Δοκιμάζεται ο Τζοβάνι Τρία στο Eurogroup μετά τη «νύχτα του 2,4%»

Διπλή δοκιμή τη Δευτέρα για τις επιλογές της κυβέρνησης M5s-Lega όσον αφορά την οικονομική πολιτική της Ιταλίας, όπως περιγράφονται από τις εξελίξεις που σηματοδοτεί η σύνταξη του προϋπολογισμού. Η πρώτη δοκιμή θα είναι με την Ευρώπη, ενώ η δεύτερη αποτελεί ακόμη ένα επεισόδιο στη μακρά σειρά της δοκιμασίας απέναντι στις διεθνείς αγορές, μετά την κυβερνητική απόφαση για πρόβλεψη αναλογίας χρέους – ΑΕΠ στο 2,4% για τα επόμενα τρία χρόνια.

Στην πρώτη περίπτωση ο υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία θα συμμετάσχει στη συνεδρίαση του Eurogroup στο Λουξεμβούργο. Είναι η πρώτη αναμέτρησή του με τους ευρωπαίους εταίρους του μετά τη «νύχτα του 2,4%», που τον έφερε να ενδίδει στις πιέσεις των δύο αντιπροέδρων της κυβέρνησης, Λουΐτζι Ντι Μάιο και Ματέο Σαλβίνι, για αύξηση της αναλογίας πάνω από το όριο του 1,9%. Ένα όριο, που ο ίδιος ο οικονομολόγος-υπουργός είχε χαρακτηρίσει ως ‘διαχωριστική γραμμή’, πέραν της οποίας οι αγορές θα αντιδρούσαν.

Νευρικότητα στις αγορές και spread

Η νευρικότητα των αγορών συνεχίζεται και εκφράζεται με την διακύμανση του spread: τούτη ακριβώς αποτελεί στην πραγματικότητα τη δεύτερη δοκιμή-δοκιμασία για τον Ιταλό υπουργό. Η διαφορά με τα γερμανικά ομόλογα προς ώρας σημειώνει μικρή κάμψη αφότου άνοιξε στο 270, με την απόδοση των ιταλικών 10ετών ομολόγων να κυμαίνεται στο 3,19%.

Ο Τρία καλείται να εξηγήσει στους Ευρωπαίους συναδέλφους την επιλογή του 2,4%

Στο Λουξεμβούργο, ο υπουργός θα ξετυλίξει όλα τα επιχειρήματά του για να εξηγήσει στους ομολόγους του όλα τα αριθμητικά στοιχεία του προϋπολογισμού και να περιγράψει όλα τα μέτρα που η κυβέρνηση προτίθεται να θέσει σε εφαρμογή στα πλαίσιά του, προκειμένου να στηρίξει την επιλογή της. Δεν είναι εύκολη υπόθεση για εκείνον που ήλπιζε ότι θα καθόταν στο ίδιο τραπέζι με τους ομολόγους του, έχοντας την ευκολότερη αποστολή να τους πείσει να δεχθούν μία αναλογία χρέους – ΑΕΠ που δεν θα υπερβαίνει το 1,6% . Αντ’ αυτού θα πρέπει τώρα να αποδείξει στους δύσπιστους υπουργούς Οικονομικών των άλλων χωρών ότι η υπέρβαση των προβλέψεων για έναν προϋπολογισμό στο 2,4% για τα επόμενα τρία χρόνια θα αντισταθμισθεί, αφ’ ενός από την αύξηση της ανάπτυξης –όπως υποστήριξε ο ίδιος ο υπουργός σε χθεσινή συνέντευξή του στην Il Sole 24 Ore της Κυριακής – και αφ’ ετέρου από εκείνο που ο Ντι Μάιο έχει αποκαλέσει «το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα στην Ιστορία της Ιταλίας».

Ειδικότερα, ο επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών κατέστησε σαφές ότι ο στόχος για την ανάπτυξης στη χώρα είναι το 1,6% για το επόμενο έτος και το 1,7% για το αμέσως επόμενο, με μια μείωση του δημοσιονομικού βάρους του ελλείμματος κατά μία μονάδα ανά έτος για τα επόμενα τρία χρόνια.

