Τι σηματοδοτεί η μεγάλη αποχή στο δημοψήφισμα της Κυριακής; Πώς πρέπει να αντιδράσει η ελληνική πλευρά; Αντέχει ακόμα ο κυβερνητικός σχηματισμός; Τρεις βουλευτές με θητεία στο υπουργείο Εξωτερικών κάνουν στα «ΝΕΑ» μια πρώτη αποτίμηση του αποτελέσματος: Οι πρώην υπουργοί Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος και Ντόρα Μπακογιάννη και ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Νίκος Ξυδάκης απαντούν σε ερωτήματα για την επόμενη μέρα και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζονται ή όχι οι εν Ελλάδι σχεδιασμοί.
1 Αποδυναμώνεται η συμφωνία των Πρεσπών από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ;
2. Ποια πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα για την ελληνική πλευρά;
3. Το αποτέλεσμα της Κυριακής απομακρύνει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών
στην Ελλάδα;
Ευάγγελος Βενιζέλος
«Χάνεται πολύτιμος εθνικός χρόνος»
1. Αποδείχθηκε ότι όταν υπάρχει εσωτερική σύγκρουση και όχι ευρεία συναίνεση, δεν μπορούν να γίνουν ασφαλή βήματα στην εξωτερική πολιτική. Αποδυναμώθηκε επίσης η θεωρία περί του momentum. Η συμφωνία συνήφθη, υποτίθεται, για να ενισχυθεί η πολιτειακή υπόσταση της ΠΓΔΜ και η ευρωατλαντική της πορεία. Αποδείχθηκε ότι για ένα πολύ μεγάλο μέρος του εκλογικού της σώματος και ιδίως της σλαβομακεδονικής κοινότητας αυτό που προέχει είναι το ταυτοτικό ζήτημα. Θα δούμε τώρα τη συνέχεια. Αν προκηρυχθούν εκλογές, θα έχουμε ρητή τοποθέτηση της κοινωνίας της γειτονικής χώρας χωρίς τα διφορούμενα μηνύματα της αποχής.
2. Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με τη συνθήκη που έχει υπογραφεί (και η οποία ως προς τα προκαταρκτικά ζητήματα και τις προϋποθέσεις κύρωσής της είναι δεσμευτική από την υπογραφή) πρέπει να αναμένει την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος της ΠΓΔΜ. Δυστυχώς στο στάδιο αυτό δεν είναι εφικτή η βελτίωση του περιεχομένου της συμφωνίας σε σχέση με την ονομασία της γλώσσας, τον χαρακτηρισμό της ιθαγένειας και το περιεχόμενο του άρθρου 7 που αφορά την εθνική ταυτοτική αυτοαντίληψη. Οι βελτιώσεις έπρεπε να είχαν επιδιωχθεί πριν από την υπογραφή που συντελέστηκε με την πλήρη σύμπραξη των Τσίπρα και Καμμένου. Αν βεβαίως, για οποιονδήποτε λόγο, δεν συντελεστεί η αναθεώρηση του Συντάγματος, δεν θα συντρέχουν πλέον οι προϋποθέσεις κύρωσης.
3. Εννοείτε ότι μπορεί να καθυστερήσει το παιδαριώδες τέχνασμα της δήθεν ρήξης Τσίπρα – Καμμένου και να συνεχιστεί απρόσκοπτα η κυβερνητική τους συνεργασία για μερικές εβδομάδες ακόμη μέχρι τον Μάιο. Αυτό σημαίνει όμως ότι θα έχει δαπανηθεί έως τις εκλογές περισσότερος πολύτιμος εθνικός χρόνος εις βάρος της οικονομίας και των δημοκρατικών θεσμών.
Ντόρα Μπακογιάννη
«Αδιαφανείς κυβερνητικοί σχεδιασμοί»
1. Η αποχή που υπήρξε μεγαλύτερη της αναμενόμενης δημιούργησε νέα δεδομένα. Μετά βεβαιότητας η συμφωνία βρίσκεται στον αέρα. Εάν κανένας συγκρίνει τον αριθμό των ψηφισάντων στις τελευταίες εκλογές με τον αριθμό των πολιτών που συμμετείχαν στο δημοψήφισμα, διαπιστώνει ότι το κάλεσμα της αντιπολίτευσης για αποχή και μη ανάληψη ευθύνης για τα τεκταινόμενα είχε απήχηση. Απεδείχθη ότι όσες πιέσεις και αν ασκηθούν από τον διεθνή παράγοντα, δεν έχουν αποτέλεσμα αν ο ίδιος ο λαός δεν πειστεί. Είναι σαφές λοιπόν ότι οι χειρισμοί στα εθνικά ζητήματα απαιτούν συναινέσεις και όχι μικροπολιτικές επιπολαιότητες.
