Αναζήτηση
Η Συντεχνία του Γέλιου επιστρέφει μετά από έναν χρόνο αγρανάπαυσης και παρουσιάζει στο Σύγχρονο Θέατρο την κωμωδία «Πιο Δυνατός κι από τον Σούπερμαν» του Άγγλου συγγραφέα Ρόι Κιφτ, που βλέπει τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού με αναπηρία.
Πρόκειται για μια ξέφρενη κωμωδία, που παρουσιάζεται κάθε Κυριακή έχει στο επίκεντρο τον ανάπηρο προ- έφηβο Άρη, ο οποίος τσουλώντας με το αμαξίδιό του μέσα στη ζωή και με την παρέα του, φροντίζουν για ζωηρή διασκέδαση. Είναι ταυτόχρονα ένα έργο δυνατών συναισθημάτων, περιέχει μεγάλη πυκνότητα πληροφόρησης και διαφωτίζει αβίαστα και με νηφαλιότητα την καθημερινότητα και τα ζητήματα που προκύπτουν στη ζωή του νεαρού ήρωα με αναπηρία.
Η κωμωδία για παιδιά και νέους είχε δημιουργήσει την δεκαετία ‘80 και ‘90, τόσο στην Αγγλία όσο και στη Γερμανία (θέατρο GRIPS), βαθιά τομή στις αντιλήψεις επάνω στο θέμα της αναπηρίας προτείνοντάς την ως μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και συνέβαλε στην αποδόμηση παγιωμένων συμπεριφορών, προκαταλήψεων και φόβων.
Τη σκηνοθεσία θα μοιραστούν ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Κουκαλάνι και ο σκηνοθέτης και ντοκυμαντερίστας Αντώνης Ρέλλας. Οι δυο επιμελήθηκαν και την μετάφραση/ διασκευή. Συνδημιουργοί σε αυτή την παραγωγή είναι η Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών. Τα τραγούδια έγραψε ο Φοίβος Δεληβοριάς.
Ο Βασίλης Κουκαλάνι μιλάει στα «Νέα» για το νέο του εγχείρημα, τις προκλήσεις του παιδικού θεάτρου αλλά και τα θέματα της αναπηρίας που αγγίζουν της παράστασης.
1.Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;
Η Συντεχνία του Γέλιου επιστρέφει, με δυο έργα που πιστεύουμε είναι επίκαιρα και απαραίτητα για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο και με αυτόν το γνώμονα επιλέχθηκαν. Με τον ίδιο τρόπο που θεωρήσαμε το “Μια Γιορτή στου Νουριάν” επίκαιρο και χρήσιμο στο ξεκίνημα μας το 2011, έτσι και τώρα το κοινωνικό θέμα της αναπηρίας, είναι κάτι που μας δίνει έδαφος για γόνιμη κριτική, λυτρωτική σάτιρα, δημιουργικό προβληματισμό και πολύ πολύ γέλιο. Το “Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν” όμως προέκυψε και από μια συνάντηση με τον φίλο μου Αντώνη Ρέλλα το 2014 όταν στο Αντιφασιστικό Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών γνώρισα την Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών. Εκεί διέκρινα έναν τρόπο στην καλλιτεχνική τους έκφραση αλλά και στην κοινωνική τους πρακτική που ήταν εφάμιλλος με τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι το δυναμικό των παιδιών που μέσω της πρόκλησης και της κωμικής αυθάδειας αγγίζουν και κερδίζουν μάχες με τα πιο σύνθετα κοινωνικά ζητήματα. Έχουν το ηθικό πλεονέκτημα να αποδομούν και να ξεμπροστιάζουν τα στερεότυπα και τις συμβατικότητες του κόσμου των “μεγάλων” με αστείο και συγκινητικό τρόπο, και εκεί νομίζω συγκλίνουμε καλλιτεχνικά.
2.Πώς επιχειρεί η παράσταση να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά για τα θέματα της αναπηρίας;
Νομίζω ότι αύτο που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ταύτιση κάθε παιδιού με την ιστορία και τα πρόσωπα του έργου είναι η απεικόνιση του νεαρού ανάπηρου ως μια έντονη και ζωηρή προσωπικότητα και όχι ενός αξιολύπητου θύματος που προκαλεί τον εύκολο συναισθηματισμό του μη ανάπηρου κοινού. Ο συγγραφέας Ρόι Κιφτ προσπαθεί περισσότερο να τονίσει την επιθυμία και τη διεκδίκηση μιας «κανονικής» ζωής, δηλαδή το φυσικό δικαίωμα του ήρωα χρήστη αμαξιδίου Άρη, να είναι, και ενδεχομένως να ζει, μια ζωή όπως ο καθένας. Εκείνο όμως που παίζει εξίσου μεγάλο ρόλο είναι ότι και σ αυτή την ιστορία τα παιδιά είναι στο προσκήνιο του έργου και της ζωής, αντιμέτωπα με όλα τα ευτράπελα, τις δυσκολίες, τις χαρές και τους θριάμβους της καθημερινότητας που προκύπτουν βέβαια μέσα από την φιλία, την αλληλεγγύη και την αγάπη που τα παιδιά φέρουν με φυσικό τρόπο.
