Αρτέμης Μάτσας: Ο μεγάλος «κακός» του ελληνικού κινηματογράφου

Σαν σήμερα, Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2003, έφυγε από τη ζωή ένας σπουδαίο Έλληνας ηθοποιός και δημοσιογράφος του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ. Στη συλλογική μνήμη έχει αποτυπωθεί ως εμβληματικός «κακός» του ελληνικού κινηματογράφου.Ο Αρτέμης Μάτσας γεννήθηκε στην Αθήνα (Πλάκα) το 1930. Η ζωή του σφραγίστηκε από τη σύλληψη του εβραϊκής καταγωγής πατέρα του Πίνχας Μάτσα από τους Γερμανούς στα χρόνια της Κατοχής. Έκτοτε δεν τον ξαναείδε ποτέ, ούτε έμαθε για την τύχη του. Μαζί με τον αδερφό του, ηθοποιό και συγγραφέα Νέστορα Μάτσα και την αδερφή του πέρασαν δύσκολα παιδικά χρόνια.

Σπούδασε υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τους Αιμίλιο Βεάκη, Δημήτρη Ροντήρη και Κώστα Μουσούρη. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο το 1949, στην αισθηματική κομεντί του Γιώργου Καρύδη «Ερωτικό Ταξίδι». Έπαιξε σε πολλές ελληνικές ταινίες, αλλά και σε ξένες παραγωγές, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα φιλμ «Το νησί των γενναίων», «Ποτέ την Κυριακή» και «Μπουμπουλίνα».

Διακρίθηκε και τυποποιήθηκε σε ρόλους «κακών». «Δεν μπορώ να κόψω ούτε λουλούδι κι όμως στον κινηματογράφο έχω σκοτώσει περίπου 120 ανθρώπους» έλεγε χαρακτηριστικά ο Αρτέμης Μάτσας, σχολιάζοντας την αντίθεση της προσωπικής του ζωής με την εικόνα που έδινε στη μεγάλη οθόνη μέσα από τους ρόλους του.

Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε δίπλα στο μεγάλο κωμικό Βασίλη Αργυρόπουλο, στην κωμωδία «Φαταούλας» των Στέφανου Φωτιάδη και Ιάσωνα Βροντάκη. Στο θέατρο έπαιξε τα πάντα, από μπουλβάρ μέχρι Μπρεχτ, αρχαία τραγωδία και Αριστοφάνη. Συνεργάστηκε με σημαντικούς θιάσους και γνωστούς πρωταγωνιστές.

Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, αρθρογραφώντας σε περιοδικά και εφημερίδες για καλλιτεχνικά θέματα. Εγραψε αρκετά και σημαντικά για την ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου βιβλία, όπως «Μεγάλες θεατρικές οικογένειες», «Το άλλο πρόσωπο του θεάτρου», «Θεατρικές μνήμες» κ.ά.

Ήταν γνωστή η ανθρωπιά και καλοσύνη, η ευαισθησία, η φροντίδα και η βοήθειά του σε παλαίμαχους, ξεχασμένους καλλιτέχνες, που ζούσαν σε άθλιες οικονομικές συνθήκες.

Ο Αρτέμης Μάτσας πέθανε στις 7 Σεπτεμβρίου 2003, στο νοσοκομείο «Παμμακάριστος» των Αθηνών, ύστερα από μακροχρόνια ασθένεια.

