“Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία. Η Αυτοψία της Δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών” είναι ο τίτλος του βιβλίου του πρέσβη επί τιμή, Αλέξανδρου Π. Μαλλιά, το οποίο παρουσιάστηκε απόψε στην Στοά του Βιβλίου, με την παρουσίαση να αποτελεί ταυτόχρονα και την πρώτη δημόσια συζήτηση στην χώρα, μετά το δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε στην ΠΓΔΜ, δύο ημέρες πριν, την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου.
Ομιλητές στην εκδήλωση την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, ήταν, κατά σειρά, οι Ευάγγελος Βενιζέλος, βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ο οποίος έχει συγγράψει τον πρόλογο του βιβλίου, Γιώργος Κουμουτσάκος, βουλευτής και επικεφαλής του Τομέα Εξωτερικών της ΝΔ , Μίλτος Κύρκος ευρωβουλευτής του “Ποταμιού”, Χάρης Παμπούκης καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και πρώην υπουργός, Κέιτ Σμιθ πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα και ο συγγραφέας Αλέξανδρος Μαλλιάς.
Ο κ. Ευ. Βενιζέλος ο οποίος στην αρχή της ομιλίας του είπε ότι το βιβλίο του Αλέξανδρου Μαλλιά, συμβάλλει στον αναστοχασμό επί των εθνικών θεμάτων, αναφερόμενος στη συνέχεια στο δημοψήφισμα της 30ης Σεπτεμβρίου, είπε ότι η διοργάνωσή του δεν συνιστούσε υποχρέωση που απέρρεε από την Συμφωνία των Πρεσπών.
Πρόσθεσε ότι λόγω της μικρής συμμετοχής σε αυτό δεν παράγει αποτελέσματα για την Βουλή της γειτονικής χώρας, “παράγει, όμως, πολιτικά αποτελέσματα”.
Επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ υποστηρίζει πως η πλειοψηφία των ψηφισάντων τάχθηκε υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών, ανέφερε χαρακτηριστικά, “αν ήμουν Ζάεφ θα χρειαζόμουν ένα σύμβουλο που να απαντήσει στο εάν η “προβολή” του αποτελέσματος δημιουργεί πλειοψηφία υπέρ της Συμφωνίας στη Βουλή”.
Ταυτόχρονα ο κ. Βενιζέλος είπε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δημιουργεί την ανάγκη νέας ανάγνωσης του momentum, το οποίο συνίσταται αφενός μεν στην πολιτειακή ενότητα και οντότητα της ΠΓΔΜ, “που μας ενδιαφέρει”, αφετέρου δε στην συμβολή, στην διασφάλιση της απόλυτης ευρωατλαντικής προοπτικής της γείτονος χώρας.
Επισήμανε, ότι εκ του αποτελέσματος, “προφανώς πολύ μεγάλο μέρος του λαού της ΠΓΔΜ προβάλλει ζητήματα ταυτότητας” και πρόσθεσε ότι “αποδείχθηκε πως η διαχείριση τέτοιων ζητημάτων απαιτεί ευρύτατες κοινωνικές και εθνικές συναινέσεις”.
Το δέλεαρ της εισόδου σε ΕΕ και ΝΑΤΟ
Ο κ. Βενιζέλος εκτίμησε ότι “δεν λειτούργησε” το δέλεαρ της εισόδου της γειτονικής χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ενώ ομοίως “δεν λειτουργούν οι έξωθεν επεμβάσεις και ο διδακτισμός”.
Σημείωσε, δε ότι για πρώτη φορά η “Δύση” έθεσε ανοιχτά το ζήτημα της ρωσικής επιρροής ώστε να αποτραπεί η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.
Ταυτόχρονα εκτίμησε ως βαρύνουσας σημασίας ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, σχετικά με την Συμφωνία των Πρεσπών.
Είπε ότι από το 1993 είχε διαμορφωθεί εθνική γραμμή και βάσει αυτής θα μπορούσε η Ελλάδα “να αναγκάσει την συναίνεση των ‘απέναντι'”.
Επισήμανε ότι η αντιπολίτευση βοήθησε με την στάση της στην Συμφωνία των Πρεσπών, καθώς αντιτάχθηκε στην ονομασία “Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν” καθώς και διότι τόνισε την ανάγκη της αναθεώρησης του Συντάγματος της ΠΓΔΜ.
Ο κ. Βενιζέλος, είπε ακόμα ότι με αφορμή το όλο ζήτημα στη χώρα έγιναν “δύο διασυνδέσεις” με την πρώτη να αφορά την διασύνδεση της εσωτερικής με την εξωτερική πολιτική και την “παρέμβαση στα κόμματα για να μην διαλυθεί το ετερόκλητο κυβερνητικό σχήμα” και την δεύτερη να αφορά την “διασύνδεση εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής”.