Ο ρόλος των ευρωπαίων επιτηρητών

Οι δύο ευρωπαίοι επίτροποι για τα οικονομικά της Ένωσης Πιερ Μοσκοβισί και Βάλντις Ντομπρόφσκις, καίτοι τηρούν το έθιμο να διατυπώνουν απόψεις μόνον επί τη βάσει των κατατεθέντων επίσημων εγγράφων, έχουν ήδη ακροθιγώς αναφερθεί στη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ για τη σύνταξη του προϋπολογισμού των κρατών μελών της. Ο ίδιος ο Ντομπρόφσκις δε, στις δηλώσεις του την περασμένη Τετάρτη, εμφανίσθηκε ακόμη πιο αυστηρός. «Ο προϋπολογισμός της Ιταλίας θα πρέπει να διαμορφωθεί πολύ κάτω από το 2% της αναλογίας χρέους-ΑΕΠ , εάν η Ρώμη θέλει να τηρήσει τη δέσμευσή της για μείωση του διαρθρωτικού ελλείμματος », τόνισε. Από την πλευρά του, ο Μοσκοβισί, υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει καμιά τιμωρητική πρόθεση εκ μέρους της Επιτροπής απέναντι στην Ιταλία, αλλά έσπευσε επίσης να προσθέσει ότι οι κανόνες θα πρέπει να τηρηθούν στο ακέραιο.

Υπό τον φακό του διαρθρωτικού ελλείμματος

Όμως, η συζήτηση σχετικά με το ανώτατο ύψος του ελλείμματος απειλεί να επισκιάσει τον πραγματικό δείκτη της ιταλικής οικονομίας που θα εξετάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όταν θα κληθεί θα αξιολογήσει τον προϋπολογισμό που θα καταθέσει η Ρώμη, δηλ. το διαρθρωτικό της έλλειμμα. Πράγματι, όσον αφορά το διαρθρωτικό ισοζύγιο, οι Βρυξέλλες ζήτησαν να καταβληθεί μία προσπάθεια, ή τουλάχιστον να υπάρξει μία διόρθωση, για μείωση τουλάχιστον κατά 0,3% έτσι ώστε να συμμορφούνται πλήρως τα ιταλικά οικονομικά με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Κατά την τελευταία άτυπη σύνοδο του Ecofin στη Βιέννη, μολονότι αυτό δεν διατυπώθηκε γραπτά, ο Τρία κόμισε στην Ιταλία ένα συμφιλιωτικό μήνυμα, με απώτερο στόχο να καλυφθεί το έλλειμμα τούτο όσο το δυνατόν περισσότερο: ακόμη και μία ελάχιστη προσπάθεια, για παράδειγμα της τάξης του 0,1%, θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένας αποδεκτός σεβασμός των κανόνων. Τώρα, μέχρι ποιο επίπεδο μπορεί να φθάσει το ονομαστικό έλλειμμα, την ίδια στιγμή που τηρείται η μείωση του διαρθρωτικού ελλείμματος, αυτό είναι δύσκολο να το υπολογίσει κανένας εάν δεν γνωρίζει επακριβώς τη σύνθεση των δαπανών που θα περιλαμβάνει ο επόμενος προϋπολογισμός.

Η στενωπός που έχει ενώπιόν του ο Τρία

Ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά στον υπουργό Οικονομικών δεν είναι και τόσο ομαλός. Και τούτο γιατί, εξ ορισμού, το διαρθρωτικό έλλειμμα εξαρτάται από τις τρέχουσες δαπάνες, τόσο τις ονομαστικές, όσο και τις εφάπαξ. Μία αύξηση του ονομαστικού ελλείμματος, σε περιορισμένο βαθμό όμως, όπως επιτάσσουν οι Βρυξέλλες, δεν θα ήταν εκ προοιμίου απαγορευτική, αλλά σε κάθε περίπτωση σε όρια πολύ χαμηλότερα από εκείνα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Μολαταύτα, θα έπρεπε να βρεθούν ταυτόχρονα τρόποι για να πραγματοποιηθούν εκείνες οι διαρθρωτικές παρεμβάσεις που θα συνέβαλαν στη μείωση του χρέους. Αυτή είναι, για να επικαλεσθούμε και τον τέως υπουργό Οικονομικών Πιερ Κάρλο Πάντοαν, η «στενωπός» που καλείται να διασχίσει ο Τρία.Και η κυβερνητική επιλογή του 2,4% την έχει αναπόφευκτα στενέψει ακόμη περισσότερο.