Αναζήτηση
«Η Τουρκία ενίσχυσε την σταυροφορία της υπέρ της δικαιοσύνης, μην επιτρέποντας στη Σαουδική Αραβία να αποφύγει τις ευθύνες της για τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι», γράφουν οι Times της Νέας Υόρκης σε κύριο άρθρο τους. «Η σταθερή διοχέτευση, με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, στοιχείων από τα κρατικά ελεγχόμενα ΜΜΕ κατά τις τρεις προηγούμενες εβδομάδες έστρεψαν την προσοχή της παγκόσμιας κοινής γνώμης στη στυγνότητα του Σαουδάραβα διαδόχου, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, ακόμη και όταν η κυβέρνηση Τραμπ έδειχνε να αποστρέφει το βλέμμα της.
Την Τρίτη, ο κ Ερντογάν έστρεψε και πάλι τα βλέμματα στη φρικαλέα δολοφονία, εκφωνώντας μακροσκελή ομιλία προς μέλη του κόμματός του. Χαρακτήρισε τη δολοφονία «προμελετημένη», παραθέτοντας γεγονότα σε χρονολογική σειρά. Απαίτησε από τους Σαουδάραβες να παράσχουν λεπτομέρειες, καθώς αιωρούνται ακόμη πολλά ερωτήματα και να εκδώσουν τους 18 υπόπτους για να δικαστούν στην Τουρκία. Άφησε, δε, να εννοηθεί ότι ο πρίγκιπας Μοχάμεντ ή πρόσωπο του στενού του περιβάλλοντος, κατηύθυνε τη δολοφονία, σημειώνει η εφημερίδα.
Μια τέτοια απροσχημάτιστη πρόκληση προς τη Σαουδική Αραβία, που είναι περιφερειακή δύναμη και έχει καλλιεργήσει στενές σχέσεις με τον πρόεδρο Τραμπ, συνιστά τολμηρή κίνηση. Τι ελπίζει να πετύχει ο Ερντογάν; Είναι μάλλον απίθανο να συγκινήθηκε από τη δολοφονία ενός δημοσιογράφου, δεδομένου του ιστορικού του στις διώξεις και στον περιορισμό των ελευθεριών του Τύπου. Αναμφίβολα ο Ερντογάν έχει εξοργιστεί, επειδή μια ξένη χώρα διέπραξε μια τόσο αναίσχυντη δολοφονία εντός της Τουρκίας. Και ίσως ο Τούρκος Πρόεδρος διαβλέπει μια ευκαιρία, όπως εικάζουν Αμερικανοί αξιωματούχοι, να εκμεταλλευτεί τη δολοφονία για να αποσπάσει χρήματα από τους Σαουδάραβες, προκειμένου να στηρίξει την παραπαίουσα τουρκική οικονομία με αντάλλαγμα την μετατόπιση των ευθυνών από το σαουδαραβικό καθεστώς.
Αν και δεν έχει ακόμη διαφανεί, ένα είδος συμβιβασμού για να μη διαρρεύσουν άλλες λεπτομέρειες παραμένει πιθανός. Αναφέροντας στη χθεσινή του ομιλία ότι ο ισχυρισμός των Σαουδαράβων περί «επιχείρησης δίχως έγκριση» είναι ψέμα, ο κ. Ερντογάν στοιχημάτισε την προσωπική του υπόληψη. Βέβαια, δεν έφτασε στο σημείο που ο ίδιος είχε αφήσει να εννοηθεί. Έδειξε τον διάδοχο μόνον έμμεσα και εκφράστηκε με σεβασμό για τον βασιλιά Σαλμάν, γεγονός πως ελπίζει να αποφύγει την πλήρη ρήξη με το Ριάντ. Μένουν λοιπόν περιθώρια για να έρθουν οι δύο χώρες σε συμφωνία.
Ίσως, όμως, ο αντικειμενικός στόχος του Ερντογάν είναι να εκμεταλλευτεί την υπόθεση Κασόγκι για να πλήξει έναν περιφερειακό ανταγωνιστή και να αναδείξει την Τουρκία ηγέτιδα του μουσουλμανικού κόσμου. Τρέφει όνειρα να κυβερνήσει μια αναγεννημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μπορεί αυτό να είναι εφικτό όσον αφορά την πολιτική επιρροή, όμως είναι αμφίβολο αν έχει τη δυνατότητα να επεκτείνει σημαντικά την τουρκική επικράτεια. Ο κ. Ερντογάν έχει παράσχει υποστήριξη στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία οι Σαουδάραβες θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση, ενώ διατηρεί σχέσεις με το Ιράν και το Κατάρ, όμως η δολοφονία τον βρήκε αποδυναμωμένο, οικονομικά και διπλωματικά. Ωστόσο, ο Ερντογάν άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη βελτίωση των σχέσεων με τον Τραμπ, ενώ ήδη αντιστρέφεται η οικονομική παρακμή της χώρας. Αναδεικνύοντας τη Σαουδική Αραβία σαν δολοφονικό τραμπούκο, ο κ. Ερντογάν είναι σε θέση να συσπειρώσει τον τουρκικό λαό εναντίον ενός κοινού εχθρού, τακτική όλων των αυταρχικών πολιτικών που έχει δοκιμαστεί στον χρόνο. Είναι πολύ πιθανό να αναδυθεί ισχυρότερος μέσα από αυτή την αντιπαράθεση, καταλήγουν οι ΝΥΤ, σύμφωνα με το ΑΠΕ -ΜΠΕ.
