Σε μια εποχή σφιχτών προϋπολογισμών για τις απανταχού στον κόσμο δημόσιες υπηρεσίες, η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), η οποία φέτος γιορτάζει τα 60 γενέθλιά της, σκέφτεται να αναζητήσει εταιρικούς χορηγούς για τις μελλοντικές αποστολές της.
Με δεδομένο ότι ήδη η Budweiser ανακοίνωσε τα σχέδιά της να γίνει «η πρώτη μπίρα στον ‘Αρη», καθόλου απίθανο να δούμε τους πυραύλους της NASA κάποια στιγμή να φέρουν το όνομα και το σήμα της παραδοσιακής αμερικανικής μπίρας. Ενώ, επίσης για πρώτη φορά, οι αστροναύτες της NASA μπορεί να εμφανισθούν στην τηλεόραση για να διαφημίσουν κάποιο προϊόν.
Ο νέος διοικητής της NASA Τζιμ Μπραϊντενστάιν, τον οποίο διόρισε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε δημόσια, σύμφωνα με τους «New York Times» και την «Washington Post», ότι εξετάζει την πιθανότητα η NASA να πουλήσει σε ιδιώτες το δικαίωμα να «βαφτίσουν» με το εμπορικό σήμα τους (brand name) τα διαστημικά σκάφη και τους πυραύλους της. Ενώ δεν απέκλεισε την πιθανότητα εμφάνισης αμερικανών αστροναυτών σε τηλεοπτικές διαφημίσεις προϊόντων.
Προς το παρόν, δεν έχει αποφασισθεί οριστικά κάτι τέτοιο. Ο Μπραϊντενστάιν ζήτησε να συσταθεί μια επιτροπή της NASA για να εξετάσει κατά πόσο είναι εφικτό, με δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή ισχύουν κανονισμοί που απαγορεύουν κάτι τέτοιο. Όπως είπε, «το ερώτημα είναι: είναι δυνατό; Προς το παρόν, η απάντηση είναι δεν ξέρω, αλλά θέλουμε συμβουλές πάνω σε αυτό».
Πάντως για τον ίδιο η απάντηση μάλλον είναι δεδομένη, αφού, όπως ανέφερε, «θα ήθελα μια μέρα να δω τους αστροναύτες της NASA πάνω σε ένα κουτί δημητριακών!»
Η κυβέρνηση Τραμπ κυοφορεί φιλόδοξα σχέδια για το διάστημα, αλλά δεν έχει -ακόμη τουλάχιστον- ζητήσει από το Κογκρέσο να εγκρίνει τα αναγκαία χρήματα. Ο Ντόναλντ Τραμπ πέρυσι δημιούργησε το Εθνικό Συμβούλιο Διαστήματος με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς και με πρώτο στόχο την επιστροφή των ΗΠΑ στη Σελήνη. Όμως η χρηματοδότηση της NASA προβλέπεται να παραμείνει στάσιμη έως το 2023, οπότε πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.
Μετά την απόσυρση των διαστημικών λεωφορείων το 2011, η NASA εξαρτάται από ιδιωτικές εταιρείες για τις αποστολές της στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), αλλά η κουλτούρα της μέχρι σήμερα είναι να αποφεύγει να συνδέεται το όνομά της με κάποια εταιρεία. Ορισμένοι -όπως οι πρώην αστροναύτες Σκοτ Κέλι και Μάικλ Λόπεζ-Αλεγκρία- βλέπουν με μισό μάτι τις στενότερες σχέσεις με τις εταιρείες, φοβούμενοι ότι αυτό θα δημιουργήσει συγκρούσεις μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών συμφερόντων, ενώ παράλληλα θα υποσκάψει το κύρος της NASA ως κοινωφελούς δημόσιας υπηρεσίας.
Ο Μπραϊντενστάιν, σε συνέντευξή του, παραδέχθηκε ότι οι υπάλληλοι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ γενικά δεν επιτρέπεται να διαφημίζουν προϊόντα, αλλά δήλωσε ότι η νέα επιτροπή θα εξετάσει πιθανές εξαιρέσεις για τους αστροναύτες της NASA. ‘Αλλωστε, όπως είπε, σύντομα αμερικανοί αστροναύτες θα στέλνονται σε αποστολές αμερικανικών ιδιωτικών εταιρειών όπως η Space X και η Boeing, οπότε γι’ αυτούς, ως ιδιωτικούς υπαλλήλους, δεν θα ισχύουν οι αντίστοιχοι περιορισμοί περί διαφήμισης.
Εδώ και χρόνια διάφορες μεγάλες αμερικανικές εταιρείες έχουν προσπαθήσει να «βάλουν πόδι» στο διάστημα και να το αξιοποιήσουν για σκοπούς μάρκετινγκ, κυρίως με ρωσική βοήθεια. Έτσι, για παράδειγμα, το 2000 το σήμα της Pizza Hut εμφανίσθηκε πάνω σε ένα ρωσικό πύραυλο και το 2001 μια τηλεοπτική διαφήμιση της Radio Shack παρουσίαζε ρώσους αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό να ανοίγουν ένα δώρο της εταιρείας για τη Μέρα του Πατέρα.
«Αποτελεί ειρωνεία ότι η Ρωσία προηγείται από εμάς, όσον αφορά την εκμετάλλευση των εμπορικών δραστηριοτήτων στον ISS» δήλωσε ο Μπραϊντενστάιν. Ένα πρώτο βήμα της NASA είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχει επιτρέψει σε αμερικανικές εταιρείες να διεξάγουν έρευνα στον ISS. Η διαφήμιση και τα «βαφτίσια» πυραύλων από εταιρείες θα είναι το επόμενο βήμα.
Μάλιστα, στο απώτερο μέλλον, η ιδιωτικοποίηση μπορεί να αγγίξει τον ίδιο τον ISS, αφού ο Λευκός Οίκος έχει ήδη δηλώσει ότι κάποια στιγμή σκοπεύει να σταματήσει την αμερικανική κρατική χρηματοδότηση και θα ήθελε ο Σταθμός να περάσει σε ιδιωτικά χέρια. Η τάση αυτή θα συμβαδίσει παράλληλα με τα σχέδια ιδιωτικών αμερικανικών εταιρειών να θέσουν σε τροχιά δικούς τους εμπορικούς διαστημικούς σταθμούς, για διαστημικό τουρισμό ή για άλλους επιχειρηματικούς σκοπούς.
Ήδη στο Κογκρέσο ακούγονται φωνές ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του ISS, με το σκεπτικό ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν μπορεί να παραχωρήσει σε ιδιώτες τον έλεγχο ενός περιουσιακού στοιχείου, στο οποίο έχει επενδύσει σχεδόν 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο αντίλογος είναι ότι σήμερα ο ISS απλώς κοστίζει χρήματα στους αμερικανούς φορολογουμένους, ενώ μετά την ιδιωτικοποίησή του θα αποφέρει έσοδα.
