Οι εικόνες και οι μαρτυρίες είναι συγκλονιστικές. Ένα σύντομο βίντεο από το Al Jazeera που με έναν απλό αλλά και σαφή τρόπο περιγράφει την κατάσταση, με μαρτυρίες από τους ίδιους τους πρόσφυγες αλλά και μία εκπρόσωπο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Ένα στρατόπεδο όπου ακόμη και με 3.000 ανθρώπους θα είχε εικόνα μεγάλου συνωστισμού, στεγάζει σχεδόν 9.000 ανθρώπου. Μοιράζεσαι την τουαλέτα με άλλους 72 ανθρώπους και την ντουζιέρα με άλλους 84. Οι άνθρωποι εμφανίζουν κρίσεις άγχους και πανικού, παραισθήσεις, αυτοκτονικές τάσεις. Γυναίκες, άντρες και παιδιά έχουν βιαστεί. Τα περιστατικά βίας πληθαίνουν. Παιδιά αρρωσταίνουν απλώς και μόνο από τις συνθήκες διαβίωσης. Οι εγκαταστάσεις εμφανίζουν τεράστια προβλήματα. Και ελπίδα ή προοπτική δεν υπάρχει.

Και όλα αυτά για ανθρώπους που έρχονται έχοντας ήδη περάσει την ιδιαίτερα τραυματική εμπειρία της προσφυγιάς και του πολέμου.

Οι μεγαλύτερες ΜΚΟ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου

Την οριακή κατάσταση περιγράφει και πρόσφατη ανακοίνωση των μεγαλύτερων ΜΚΟ που ασχολούνται με το θέμα στην Ελλάδα:

«Στη Μόρια, ειδικότερα, όπου φιλοξενούνται τρεις φορές περισσότεροι άνθρωποι σε σχέση με τη χωρητικότητά της και πρόσφατα χαρακτηρίστηκε στο BBC ως «ο χειρότερος καταυλισμός προσφύγων του κόσμου», η ήδη εκρηκτική κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά. Οι αποχετεύσεις στη Μόρια δεν λειτουργούν και βρώμικα νερά από τουαλέτες αγγίζουν τις σκηνές και τα στρώματα μικρών παιδιών, τη στιγμή που τα σχετικά κονδύλια έχουν ήδη εγκριθεί. Ταυτόχρονα, αυξάνονται οι αναφορές περιστατικών σεξουαλικής βίας ενώ, σύμφωνα με έρευνες, η πλειοψηφία των ανθρώπων δηλώνει ότι “δεν νοιώθει ασφάλεια ούτε στιγμή”.

[…]Τίποτα δεν δικαιολογεί σήμερα τις ντροπιαστικές συνθήκες στις οποίες εξακολουθούν να ζουν εγκλωβισμένοι χιλιάδες άνθρωποι σε ευρωπαϊκό έδαφος. Οι ελληνικές αρχές οφείλουν να δράσουν επειγόντως για να εξασφαλίσουν πλήρη πρόσβαση στα βασικά δικαιώματα και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για τους πρόσφυγες, σύμφωνα με την ελληνική και διεθνή νομοθεσία.»

Ο πρωθυπουργός αποδίδει το πρόβλημα απλώς στις δυσκολίες της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας.

Η ίδια η ελληνική κυβέρνηση δια στόματος πρωθυπουργού στη συνέντευξή του στο Euronews  έσπευσε να αποδώσει την ευθύνη κυρίως στους όρους με τους οποίους εφαρμόζεται η συμφωνία ΕΕ και Τουρκίας.

