Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις Διεθνής Αμνηστία, Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων και Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα ζήτησαν την Πέμπτη να διενεργηθεί έρευνα από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για την εξαφάνιση του σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.

«Η Τουρκία θα έπρεπε να απευθύνει έκκληση στον ΟΗΕ να διενεργήσει μια αξιόπιστη και διαφανή έρευνα», έκρινε ο Ρόμπερτ Μαχόνι, στέλεχος της Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων (Committee to Protect Journalists, CPJ), η οποία εδρεύει στη Νέα Υόρκη, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου εκπροσώπων των τεσσάρων ΜΚΟ στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών.

Η έρευνα θα επιτρέψει να εξακριβωθούν οι συνθήκες της εξαφάνισης του σαουδάραβα δημοσιογράφου και να εξιχνιαστεί ο πιθανολογούμενος φόνος του. Ο στόχος της πρέπει να είναι να εντοπιστεί ποιος διέταξε, σχεδίασε και εξετέλεσε την επιχείρηση για τη δολοφονία του Κασόγκι, τόνισαν οι ΜΚΟ.

Μέχρι στιγμής, οι εκκλήσεις που γίνονται σε διεθνές επίπεδο επιμένουν στην ανάγκη να διενεργηθεί ανεξάρτητη και διαφανής έρευνα, αλλά δεν είχε προταθεί αυτή να είναι διεθνής.

Ωστόσο «η εμπλοκή του ΟΗΕ θα προσέφερε την καλύτερη εγγύηση αποτροπής των προσπαθειών να απαλλαγεί η Σαουδική Αραβία ή να μπει η υπόθεση κάτω από το χαλί για να διατηρηθούν οι κερδοφόρες επιχειρηματικές συναλλαγές με το Ριάντ», εκτίμησαν οι οργανώσεις.

«Μόνο ο ΟΗΕ διαθέτει την αξιοπιστία και την ανεξαρτησία που απαιτούνται για να αποκαλυφθεί ποιοι βρίσκονται πίσω από την εξαφάνιση του Κασόγκι και να τους καταστήσει υπεύθυνους», υπερθεμάτισε ο διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) Λούι Σάρμπονο, ενώ ο Κριστόφ Ντελουάρ των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (Reporters sans frontières, RSF) έκανε λόγο για μια «μια από τις πιο σοκαριστικές και ακραίες υποθέσεις των τελευταίων ετών».

«Αν η σαουδαραβική κυβέρνηση δεν εμπλέκεται σε αυτό που συνέβη στον Τζαμάλ Κασόγκι, τότε έχει τα περισσότερα να κερδίσει από μια αμερόληπτη έρευνα του ΟΗΕ, η οποία θα διαλευκάνει τι συνέβη», έκρινε από την πλευρά της η Σερίν Τάντρος της Διεθνούς Αμνηστίας.

Ερωτηθείς κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των διαπιστευμένων συντακτών για το ενδεχόμενο να διενεργηθεί έρευνα του ΟΗΕ, ο εκπρόσωπός του Στεφάν Ντουζαρίτς απάντησε ότι βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη έρευνες των αρχών της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας.

Μια διεθνής έρευνα του ΟΗΕ θα μπορούσε να διενεργηθεί με εντολή του Γενικού Γραμματέα του Αντόνιο Γκουτέρες «εάν όλα τα μέρη συμφωνούν», πρόσθεσε. Για να είναι εξάλλου αποτελεσματική, μια τέτοια έρευνα θα «χρειαζόταν τη συνεργασία των μερών» που εμπλέκονται στην υπόθεση, επέμεινε.

Πάντως για έναν τούρκο διπλωμάτη που μίλησε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, «δεν υπάρχει ανάγκη προς το παρόν να καταφύγουμε στον ΟΗΕ», ο οποίος δεν διαθέτει προσωπικό με «εμπειρία» στον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων, αντίθετα με την τουρκική αστυνομία και την τουρκική δικαιοσύνη, όπως έκρινε.

