Η «έξω Μόρια» ή αλλιώς ο ελαιώνας με τις σκηνές των εκατοντάδων εξαθλιωμένων που δεν χωρούν στον περιφραγμένο καταυλισμό με τους οικίσκους, έχει τις δικές της κόκκινες ζώνες: τις περιοχές της πορνείας, των ναρκωτικών και του αλκοόλ. Την ίδια στιγμή, μέσα στην κεντρική δομή φαίνεται ότι κάνουν κουμάντο σκληρές συμμορίες, πρωτοστατώντας συχνά σε αιματηρές συγκρούσεις. Σύμφωνα με τις αποκαλυπτικές αναφορές προσφύγων στα «ΝΕΑ», γυναίκες εκδίδονται για 5-10 ευρώ μέσα στα σκοτάδια μακριά από τις τελευταίες σκηνές στη δυτική πλευρά του ανοιχτού καταυλισμού, ενώ περίπου με τα ίδια χρήματα διακινούνται αλκοόλ και ναρκωτικές ουσίες – από χασίς μέχρι χάπια και κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη (η λεγόμενη κόκα των φτωχών). «Πολλά απ” όσα βλέπεις δεν είναι όπως φαίνονται εδώ. Σε εκείνο το «καφενείο» του Αραβα, για παράδειγμα, άρχισαν να πουλούν χασίς» υποστηρίζει ένας νεαρός Κούρδος και σημειώνει ότι οι περισσότερες συμμορίες εντός του camp είναι γνωστές στους υπόλοιπους πρόσφυγες: «Κλέβουν, ληστεύουν, κάνουν εμπόριο και είναι βίαιοι». Πολλά σημεία του καταυλισμού είναι βαμμένα με συνθήματα: «Η δύναμη μας ανήκει», «Είμαστε μόνο εμείς», «Ο Αλλάχ είναι μεγάλος». Μάλιστα, η τηλεόραση της Deutsche Welle φιλοξένησε μαρτυρίες προσφύγων για μια άγρια σπείρα Σύρων, η οποία ελέγχει την πορνεία και το εμπόριο ναρκωτικών και χρησιμοποιεί βία απροκάλυπτα.
ΕΝΤΑΣΗ. Κάθε φορά που ξεσπούν αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ ομάδων διαφορετικών εθνικοτήτων, η Αστυνομία τρέχει να προλάβει τη γενίκευση των επεισοδίων, «αφοπλίζοντας» αλλοδαπούς με μεταλλικά αντικείμενα, μαδέρια και αυτοσχέδια μαχαίρια. Τα σπασμένα παράθυρα στους οικίσκους του camp και άλλες καταστροφές στις υποδομές μαρτυρούν τις στιγμές έντασης. «Επεμβαίνουμε άμεσα και όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, ενώ κατά καιρούς γίνονται επιχειρήσεις – σκούπα σε σκηνές και οικίσκους. Χρήση ναρκωτικών γίνεται εκτός καταυλισμού, όμως σε κάθε περίπτωση είναι αντιληπτό στον καθένα ότι δεν είναι εύκολο να ελεγχθεί μια αχανής έκταση στην οποία κινούνται ελεύθερα χιλιάδες άνθρωποι. Οι αρμοδιότητές μας είναι συγκεκριμένες» λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος της Ενωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Λέσβου Βασίλης Ροδόπουλος. Επισημαίνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αστυνομικοί στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ) εντός της κεντρικής δομής, απ” όπου συχνά ξεκινούν εξεγέρσεις μεταναστών κατόπιν απορρίψεως των αιτημάτων ασύλου: «Υπάρχουν βάρδιες που βγαίνουν με μόνο 6-7 αστυνομικούς για πάνω από 100 αλλοδαπούς. Φωνάζουμε συνεχώς για την έλλειψη ασφάλειας. Στο ΠΡΟΚΕΚΑ δεν υπάρχει καν έξοδος διαφυγής!».
