Είναι πάρα πολύ σημαντικό να συναινέσουν όχι μόνο το κυβερνόν κόμμα και η Νέα Δημοκρατία, αλλά όλα τα κόμματα της χώρας και να υποστηρίξουν αυτήν την ανεξάρτητη επιτροπή, δηλώνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής του «Παγκόσμιου Κέντρου Παρακολούθησης Πυρκαγιών» (Global Fire Monitoring Center – GFMC) του ΟΗΕ, Γιόχαν Γκέοργκ Γκόλνταμερ, που δέχτηκε πρόταση από τον Αλέξη Τσίπρα να προεδρεύσει μιας διεθνούς επιτροπής για τη διερεύνηση των αιτιών των πυρκαγιών. «Πρέπει να επικρατήσει η λογική, επί του θυμικού και επί του πολιτικού συμφέροντος. Αυτή είναι κατά την άποψή μου η αναγκαία συνθήκη και αυτό ζητώ άλλωστε, ώστε να έχουμε επιτυχία», συμπληρώνει ο κορυφαίος εμπειρογνώμονας για θέματα πυρκαγιών και καθηγητής «Οικολογίας των Πυρκαγιών» στο φημισμένο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ.
Είχε την πρώτη του γνωριμία με την Ελλάδα το μακρινό 1971, όπως λέει στη συνέντευξή του και συμμετείχε, μάλιστα, μερικά χρόνια αργότερα (1985) σε κατάσβεση πυρκαγιάς στη Θάσο. Θεωρεί και τονίζει πως το πρόβλημα των πυρκαγιών, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως, «είναι το αποτέλεσμα πολλών ανεξέλεγκτων παραγόντων, οι οποίοι πρέπει να εκλείψουν» και επισημαίνει, ότι, όπως είπε και στον Έλληνα πρωθυπουργό, οι φωτιές «δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν μόνο υλικοτεχνικά μέσα αλλά σφαιρικά». Και το βασικότερο «πρέπει αυτά να γίνουν νόμοι και να εφαρμόζονται».
Η επιτροπή, της οποίας θα προεδρεύει, θα είναι διεθνής και θα έχει μια ομάδα – πυρήνα με τέσσερις επιστήμονες, ο ένας εκ των οποίων θα είναι ο εκπρόσωπος της επιτροπής και θα έχει την επαφή με το γραφείο του πρωθυπουργού. Υπογραμμίζει επίσης ότι «Διεθνής επιτροπή δεν σημαίνει ότι θα έλθουν περισσότεροι ειδικοί από το εξωτερικό. Στην Ελλάδα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εξαιρετικών επαγγελματιών και επιστημόνων οι οποίοι και θα συνεργαστούν», ενώ για το χρονοδιάγραμμα λέει ότι: «Τις επόμενες εβδομάδες θα εκπονήσουμε ένα πρόγραμμα και θα έλθουμε σε επαφή με όλους του εμπλεκόμενους φορείς. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε την κατάσταση για να εντοπίσουμε τα υπάρχοντα κενά στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Γιόχαν Γκέοργκ Γκόλνταμερ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
ΕΡ: Κύριε καθηγητά, μπορείτε καταρχάς να μας πείτε τι ακριβώς κάνει το Παγκόσμιο Κέντρο Παρακολούθησης Πυρκαγιών του ΟΗΕ οποίο διευθύνετε;
ΑΠ: Το 2001 εντάχθηκε στην στρατηγική του ΟΗΕ μια γερμανική πρόταση της δεκαετίας του ΄90 για την παγκόσμια παρακολούθηση και πρόληψη των πυρκαγιών. Έκτοτε δημιουργήθηκε ένα πυκνό δίκτυο εμπειρογνωμόνων και υπηρεσιών σε όλες τις ηπείρους, ώστε να φτάσουν τα επιστημονικά μας συμπεράσματα σε όλες τις χώρες. Η στρατηγική αυτή και μάλιστα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ είναι σημαντική διότι αποσκοπεί στο να υιοθετηθούν οι προτάσεις μας και να ληφθούν οι πολιτικές αποφάσεις για να αποτρέπονται εγκαίρως τα αίτια δημιουργίας των πυρκαγιών.
