφτήδων, ρύθμιση που ικανοποίησε απόλυτα την Αγκυρα.
Σε καμιά περίπτωση, πάντως, η απελευθέρωση δεν είναι αποτέλεσμα πιέσεων από την Ευρώπη και την Ελλάδα. Μόνον οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να πράξουν κάτι τέτοιο και η συγκυρία ευνόησε τις θετικές εξελίξεις. Ισως η απελευθέρωση να δείχνει ότι ο Ερντογάν μπορεί να είναι πανίσχυρος στη χώρα του, αλλά βρίσκεται σε στρατηγικό αδιέξοδο στις σχέσεις του με τις άλλες χώρες.
Διαβάστε επίσης
Μητρετώδης – Κούκλατζης επέστρεψαν στην Ελλάδα: Ενα διπλωματικο θρίλερ 167 ημερών
Τουρκικά ΜΜΕ: Πρωτοσέλιδο η απελευθέρωση των ελλήνων στρατιωτικών
Η Ελλάδα υποδέχθηκε τους Μητρετώδη και Κούκλατζη (εικόνες – βίντεο)