«Για τον πολύ απλό λόγο του ότι ακόμα και αν είχαμε το πιο πολυτελές ξενοδοχείο, το οποίο έχει μια χωρητικότητα άλφα, αλλά αναγκάζεσαι να φιλοξενείς πέντε φορές το άλφα ή έξι φορές το άλφα τους φιλοξενούμενους εκεί, τον αριθμό εννοώ των ανθρώπων εκεί, είναι εκ των πραγμάτων δεδομένο ότι δεν μπορείς να ανταποκριθείς. Αυτή είναι η πραγματικότητα στα νησιά. Είναι μία πραγματικότητα η οποία ορίζεται από την πολύ δύσκολη συμφωνία την οποία έχουμε υπογράψει με την Τουρκία, την ευρωτουρκική συμφωνία, την οποία πρέπει να τηρήσουμε. Και πρέπει να την τηρήσουμε όσο το δυνατόν…»

Μόνο που αυτή η παραδοχή λέει τη μισή αλήθεια. Γιατί δεν εξηγεί το γιατί έπρεπε να έχουμε αυτή την κατάσταση στη Μόρια αλλά και σε άλλα κέντρα κράτησης, παρά τα τεράστια ποσά που έχουν δαπανηθεί παρά τις ανακοινώσεις κατά καιρούς για βελτίωση των συνθηκών. Και με αυτό τον τρόπο αυτή η παραδοχή δεν εντοπίζει ούτε τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ένωση ούτε τις ευθύνες της ίδιας της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα.

Ο κυνισμός της ευρωπαϊκής πολιτικής για το προσφυγικό

Γιατί η ουσία της πολιτικής της ΕΕ για το προσφυγικό είναι μια πολιτική αποτροπής υποτίθεται της άφιξης των προσφύγων η οποία στηρίζεται, έστω και εάν δεν το ομολογούν οι ίδιες οι κυβερνήσεις, στο να είναι άθλιες οι συνθήκες για όποιον φτάσει και ανέφικτη η απομάκρυνση από αυτή τη συνθήκη.

Σύμφωνα, με αυτή την πολιτική τα σημεία εισόδου πρέπει να λειτουργήσουν σαν φραγμοί και σαν σύνορα. Δηλαδή, ακόμη και εάν κάποιος φτάσει σε ένα σημείο εισόδου όπως η Λέσβος, αυτός θα πρέπει να μένει εκεί και να μην προχωράει εύκολα προς την ενδοχώρα και την Ευρώπη. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε οι άνθρωποι αυτοί υποχρεωτικά να εγκλωβίζονται στα νησιά και ειδικά στα κέντρα κράτησης.

Η άρρητη παραδοχή ήταν ότι σε αυτά τα κέντρα οι συνθήκες δεν θα πρέπει να είναι καλές. Γιατί σκοπός πέραν όλων των άλλων είναι και να σταλεί το μήνυμα σε όσους δεν έχουν έρθει ακόμη ότι οι συνθήκες είναι αφόρητες και αυτό να λειτουργήσει αποτρεπτικά. Προφανώς και καμιά ευρωπαϊκή κυβέρνηση ή κεντρική υπηρεσία της ΕΕ δεν θέλουν να χρεώνονται εικόνες αθλιότητας ή υπέρμετρης βίας. Όμως, αποδέχονται ένα βαθμό κακουχίας για τους πρόσφυγες.

Όλα αυτά αφετηρία έχουν τον κυνισμό με τον οποίο η Ευρώπη αντιμετωπίζει το προσφυγικό μεταναστευτικό. Παρότι δεν μιλάμε για τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές ροές που γνώρισε  η Ευρώπη, καθώς είναι πολύ μικρότερες π.χ. των μετακινήσεων πληθυσμών μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εντούτοις η αντιμετώπιση είναι ιδιαίτερα εχθρική.

Σε μια συγκυρία βαθιάς πολιτικής και ιδεολογικής κρίσης της Ευρώπης, με τις κοινωνίες να αναδιπλώνονται σε συντηρητικές και ξενοφοβικές αντιλήψεις και φιλόδοξους πολιτικούς να επενδύουν σε μια ακροδεξιά και λαϊκιστική πολιτική, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες βρίσκονται στο στόχαστρο.

Μάλιστα, φτάνουμε στο σημείο να έχουμε εκρήξεις αντιμεταναστευτικής και αντιπροσφυγικής υστερίας ακόμη και σε χώρες που έχουν δεχτεί ελάχιστο αριθμό προσφύγων.