ΕΡ: Ενδιαφέρον στην Ευρώπη υπήρξε;
ΑΠ: Στη Γερμανία, την Βόρεια Ευρώπη όχι, διότι δεν υπήρχε θέμα πυρκαγιών. Γι αυτό δίναμε προτεραιότητα σε άλλες περιοχές. Αυτό άλλαξε βέβαια φέτος αφού είχαμε πυρκαγιές ακόμα και στη Σουηδία και τη Γερμανία….
ΕΡ:… Με την Ελλάδα από πότε ασχολείστε;
ΑΠ: Διηγήθηκα στον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα την πρώτη μου γνωριμία με την Ελλάδα, τους Έλληνες και το ελληνικό τοπίο το 1971. Ακόμα δεν είχα καμία σχέση με τις πυρκαγιές. Αργότερα, το 1985, στα πλαίσια μιας επιστημονικής ανταλλαγής έγινα μάρτυρας πυρκαγιών σε 23 σημεία της χώρας. Ήμουν τότε στην Καβάλα και θα επισκεπτόμουν την Θάσο όπου είχε εκραγεί πυρκαγιά και ζήτησα να συμμετάσχω στην κατάσβεσή της στο χωριό Μαριές, κάτι το οποίο έγινε δεκτό από την τότε ελληνική κυβέρνηση. Η δραματική αυτή εμπειρία με επηρέασε βαθιά και από τότε ξεκίνησα να συνεργάζομαι με Έλληνες συναδέλφους και να ερευνώ σε βάθος τα αίτια των πυρκαγιών.
ΕΡ: Έκτοτε δεν είχατε άλλη επαφή με το ελληνικό κράτος;
ΑΠ: Με τις Αρχές απ΄ευθείας όχι. Η επαφή ήταν πάντοτε μόνον έμμεση, αφού συνεργαζόμουν με Έλληνες συναδέλφους, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε κρατικές υπηρεσίες, σε Πανεπιστήμια ή άλλους θεσμούς. Με αυτούς επεξεργαστήκαμε οδηγίες, κατευθύνσεις, τις οποίες έχουμε εκδώσει και στα ελληνικά, ένα έντυπο έδωσα και στον κ. Τσίπρα, για το πώς μπορούν να αποφευχθούν οι πυρκαγιές, πώς μπορούν οι πολίτες να διαμορφώσουν την ζωή τους έτσι ώστε να προστατευθούν από τις πυρκαγιές. Πρέπει όμως αυτά να γίνουν νόμοι και να εφαρμόζονται….
ΕΡ: Γιατί σας κάλεσε ο κ. Τσίπρας;
ΑΠ: Ο Έλληνας πρωθυπουργός μου ζήτησε να προεδρεύσω μια διεθνούς επιτροπής για την διερεύνηση των αιτίων των πυρκαγιών. Διεθνούς, όχι μόνο λόγω του ΟΗΕ, αλλά πρωτίστως διότι στα πλαίσια του Συμβουλίου της Ευρώπης, του οποίου μέλος είναι και η Ελλάδα, έχουμε μια σχετική εντολή. Συνεργαζόμαστε όμως και με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ) στην Ευρώπη και υπάρχει και η ευρωατλαντική συνεργασία. Στο βαθμό αυτό το θέμα της αντιμετώπισης των πυρκαγιών, με το οποίο θέλουμε βασικά να ασχοληθούμε από κοινού συγκεκριμένα με την Ελλάδα, είναι ένα θέμα με το οποίο ασχολούμαστε και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εδώ και καιρό. Λαμβάνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες, εργαζόμαστε συνεχώς στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης και επειδή η Ελλάδα την επόμενη χρονιά αναλαμβάνει την προεδρία μιας ειδική επιτροπής του, σκεφτήκαμε πως θα μπορούσε να είναι το θέμα της συνεργασίας μας μαζί της.