Ο Ερντογάν δεν αποκαλύπτει τη γυμνή αλήθεια
Για το πρακτορείο Bloomberg: «Είναι σαφές ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, δεν προχώρησε σε σοβαρές αποκαλύψεις κατά τη χθεσινή ομιλία του για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι», και προσθέτει: ακόμη λιγότερο σαφής είναι ο λόγος που ο Ερντογάν αποφάσισε να μην τηρήσει την υπόσχεσή του να αποκαλύψει την “γυμνή αλήθεια” για τη δολοφονία και ειδικά όσα γνωρίζει για την ανάμειξη του Σαουδάραβα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Η απάντηση έγκειται στις τεταμένες σχέσεις της Τουρκίας τόσο με τη Σαουδική Αραβία, όσο και με τις ΗΠΑ. Η Τουρκία δεν διαχειρίζεται μόνον τη μακροχρόνια αντιπαλότητα με τους Σαουδάραβες, αλλά και με την Ουάσινγκτον και σταθμίζει ως πού μπορεί να φτάσει χωρίς η κατάσταση να στραφεί εναντίον της. Η αντίδραση της Τουρκίας στη δολοφονία του Κασόγκι πρέπει να εξεταστεί, έχοντας υπόψη τις τριβές μεταξύ Άγκυρας και Ριάντ. Πρόσφατα ο Erdogan ενίσχυσε την αξίωσή του να ηγείται του μουσουλμανικού κόσμου, κάτι που η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας ανέκαθεν θεωρεί εκ γενετής πολιτισμικό της δικαίωμα, σύμφωνα με το πρακτορείο.
Οι Σαουδάραβες βλέπουν την Τουρκία ως επικεφαλής μιας εχθρικής περιφερειακής συμμαχίας Σουνιτών, που περιλαμβάνει το αντίπαλο Κατάρ και την ανταγωνιστική Μουσουλμανική Αδελφότητα. Για τους Σαουδάραβες, η στάση της Τουρκίας έναντι της δολοφονίας του Κασόγκι συνιστά πρόκληση. Ο δημοσιογράφος ετοίμαζε τη δημιουργία τηλεοπτικού σταθμού στην Τουρκία, μια σειρά ιστότοπων και μια πολιτική οργάνωση με έδρα τις ΗΠΑ, όλα αυτά για να προωθήσει τον ενεργότερο ρόλο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην υπόθεση της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή.
Η δολοφονία ήταν η ευκαιρία της Τουρκίας να απαντήσει στην πρόκληση δυσφημώντας τον διάδοχο. Όμως, ο Eρντογάν υφίσταται περιορισμούς. Η άφιξη στην Τουρκία της επικεφαλής της CIA, Τζίνα Χάσπελ, σήκωσε τον πήχη για τον Ερντογάν. Είναι ξεκάθαρο ότι η Χάσπελ πήγε για να προειδοποιήσει τους Τούρκους να μην φθάσουν μέχρι του σημείου να προσπαθήσουν να αποκαθηλώσουν τον διάδοχο. Κάτι τέτοιο θα περιέπλεκε την ισορροπητική πολιτική των ΗΠΑ μεταξύ της υπεράσπισης των αμερικανικών αξιών και της διατήρησης των συμφερόντων τους στο βασίλειο.
Ο Ερντογάν, εξάλλου, χρειάζεται την αμερικανική συνεργασία για να εξασφαλίσει την οικονομική βοήθεια της Σαουδικής Αραβίας με αντάλλαγμα την απόκρυψη αποδείξεων για την ανάμειξη στην δολοφονία. Επίσης, χρειάζεται την αμερικανική βοήθεια, ώστε να αποφύγει τα αντίποινα των Σαουδαράβων για την ταπείνωση στην οποία τους υπέβαλε. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι ο Eρντογάν θέλει να προωθήσει τη διεθνή αποκατάστασή του. Υπό την διακυβέρνησή του, η Τουρκία έγινε διαβόητη για την πολιτική καταπίεση και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων διώξεων κατά δημοσιογράφων, όπως ο Κασόγκι. Η δολοφονία του προσφέρει στην τουρκική κυβέρνηση την ευκαιρία να προβληθεί ως υπεύθυνη.
Το αφήγημα του Eρντογάν προς το εσωτερικό και το εξωτερικό τον φέρει να είναι υπέρμαχος της τάξης και της νομιμότητας. Η δολοφονία του Κασόγκι αποτελεί μια έτοιμη ευκαιρία να προωθήσει αυτή την εικόνα και να ενθαρρύνει την αμερικανική κυβέρνηση να αποδεχθεί το αίτημά του να απολαμβάνει διεθνούς αποδοχής και να διαδραματίζει έναν υπεύθυνο περιφερειακό ρόλο. Η αυτοσυγκράτηση που επέδειξε ο Ερντογάν στην ομιλία του αποδεικνύει ότι κατανοεί την ανάγκη να μην πιέσει υπερβολικά τον διάδοχο για να μην θυσιάσει άλλους, σημαντικότερους στόχους. Αντίθετα, υποχωρώντας ελάχιστα αποτρέπει την πλήρη ρήξη με τη Σαουδική Αραβία, διατηρώντας τα οφέλη από την Ουάσινγκτον. Ταυτόχρονα, μπορεί να ελπίζει ότι θα φέρει σε δύσκολη θέση τη Σαουδική Αραβία και θα αποδυναμώσει τον διάδοχο τόσο, ώστε να αμβλύνει τον περιφερειακό ρόλο της χώρας, σημειώνει το Bloomberg.