Τόνισε ότι στις προηγούμενες κυβερνήσεις στις οποίες και ο ίδιος ήταν υπουργός “ουδέποτε επιτρέψαμε τέτοια διασύνδεση”.
“Αμφίσημο” χαρακτήρισε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ο κ. Γ. Κουμουτσάκος επισημαίνοντας ότι: α) Ξεκίνησε μια μακρά περίοδος μεγάλης αβεβαιότητας για την πολιτική σκηνή της γειτονικής χώρας και για την Συμφωνία των Πρεσπών, β) Παραμένει πολύ ισχυρό, σύνθετο και παρόν το θέμα “ταυτότητα” στα Βαλκάνια, γ) Οι εξωτερικές παρεμβάσεις δεν συμβάλλουν στην επίτευξη των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων, δ) Ο αρχέγονος εθνικισμός “τύπου Γκρουέφσκι” έχει βαθιές ρίζες στην ΠΓΔΜ.
Επισήμανε ότι τα θέματα του ονόματος, της γλώσσας-εθνικότητας και της ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ φέρουν την υπογραφή της Ελλάδας.
Ανέφερε ότι είναι “χειροπιαστό” πως η ΠΓΔΜ αποφάσισε να “μην συνδέεται με τον Μ. Αλέξανδρο”, σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι το Μακεδονικό δεν είναι τεχνικό διπλωματικό ζήτημα.
Όπως είπε, δεν μπορεί να αγνοηθεί η έντονα συναισθηματική του πτυχή, “άρα πρέπει να χτίσεις συναινέσεις”, πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση “κράτησε στο σκοτάδι τις πολιτικές δυνάμεις” και “λοιδόρησε το λαϊκό αίσθημα” και χαρακτήρισε “στρατηγικό λάθος” για το πολιτικό σύστημα συνολικά, το “να χαρίσει την λαϊκή αγωνία” σε ακραία στοιχεία.
Ο κ. Κουμουτσάκος είπε ότι υπήρχαν περιθώρια συνεννόησης, όμως η κυβέρνηση δεν το έπραξε διότι, θεωρούσε “κυρίως ο κ. Κοτζιάς” ότι κρατούσε τα κόμματα ως ομήρους” έχοντας πρόσβαση σε αρχεία με συζητήσεις, αλλά μη λαμβάνοντας υπόψη του ότι “οι προηγούμενες κυβερνήσεις συζήτησαν, αλλά δεν συμφώνησαν, ενώ εκείνος κατέληξε σε ετεροβαρή για την Ελλάδα συμφωνία”.
Καμιά συνεννόηση
Πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση δεν επιδίωξε συνεννόηση διότι στις όποιες συζητήσεις θα έπρεπε να απαντήσει στο ερώτημα “αν δεσμεύεται ο κ. Καμμένος”, και ακόμα διότι “επιδίωξαν να χρησιμοποιήσουν την διαφοροποίηση Καμμένου ως μοχλό ανατροπής της ενότητας των κομμάτων της αντιπολίτευσης” και επιπλέον διότι “η σύγκρουση είναι στη φύση της κυβέρνησης”.
Χαρακτήρισε την συμφωνία “επιζήμια” για την Ελλάδα, εστιάζοντας στα θέματα της εθνικότητας και της γλώσσας, προσθέτοντας ότι η ΝΔ “δεν θα κυρώσει αυτή τη Συμφωνία στη Βουλή” και αν δεν κυρωθεί από την παρούσα, “ούτε στην επόμενη Βουλή”.
Πρόσθεσε, ταυτόχρονα, ότι εφόσον η Συμφωνία ισχύσει, τότε, αν καταγγελθεί μονομερώς, μετά την κύρωσή της, ελλοχεύει κίνδυνος στο ενδεχόμενο, η γειτονική χώρα να μείνει στο ΝΑΤΟ ως “Μακεδονία”.
Δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι βάσει της Συμφωνίας το όνομα, η εθνότητα, η γλώσσα και η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν τροποποιούνται.
“Είναι σημαντικό το ότι ο αλυτρωτισμός μπαίνει στο χρονοντούλαπο” επισήμανε από την πλευρά του ο κ. Μ. Κύρκος, προσθέτοντας, μεταξύ άλλων, ότι “η Δύση έχει καθήκον να μην χαϊδεύει τα αυτιά του λαού”.
“Αν το VMRO πει όχι στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, τότε ώρα καλή στη πρύμνη του κι αέρα στα πανιά του” ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας “κάτι τέτοιο, όμως ξεπερνά τη φαντασία μου”.
Ο κ. Κύρκος επέκρινε τόσο τον “συγκρουσιακό χαρακτήρα” του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και την ΝΔ που “ξέχασε το φιλελεύθερο πρόσωπό της”, ενώ εκτίμησε ότι “όλη η κοινωνία έχασε το μέτρο”.