ΕΡ: Συνέπεσε δηλαδή η χρονικά η επίσκεψη σας με την τραγωδία στο Μάτι….
ΑΠ: Όχι, ήταν κάτι το οποίο έγινε μερικές εβδομάδες. Η σύμπτωση με τα τραγικά γεγονότα στο Μάτι ήταν η αφορμή για να μας καλέσει η ελληνική κυβέρνηση. Με το θέμα αυτό θέλαμε να ασχοληθούμε και τώρα δόθηκε η ευκαιρία. Δεν είναι καθόλου απλό όμως. Όλα όσα οδήγησαν στις πυρκαγιές, όχι μόνο εδώ αλλά και στην Πορτογαλία και σε άλλες περιοχές το πλανήτη, είναι το αποτέλεσμα πολλών ανεξέλεγκτων παραγόντων οι οποίοι πρέπει να εκλείψουν…
ΕΡ: Τι άλλο αφορούσε η συνάντησή σας με τον κ. Τσίπρα ;
ΑΠ: Η πρόσκληση του Έλληνα πρωθυπουργού αφορούσε, όπως είπα, στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης διεθνούς επιτροπής, η παρουσία μου στο να δηλώσω ότι είμαι διαθέσιμος στο πλαίσια που προανέφερα, στο ότι θα είμαι στο πλευρό της ελληνικής κυβέρνησης ως σύμβουλος και εφόσον χρειαστεί να συντονίσω τη διαδικασία. Διεθνής επιτροπή δεν σημαίνει ότι θα έλθουν περισσότεροι ειδικοί από το εξωτερικό για να πλαισιώσουν την επιτροπή, αλλά με την έννοια των διεθνών δραστηριοτήτων μας που περιέγραψα. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εξαιρετικών επαγγελματιών και επιστημόνων, οι οποίοι και θα συνεργαστούν.
ΕΡ: Ποια μορφή θα έχει αυτή η επιτροπή και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;
ΑΠ: Θα έχω στη διάθεσή μου μια ομάδα-πυρήνα με τέσσερις επιστήμονες, ο ένας εκ των οποίων θα είναι ο εκπρόσωπος της επιτροπής και θα έχει την επαφή με το γραφείο του πρωθυπουργού. Τις επόμενες εβδομάδες θα εκπονήσουμε από κοινού ένα πρόγραμμα και ιδίως, αυτό είναι πολύ σημαντικό, θα έλθουμε σε επαφή με όλους του εμπλεκόμενους φορείς. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε την κατάσταση για να εντοπίσουμε τα υπάρχοντα κενά στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
ΕΡ: Και για το Μάτι;
ΑΠ: Το Μάτι είναι η μόνον η αφορμή της πρόσκλησης. Αυτή η επιτροπή δεν θα διερευνήσει το θέμα στις λεπτομέρειές του. Γι’ αυτό είναι αρμόδιοι άλλοι. Στη συγκεκριμένη περίπτωση στο Μάτι και τα επί μέρους γεγονότα, τα οποία είναι ήδη αντικείμενο ερεύνης και αναλύσεων άλλων, δεν θα εμπλακούμε και δεν θα τις σχολιάσουμε περαιτέρω. Πρέπει να το πω όμως ξεκάθαρα: οι μεταβολές στο τοπίο, η αλλαγή χρήσης της γης, η μαζική φυγή προς παραθεριστικούς οικισμούς και η συνεπακόλουθη άναρχη δόμηση, το Μάτι ήταν ένα τέτοιο παράδειγμα, η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που αυτή προκαλεί, είναι συνέπειες πρακτικών ή παραλείψεων πολλών δεκαετιών. Εμείς, στο Κέντρο Παρακολούθησης Πυρκαγιών του ΟΗΕ και στο Συμβούλιο της Ευρώπης δεν βλέπουμε απομονωμένα τις πυρκαγιές, αλλά μέσα σε αυτό το ιδιαίτερα σύνθετο πλαίσιο. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι αυτοί οι παράγοντες που τις προκαλούν. Υπάρχουν πολλοί εμπειρογνώμονες οι οποίοι συμμερίζονται αυτές τις απόψεις. Οι «New York Times» έγραψαν πρόσφατα ότι απαιτείται μια νέου είδους προσέγγιση πυρκαγιών, όπως εκείνων της Καλιφόρνιας. Η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική περίπτωση. Αργότερα, όταν θα καταλήξουμε στα συμπεράσματα θα καταστεί ενδεχομένως αντιληπτό ότι αφορούν και σε περιπτώσεις όπως το Μάτι.