Ο Τζαμάλ Κασόγκι θεάθηκε για τελευταία φορά ζωντανός τη 2α Οκτωβρίου, καθώς έμπαινε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη. Οι αρχές της Τουρκίας λένε ότι τον δολοφόνησε μια ομάδα Σαουδαράβων που ταξίδεψε αυθημερόν αεροπορικώς εκεί για τον σκοπό αυτό. Η Σαουδική Αραβία μέχρι τώρα διαψεύδει πως είχε οποιαδήποτε εμπλοκή στην εξαφάνιση του δημοσιογράφου, που είχε μετατραπεί σε μαύρο πρόβατο για το Ριάντ διότι είχε επικρίνει ορισμένες από τις αποφάσεις του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

NYT: Στο στόχαστρο ο στρατηγός Άχμεντ αλ Ασίρι

Ταυτόχρονα, η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας φέρεται να σκοπεύει να επιρρίψει την ευθύνη για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι σε έναν αξιωματικό των υπηρεσιών πληροφοριών του βασιλείου, σύμβουλο του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, έγραψε η εφημερίδα The New York Times την Πέμπτη.

Η αμερικανική εφημερίδα, επικαλούμενη πηγές που δεν κατονόμασε, τόνισε ότι το βασίλειο ίσως κατηγορήσει για τον φόνο τον στρατηγό Άχμεντ αλ Ασίρι, σύμβουλο του πρίγκιπα διαδόχου, που θα μετατραπεί σε αποδιοπομπαίο τράγο ώστε το παλάτι να μπορέσει να αποποιηθεί κάθε ευθύνη.

«Οι σαουδάραβες κυβερνώντες αναμένεται να πουν ότι ο στρατηγός Ασίρι έλαβε προφορικά άδεια από τον πρίγκιπα Μοχάμεντ να συλλάβει τον Κασόγκι ώστε να ανακριθεί στη Σαουδική Αραβία, και ότι είτε παρανόησε τις εντολές που του δόθηκαν, είτε υπερέβη τη δικαιοδοσία του και διέταξε την αφαίρεση της ζωής του αντιφρονούντα», είπαν οι πηγές αυτές, που οι Τάιμς χαρακτηρίζουν πρόσωπα ενημερωμένα για τα σχέδια του Ριάντ (1).

Ο Μπιν Σαλμάν, ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, προβάλλεται από ορισμένους στη Δύση ως μεταρρυθμιστής που προώθησε προοδευτικές μεταρρυθμίσεις στο βασίλειο. Η εικόνα του όμως αμαυρώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, εξαιτίας της κατακραυγής που προκάλεσε η υπόθεση του δημοσιογράφου που εξαφανίστηκε.

Ο Κασόγκι, αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ, αρθρογράφος της εφημερίδας The Washington Post, θεάθηκε για τελευταία φορά ζωντανός καθώς εισερχόταν στο σαουδαραβικό προξενείο τη 2α Οκτωβρίου. Οι τουρκικές αρχές λένε ότι ο δημοσιογράφος δολοφονήθηκε και διαμελίστηκε από δεκαπέντε σαουδάραβες πράκτορες που μετέβησαν αεροπορικώς στην Κωνσταντινούπολη αυθημερόν, προκειμένου να εκτελέσουν την αποστολή εξόντωσης του Κασόγκι (2).

Σύμφωνα με το δημοσίευμα των Τάιμς, το Ριάντ έχει ήδη ενημερώσει την Ουάσινγκτον για το σχέδιο και πρόσωπα «προσκείμενα στον Λευκό Οίκο έχουν ήδη ενημερωθεί και τους έχει ήδη ειπωθεί το όνομα του στρατηγού Ασίρι».

Ο Ασίρι ήταν μέχρι πρότινος ο εκπρόσωπος της στρατιωτικής συμμαχίας που επενέβη στον πόλεμο στην Υεμένη τον Μάρτιο του 2015. Πέρυσι πήρε προαγωγή και του ανατέθηκε ρόλος συμβούλου του πρίγκιπα διαδόχου.