2. Σε ό,τι αφορά τη Νέα Δημοκρατία, η θέση μας είναι απολύτως ξεκάθαρη. Δεν έχουμε καμία πρόθεση να προχωρήσουμε σε επικύρωση αυτής της εθνικά επιζήμιας συμφωνίας. Η κυβέρνηση εκ των πραγμάτων βρίσκεται σε στάση αναμονής.
3. Πιθανόν να δημιουργεί προβλήματα στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, οι οποίοι έτσι και αλλιώς είναι αδιαφανείς. Για άλλη μια φορά όμως ζήσαμε έναν τραγέλαφο όπου ο υπουργός Αμυνας επιχαίρει και ο υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι η κύρωση της συμφωνίας θα προχωρήσει κανονικά. Η χώρα κυβερνάται από μια ομάδα κυνικών ανθρώπων που αδιαφορούν για τα εθνικά συμφέροντα, βάζοντας πάνω από όλα την παραμονή τους στην εξουσία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Νέα Δημοκρατία ζητεί καθαρές λύσεις. Και σήμερα καθαρή λύση είναι οι εκλογές.
Νίκος Ξυδάκης
«Να εξηγήσουμε τα οφέλη της συμφωνίας»
1. Δεν το νομίζω. Κατ’ αρχάς πρέπει να αξιολογήσουμε τι ακριβώς εκπροσωπεί η αποχή αριθμητικά. Φαίνεται ότι από τους 1,4 εκατ. πραγματικούς ψηφοφόρους προσήλθαν περίπου 630 χιλιάδες, κοντά στους μισούς, και από αυτούς το 92% ψήφισε υπέρ της συμφωνίας. Δηλαδή, 580 χιλιάδες υπερψήφισαν. Υπάρχει άρα μια νομιμοποιητική πολιτική βάση ώστε ο Ζάεφ να πάει στη Βουλή. Και στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές τους οι ψηφίσαντες δεν ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο.
Από κει και πέρα φαίνεται ότι υπήρξε ρεύμα προπαγανδισμού της αποχής για απονομιμοποίηση του δημοψηφίσματος και της πρωτοβουλίας Ζάεφ. Δεν ξέρουμε τι θα ψήφιζαν όσοι δεν προσήλθαν. Ξέρουμε απλώς ότι δεν προσήλθαν. Η αποχή μπορεί να σημαίνει αδιαφορία, μπορεί να σημαίνει μη κατανόηση του κρίσιμου διακυβεύματος, μπορεί φυσικά να σημαίνει επιχείρηση απονομιμοποίησης του συμβάντος. Ας αναλογιστούμε όμως ότι σε περίπτωση εθνικών εκλογών ο Ζάεφ μπορεί να πάει με 580.000 ψήφους υπέρ ΝΑΤΟ και ΕΕ στις αποσκευές του.
2. Διαδικαστικά, η ελληνική πλευρά τελεί εν αναμονή των αποφάσεων της εθνικής αντιπροσωπείας της γειτονικής χώρας. Επί της ουσίας, η Ελλάδα κερδίζει τη μάχη των εντυπώσεων και προβάλλει ως ηγέτις δύναμη στα Βαλκάνια. Τώρα, η κυβέρνηση, η Αριστερά, οι δημοκρατικές δυνάμεις, η διανόηση, τα ΜΜΕ πρέπει να εξηγήσουν στον ελληνικό λαό τα οφέλη της συμφωνίας ύστερα από 27 χρόνια στασιμότητας, που δεν νομίζω να ωφέλησαν στο ελάχιστο τη χώρα μας.
3. Η εκτίμησή μου παραμένει ότι οι εκλογές θα γίνουν σε ώριμο πολιτικό χρόνο. Ας μη λησμονούμε, διανύουμε ήδη τον τέταρτο χρόνο της κυβέρνησης που προέκυψε από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015. Το 2019 είναι εκλογικό έτος, ούτως ή άλλως.