ΕΡ: Με την αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης τον κ. Μητσοτάκη είχατε επικοινωνία όλο αυτό το διάστημα;
ΑΠ: Μίλησα ήδη προ δεκαημέρου περίπου με τον κ. Μητσοτάκη τηλεφωνικά, δεν έχουμε ακόμα συναντηθεί αλλά ίσως υπάρξει και συνάντηση. (σ.σ. η Ν. Δημοκρατία έκανε γνωστή και νέα τηλεφωνική επικοινωνία την Πέμπτη κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του κ. Γκόλνταμερ στην Αθήνα). Θεωρώ όμως πάρα πολύ σημαντικό να συναινέσουν όχι μόνο το κυβερνόν κόμμα και η Νέα Δημοκρατία αλλά όλα τα κόμματα της χώρας και να υποστηρίξουν αυτήν την ανεξάρτητη επιτροπή.
ΕΡ: Ποια εντύπωση αποκομίσατε από την τότε τηλεφωνική σας επικοινωνία με τον κ. Μητσοτάκη, θα συναινέσει;
ΑΠ: Θα δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Η προσωπική μου αίσθηση είναι ότι θεωρεί το θέμα εθνικής σπουδαιότητας, ότι πρόκειται για ένα θέμα που αφορά το μέλλον της χώρας.
ΕΡ: Ο κ. Τσίπρας θέλει τη συναίνεση;
ΑΠ: Δεν μπορώ φυσικά να μιλήσω εκ μέρους του κ. Τσίπρα, αλλά από την γενικότερη ατμόσφαιρα της συζήτησης μπορώ να πω πως υπήρξε συμφωνία ότι για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών πρέπει να συνεργαστεί ολόκληρη η κοινωνία και σε αυτήν ανήκουν φυσικά και τα κόμματα.
ΕΡ: Αισιοδοξείτε ότι θα γίνει αυτό κ. καθηγητά;
ΑΠ: Ναι, διότι σε τελευταία ανάλυση πρέπει να επικρατήσει η λογική επί του θυμικού και επί του πολιτικού συμφέροντος. Αυτή είναι κατά την άποψή μου η αναγκαία συνθήκη και αυτό ζητώ άλλωστε ώστε να έχουμε επιτυχία. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρξει συναίνεση γενικώς, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο για να ξεπεραστούν τα πολιτικά και διοικητικά εμπόδια, αλλά και σε υπερεθνικό, διότι οι συνέπειες των πυρκαγιών υπερβαίνουν τα σύνορα. Ο καπνός, το διοξείδιο που εκλύεται στην ατμόσφαιρα, δεν εμποδίζονται από τα εθνικά σύνορα, βρίσκουμε υπολείμματα ακόμα και στην Ανταρκτική. Πρέπει να σκεφτόμαστε παγκόσμια, από τις μικρές κοινότητες μέχρι τον ΟΗΕ. Πρέπει να δράσουμε με παγκόσμια λογική.
ΕΡ: Τι άλλο συζητήσατε με τον κ. Τσίπρα κατά τη μακρά συνάντησή σας;
ΑΠ: Κατά την πράγματι μακρά συνάντησή μας συζητήσαμε διεξοδικά το θέμα των πυρκαγιών από όλες τις πλευρές του, διότι δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν μόνο υλικοτεχνικά μέσα, αυτό είναι σχετικά απλό, αλλά σφαιρικά.