Φιλμογραφία

Ερωτικό Ταξίδι (1949)

Τα αρραβωνιάσματα (1950)

Η ωραία των Αθηνών (1954)

Γλέντι λεφτά κι αγάπη (1955)

Καταδικασμένη και από το παιδί της (1955)

Γραφείο συνοικεσίων (1956)

Της τύχης τα γραμμένα (1957)

Όσο υπάρχουν γυναίκες (1959)

Μπουμπουλίνα (1959)

Ταξείδι με τον έρωτα (1959)

Το νησί των γενναίων (1959)

Ποτέ την Κυριακή (1960)

Καλημέρα Αθήνα (1960)

Μαλάμω (1960)

Στην πόρτα της κολάσεως (1960)

Το αγρίμι (1960)

Το ματωμένο πέπλο (1960)

Το νησί της αγάπης (1960)

Το χαμίνι (1960)

Η απολύτρωση (1961)

Ήρθες αργά (1962)

Αμαρτωλές (1962)

Η Ελληνίδα και ο έρωτας (1962)

Λαφίνα (1962)

Πρέπει να ζήσεις τίμια (1962)

Τα σκαλοπάτια της ζωής (1962)

Όλα και τη ζωή μου ακόμα (1963)

Αθώα ή ένοχη (1963)

Λίγο πριν ξημερώσει (1963)

Οι σκανδαλιάρηδες (1963)

Πρώτο καρδιοκτύπια (1963)

Συντρίμμια της ζωής (1963)

Τα παλιόπαιδα (1963)

Το μεροκάματο του πόνου (1963)

Δρόμος χωρίς σύνορα (1964)

Νυχτοπερπατήματα (1964)

Χωρίς γονείς κι αδέλφια (1964)

Όταν σημάνουν οι καμπάνες (1965)

Δύσκολοι δρόμοι (1965)

Καημοί στη φτωχογειτονιά (1965)

Ο επαναστάτης (1965)

Une balle au coeur (1966)

Αμαρτωλές της νύχτας (1966)

Γεύση από έρωτα (1966)

Αν όλες οι γυναίκες του κόσμου (1967)

Δρόσω η αρχοντοπούλα (1967)

Εις θάνατον (1967)

Η λυγερή (1968)

Κατάσκοποι στο Σαρωνικό (1968)

Κατηγορούμενη απολογήσου (1968)

Μια μέρα ο πατέρας μου (1968)

Όταν η πόλις πεθαίνει (1969)

Ας με κρίνουν οι ένορκοι (1969)

Η θυσία μιας γυναίκας (1969)

Θέλω πίσω το παιδί μου (1969)

Οι γενναίοι του Βορρά (1970)

Υποβρύχιον Παπανικολής (1971)

Ιπποκράτης και Δημοκρατία (1972)

Ο Πατούχας (1972)

Η γυναικοκρατία (1973)

Ο άνθρωπος που έτρεχε πολύ (1973)

Παύλος Μελάς (1974)

Συνωμοσία στη Μεσόγειο (1975)

Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι (1980)

Φυλακές ανηλίκων (1982)

Ψηλός λιγνός και ψεύταρος (1985)

Τηλεκανίβαλοι (1986)

Made in Greece (1987)

Βιντεοταινίες

Δεν κρατιέμαι δεν κρατιέμαι (1987)

Η καπετάνισσα της οδού Κερκύρας (1987)

Η φάπα της χρονιάς (1987)

Έρχονται οι γυμνιστές (1988)

Τριαντάφυλλο και αγκάθι (1988)

Όνειρο αγάπης (1989)

Τηλεοπτικές σειρές

Η κοκκορόμυαλη (1971, ΥΕΝΕΔ)

Μεθοριακός σταθμός (1974, ΥΕΝΕΔ)

Συνταγματάρχης Λιάπκιν (1979, ΥΕΝΕΔ)

Το ημερολόγιο ενός θυρωρού (1979, ΥΕΝΕΔ)

Νύχτα (1980, ΕΡΤ)

Ορκιστείτε παρακαλώ (1982, ΥΕΝΕΔ)

Τα φώτα της ράμπας δεν σβύνουν ποτέ (1988, ΕΤ2)

Οι εντιμότατοι (1990, ΕΤ1)

Αχ Ελένη (1992, Mega)

Τα μπακούρια (1992, ΑΝΤ1)

Τριαντάφυλλο και αγκάθι (1992, ΕΤ2)