Όλα αυτά κατέληξαν στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας που ακριβώς προσπαθεί να υλοποιήσει την κατεύθυνση αυτή. Μπορεί να προβλέπει με έναν  περίπλοκο και πρακτικά ανεφάρμοστο τρόπο τις επαναπροωθήσεις στην Τουρκία και υποτίθεται απευθείας μετακινήσεις από την Τουρκία στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, απλώς κατέληξε στην οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας ώστε να μπορεί να αντέξει την παρουσία πολύ μεγάλου αριθμού προσφύγων στο έδαφός της και στην εξασφάλιση ότι σημεία άφιξης όπως η Λέσβος θα λειτουργούν ως φραγμοί και να εγκλωβίζονται εκεί οι πρόσφυγες.

Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει αλλά δεν πράττει

Την προβληματική αυτή κατάσταση παραδέχονται ακόμη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως παρατηρούσε πριν μερικούς μήνες ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και για ένα διάστημα εκπρόσωπος του συντονιστικού οργάνου για το προσφυγικό, Γιώργος Κυρίτσης: «Τα δεξιά κόμματα έπαιξαν με αυτήν την ξενοφοβική ατζέντα, με αποτέλεσμα τη νομιμοποίησή της στον δημόσιο διάλογο και τελικά την ενίσχυση των πολιτικών δυνάμεων της Άκρας Δεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη – Πολωνία, Τσεχία, Αυστρία, ενίσχυση AfD στη Γερμανία κ.λπ. Η σημερινή Ε.Ε. λοιπόν είναι μεσοσταθμικά πολύ πιο αντιμεταναστευτική απ’ όσο ήταν το 2015, όταν επισημοποιήθηκε ως κρίση το προσφυγικό ρεύμα.» Συμπλήρωσε μάλιστα ότι: «Η ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι, όμως, στη λογική της «Ευρώπης – φρούριο» και αυτό θέτει όρια στο τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα. Η οποία άλλωστε είναι παγιδευμένη, με τα βόρεια σύνορα κλειστά, με το Δουβλίνο σε ισχύ και με τους ανθρώπους που φτάνουν από απέναντι να γεμίζουν τις «Μόριες», αφού η διαδικασία ασύλου είναι χρονοβόρα και προφανώς δεν γίνεται, ακόμα κι αν απλοποιούταν, κάθε μέρα να κρίνονται τελεσίδικα τα αιτήματα αντίστοιχου ή μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων».

Όμως, παρά τις διαπιστώσεις αυτές των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση δεν κάνει κάτι ώστε πραγματικά να αντιμετωπιστεί η κατάσταση και να πάψει η Μόρια να είναι συνώνυμη της προσβολής κάθε έννοιας ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Η ελληνική κυβέρνηση απλώς διαχειρίζεται αυτή την κατάσταση χωρίς, όμως, αυτό να μειώνει την ευθύνη της.

Παρότι τεράστια ποσά έχουν δαπανηθεί, οι συνθήκες δεν έχουν βελτιωθεί, γεγονός που γεννά ερωτηματικά για τους όρους διαχείρισης.

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου έχει ανατεθεί σε ΜΚΟ, όμως υπάρχει αδιαφάνεια και απουσία ελέγχου στη δράση τους.

Πλήθος ανθρώπων εργάζονται σε αυτά, αλλά πληθαίνουν οι καταγγελίες για τους όρους εργασίας.

Και το κυριότερο είναι ότι η κυβέρνηση αποδέχεται αυτή την κατάσταση, αποδέχεται να λειτουργούμε ως φραγμός και ως κέντρο κράτησης, φτάνοντας μέχρι του σημείου να αποδέχεται ακόμη και επαναπροωθήσεις από τη Γερμανία στην Ελλάδα, μόνο και μόνο επειδή ελπίζει ότι έτσι θα αποσπάσει μια πιο ευνοϊκή μεταχείριση από τους Ευρωπαίους σε άλλα θέματα.

Τελευταία Νέα