3.Στην παράσταση συμμετέχουν και καλλιτέχνες με αναπηρία ή παίρνουν θέση στα καροτσάκια καλλιτέχνες χωρίς αναπηρία;
Ο βασικός συνεργάτης μου σε αυτή τη δουλειά είναι ο συν- σκηνοθέτης μου Αντώνης Ρέλλας, ανάπηρος σκηνοθέτης και ακτιβιστής που έχει βαθιά γνώση και μακρά δράση στο πεδίο της αναπηρίας και της σύνδεσης της με την τέχνη, το έργο και το αποτέλεσμα του είναι κάτι που οραματιστήκαμε από κοινού. Δυστυχώς όσον αφορά ηθοποιό ανάπηρο και πιο ειδικά χρήστη αμαξιδίου δεν μπορέσαμε να βρούμε, που να μπορεί να αντεπεξέλθει επαγγελματικά σε ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα, πράγμα που μάλλον βρίσκει τα αίτια του στο γεγονός ότι μέχρι πριν από δυο χρόνια δεν επιτρεπόταν βάσει των προεδρικών διαταγμάτων 370 και 336 στους ανθρώπους με αναπηρία να σπουδάσουν την τέχνη της υποκριτικής. Υπάρχουν άνθρωποι ενδιαφέροντες στον καλλιτεχνικό χώρο της αναπηρίας που όμως είτε δεν είχαν την κατάλληλη κατάρτιση για το τόσο απαιτητικό έργο (τραγούδια, κίνηση, κωμωδία) είτε είχαν άλλες ανειλημμένες επαγγελματικές υποχρεώσεις. Εδώ λοιπόν χρειάστηκε σκληρή δουλειά εκ μέρους όλων αλλά και κυρίως από τη μεριά του πρωταγωνιστή μας Τζούλιο Κατσή για να υπάρξει μια συνεπής απεικόνιση και έκφραση του άγνωστου κόσμου της αναπηρίας, ένας κόσμος που δεν αφορά μόνο των ίδιο τον ανάπηρο αλλά και το περιβάλλον του και είναι γεγονός ότι όλοι μας, κυρίως οι ηθοποιοί, καταφέραμε να έρθουμε από την πλευρά αυτής της διακριτής ομάδας πληθυσμού. Καταφέραμε να φτιάξουμε για αυτήν την παράσταση ένα καλοδουλεμένο και εκρηκτικό ενσάμπλ με την Μαρία Μοσχούρη, Τάνια Παλαιολόγου, Θοδωρή Σκυφτούλη και τους βετεράνους της Συντεχνίας του Γέλιου Μιχάλη Τιτόπουλο και τον Γιώργο Τζούλιο Κατσή. Εδώ επίσης θα ήθελα και την σημαντικη μνεία στους μουσικούς της παράστασης, βασικά τον πια μόνιμο της Συντεχνίας Φοίβο Δεληβοριά αλλά και τους γενναίους Χατζηφραγκέτα που συμμετέχουν στο κεντρικό τραγούδι της παράστασης.
4.Η παράσταση μιλάει περισσότερο με το συναίσθημα ή τις εικόνες για τα θέματα της αναπηρίας;
Ο τρόπος της Συντεχνίας του Γέλιου και η επίδραση της στα παιδιά είναι γνωστός υπάρχει βασικά εκείνο το κάτι που συγκινεί και συμπαρασύρει βαθιά το κοινό, κάτι απολύτως απαραίτητο για τα θέματα που πραγματευόμαστε: το συλλογικό ξεπέρασμα του φόβου από τα παιδιά, η αχαλίνωτη ρήξη τους με τις συμβάσεις και τα στερεότυπα των μεγάλων και το μεγάλο άλμα στην αντεπίθεση, με χιούμορ και φαντασία. Δημιουργεί σε μικρούς και μεγάλους εκείνην την άγρια, σχεδόν «παράνομη» χαρά και ευχαρίστηση, όταν βλέπουν ότι οι χαρακτήρες του έργου ονειρεύονται μια άλλη πραγματικότητα και την τολμούν, μια πραγματικότητα που εμείς έχουμε ξεχάσει ή νομίζουμε πως δεν είμαστε σε θέση να έχουμε, μια πραγματικότητα που δεν είναι μάθημα στο σχολείο. Αυτό, λοιπόν, το ταξίδι των παιδιών στην άλλη μεριά, την απαγορευμένη, στην ουτοπία, στην ενηλικίωση μέσα απ’ την κατάκτηση της πραγματικότητας, είναι που κάνει και αυτήν την ιστορία ακαταμάχητη. Σε αυτό το επιθυμητό αποτέλεσμα συμβάλλουν μάλλον και τα δυο, εικόνα και συναίσθημα.
5.Μιας και πρόκειται για ένα παιδικό / νεανικό κοινό που συχνά δεν έχει αντίληψη των στεροτύπων και των φόβων της κοινωνίας, πώς μέσω των μηνυμάτων της παράστασης θα καλλιεργήσετε την ανεκτικότητα στο διαφορετικό;
Από την εμπειρία μας έχει φανεί ότι συχνά τα παιδιά κάνουν κακές απομιμήσεις των συμπεριφορών και προκαταλήψεων των μεγάλων, κυρίως τις αναπαράγουν μη καταλαβαίνοντας ακριβώς τη σημασία τους. Εμείς ξεκινάμε με τον ισχυρισμό ότι τα παιδιά καταρχάς είναι απαλλαγμένα από κοινωνικά στερεότυπα, φόβους και περιχαρακώσεις και ο κύριος παρονομαστής κάθε επικοινωνία τους είναι “αν κλωτσάς το τόπι” τέλος πάντων, και γι’ αυτό το λόγο δείχνουμε στην ιστορία του “Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν” ότι τα παιδιά με τον πιο αυθόρμητο, αβίαστο τρόπο εισχωρούν παίζοντας στον άγνωστο κόσμο της αναπηρία