Σημείωσε επίσης ότι “τα λόγια είναι εύκολα” (αναφορικά με την αντίθεση στην Συμφωνία), “αλλά (τι γίνεται) αν έχεις απέναντι σου όλες τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, και το ΕΛΚ;”, ενώ παρέπεμψε και σε αποστροφή της Φ. Μογκερίνι ότι με την συμφωνία η Ελλάδα γίνεται όχημα για την ένταξη των Δ. Βαλκανίων στην ΕΕ.
Ως προς το δημοψήφισμα είπε ότι το καλοκαίρι του 2015 ο κ. Τσίπρας “έλαβε το 61% όσων ψήφισαν, δηλαδή 33%, ομοίως και ο κ. Ζάεφ πήρε 33%” και κατέληξε τονίζοντας “βγάζοντας τον αλυτρωτισμό μπορούμε να δουλέψουμε με ευρωπαϊκή προοπτική”.
Το γεγονός ότι η Συμφωνία των Πρεσπών “έλυσε το θέμα του αλυτρωτισμού σε ότι αφορά την ιστορική Μακεδονία” καθώς και ότι επετεύχθη ο δύσκολος στόχος της συνταγματικής αλλαγής τόνισε ο κ. Χ. Παμπούκης.
Αποτιμώντας την συμφωνία είπε ότι η συνεργασία με τη γειτονική χώρα θα είναι καλύτερη, ότι σταμάτησε ένας στείρος απομονωτισμός καθώς και ότι αυξήθηκε η αξιοπιστία της Ελλάδας.
“Αν η συμφωνία τεθεί σε εφαρμογή, να μην χαθεί η συνεννόηση σε ότι αφορά ακριβώς την εφαρμογή της” κατέληξε στην ομιλία του, χωρίς να παραλείψει να επισημάνει και αυτός ως σημαντικό “το δικαίωμα βέτο των Ρώσων” βάσει της ανακοίνωσης του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας.
“Παρότι η συμμετοχή στο δημοψήφισμα ήταν κατώτερη των προσδοκιών, το αποτέλεσμα ήταν θετικό για την συμφωνία” είπε η πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου, προσθέτοντας “θα στηρίξουμε την κυβέρνηση Ζάεφ για ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ”.
Είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο στηρίζει την ευρωατλαντική προοπτική, καθώς αυτό είναι θετικό για την ΠΓΔΜ, την Ελλάδα και την περιοχή και αποτελεί τη βάση της δυτικής πολιτικής για την σταθερότητα στα Βαλκάνια.
Επισήμανε ότι η περιοχή παραμένει “εύθραυστη” και έκανε λόγο για “ρωσική επιρροή και παρεμβατικότητα ορατή δια γυμνού οφθαλμού”.
“Οι πολίτες δήλωσαν την επιθυμία τους να γίνουν μέλη της ευρωατλαντικής κοινότητας, θα στηρίξουμε τον Ζάεφ, η Συμφωνία είναι καλή, παρά ταύτα η βούληση των λαών είναι κυρίαρχη και πρέπει να αποφασίσουν” κατέληξε η κ. Σμιθ.
“Υπάρχει το ερώτημα αν η Συμφωνία θα αντέξει στα πολιτικά ρίχτερ” επισήμανε από την πλευρά του ο κ. Μαλλιάς, θέτοντας, ταυτόχρονα και το ερώτημα “ποιός θα αναγκάσει την διεθνή κοινότητα να την αποδεχθεί”.
Ο κ. Μαλλιάς ανέφερε χαρακτηριστικά ότι “η ΕΕ δεν κατάφερε να πείσει ούτε τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου, ούτε τους Σκοπιανούς”.
Καταφέρθηκε εναντίον της “έλλειψης μέτρου”, θεωρώντας ότι αυτό είναι το σημαντικότερο εθνικό μας ζήτημα, καθώς το αποτέλεσμα είναι “να είμαστε όλοι νικημένοι”.
Ο κ. Μαλλιάς είπε, μεταξύ άλλων, “έχουμε ευθύνη γιατί στη σχέση μας με την ΠΓΔΜ δεν είπαμε όλη την αλήθεια. Δεν φταίει ο κόσμος και τα συλλαλητήρια”.
Τέλος, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του “στην πατρίδα μου και το υπουργείο Εξωτερικών που μου έδωσαν την ευκαιρία να υπηρετήσω από θέση ευθύνης” και ευχαρίστησε, τους ομιλητές, τον πρέσβη της Βουλγαρίας και την Επιτετραμμένη της ΠΓΔΜ που ήταν παρόντες και αφιέρωσε το βιβλίο του στον “ξεχωριστό άνθρωπο, εμπειρογνώμονα πρεσβευτή, Ευάγγελο Κωφό, στον οποίο το υπουργείο Εξωτερικών χρωστά πολλά”.