ΜΑΧΕΣ. Για διαρκείς μάχες μεταξύ Αράβων, Κούρδων, Αφρικανών μιλάει η Εζεχρά από το Αφγανιστάν, η οποία ζει στη zone 2 του καταυλισμού μαζί με τη μητέρα και τον αδελφό της. «Κάθε τόσο ακούγονται κραυγές και τους βλέπουμε να κυνηγιούνται με μαχαίρια και λοστούς. Τα παιδιά κλαίνε, οι γυναίκες ουρλιάζουν» περιγράφει η νεαρή Αφγανή και προσθέτει: «Οταν υπάρχει ένταση, είναι επικίνδυνο να μένουμε στη σκηνή. Ο,τι ώρα και να είναι, ό,τι κι αν κάνουμε εκείνη τη στιγμή, τα αφήνουμε όλα πίσω και τρέχουμε έξω από τις τουαλέτες, όπου ο χώρος είναι ανοιχτός και έχει φως».
Τις «άθλιες συνθήκες υγιεινής, ασφάλειας, διαρκούς και έντονου ψυχικού στρες» κατήγγειλαν από την πλευρά τους, προ ημερών, οι εργαζόμενοι στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης, προχωρώντας σε στάση εργασίας και σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Σύμφωνα με τους εργαζομένους, «οι φιλοξενούμενοι στο camp γίνονται αναπόφευκτα επιρρεπείς σε ψυχικά νοσήματα και παραβατικές συμπεριφορές», ενώ η αστυνομική δύναμη «δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα ασφάλειας, ιδιαίτερα μάλιστα καθώς ο αριθμός των αλλοδαπών έχει προ πολλού ξεπεράσει κάθε διαχειρίσιμο όριο».
Τραγικές οι συνθήκες ασφάλειας – «Σταγόνα στον ωκεανό η αποσυμφόρηση»
Τραγικές χαρακτηρίζει τις συνθήκες ασφάλειας αλλά και υγιεινής στον καταυλισμό της Μόριας ο πρόεδρος της Ενωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Λέσβου, Βασίλης Ροδόπουλος. Οπως τονίζει, παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες και τις εκκλήσεις των αστυνομικών για λήψη μέτρων, «δεν έχουμε δει καμία βελτίωση, καθώς εδώ και μήνες δεν έχει γίνει η παραμικρή ουσιαστική ενέργεια». Οσο για τη διαδικασία αποσυμφόρησης της Μόριας, η οποία ξεκίνησε στις 17 Σεπτεμβρίου, ώστε βάσει του σχεδιασμού από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής να απομακρυνθούν συνολικά 2.500 αλλοδαποί (προς τη Βόλβη και τα Ιωάννινα), ο πρόεδρος των αστυνομικών κάνει λόγο για σταγόνα στον ωκεανό: «Δυστυχώς δεν αναμένουμε ορατά αποτελέσματα. Γιατί απλά δεν μπορεί κανείς να προβλέψει τις μεταναστευτικές ροές. Αυτά μεταβάλλονται και είναι θέμα χρόνου να αλλάξουν ξανά οι αριθμοί. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Η Μόρια έχει καταλήξει να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού». Σύμφωνα με τον ίδιο, λόγω έλλειψης προσωπικού, οι αστυνομικοί αναγκάζονται συχνά να δουλεύουν στον καταυλισμό ακόμα και για 15-20 ημέρες χωρίς ρεπό, ενώ κάθε φορά που χρειάζονται ενισχύσεις στη Μόρια από διάφορες υπηρεσίες, «η Μυτιλήνη μένει σχεδόν ακάλυπτη. Για εμάς αυτό που έχει σημασία είναι να βελτιωθούν άμεσα οι συνθήκες υγιεινής τόσο για τους εργαζομένους στον χώρο όσο βέβαια και για τους φιλοξενουμένους».
