Αναζήτηση
Ο τομέας διαχείρισης των αποβλήτων παραμένει ο πλέον προβληματικός με αποτέλεσμα η Ελλάδα λόγω του χρόνιου προβλήματος των παράνομων χωματερών (ΧΑΔΑ) αλλά και της έλλειψης ικανοποιητικών υποδομών διαχείρισης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων να έχει καταδικαστεί σε πληρωμή σημαντικών προστίμων.
Αυτό, είναι ένα από τα συμπεράσματα της έκθεσης για το περιβάλλον στην Ελλάδα που παρουσιάστηκε την Πέμπτη σε σχετική εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής από το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ). Η ποιότητα του αέρα, η κλιματική αλλαγή, η βιοποικιλότητα, τα απόβλητα αλλά κι άλλοι τομείς που επηρεάζουν το περιβάλλον περιβαλαμβανονται – και αξιολογούνται- στην Έκθεση Κατάστασης για το Περιβάλλον 2018.
Πρόκειται για την 4η Έκθεση Κατάστασης Περιβάλλοντος της Ελλάδας, η οποία εκπονείται για πρώτη φορά μετά το 2013. Η έκθεση αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των εξελίξεων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι βασικοί τομείς του περιβάλλοντος και έχει ως στόχο την λεπτομερή ενημέρωση πολιτών και Πολιτείας αλλά και τη σύνδεση με την αντίστοιχη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Τα αιωρούμενα σωματίδια
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, τα αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ 10) παρουσιάζουν διαχρονικά υπερβάσεις των οριακών τιμών στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, κυρίως σε σταθμούς κυκλοφορίας, με την οικιακή καύση βιομάζας αλλά και τη μεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα. Την ίδια ώρα, το όζον παραμένει σταθερό ενώ παραβιάσεις των οριακών τιμών παρουσιάζονται κατά τη θερινή περίοδο κυρίως στην Αθήνα.
Αστικά απόβλητα
Σε ό,τι αφορά τα αστικά απόβλητα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έκθεσης, τα ποσοστά ανακύκλωσης παραμένουν σταθερά περίπου στο 14% – ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά της ΕΕ – με πολλαπλά προβλήματα στη λειτουργία των δομών ανακύκλωσης.
Την ίδια ώρα, η διάθεση των ΧΥΤΑ αποτελεί σταθερά την κύρια επιλογή σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 80%. Και παρά την υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 25% την τελευταία επταετία, η ποσότητα των παραγόμενων αστικών αποβλήτων έχει παραμείνει σταθερή.
Αντίστοιχα πολύ χαμηλά παραμένουν τα ποσοστά αξιοποίησης των αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων καθώς και τα ποσοστά χωριστής συλλογής και λιπασματοποίησης βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων.
Περιορισμός της επέκτασης του οδικού δικτύου
Στον τομέα των μεταφορών, στα συμπεράσματα της έκθεσης αναφέρεται, πως θα πρέπει να περιοριστεί η επέκταση του οδικού δικτύου της χώρας με στόχο την αναχαίτιση του κατακερματισμού του τοπίου και των φυσικών οικοσυστημάτων.
Φύση και Βιοποικιλότητα
Για την κατάσταση της φύσης και της βιοποικιλοτητας της Ελλάδας, οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι είναι αρκετά ικανοποιητική σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, με τη χώρα να έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο.
Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε μεγάλη μείωση (35%) του οικολογικού αποτυπώματος ( με την Ελλάδα να καταλαμβάνει μια από τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη). Συγκριτικά τα χερσαία οικοσυστήματα φαίνεται να είναι σε καλύτερη κατάσταση από τα θαλάσσια, τα οποία δέχονται πιέσεις κυρίως λόγω υπεραλίεθυσης και παράνομων πρακτικών αλιεύσεις.
Υδάτινοι Πόροι
Αναφορικά με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, στην έκθεση αναφέρεται πως γενικά η ποιότητα των υδάτων στην Ελλάδα είναι καλή. Από πλευράς οικολογικής κατάστασης τα παράκτια υδατικά συστήματα βρίσκονται κατά κύριο λόγο, σε υψηλή έως καλή κατάσταση, τα ποτάμια σε καλή έως μέτρια κατάσταση, ενώ τα λιμάνια και τα μεταβατικά ανήκουν κυρίως σε μέτρια ή και σε άγνωστη κατάσταση.
Σε ό,τι αφορά τα υπόγεια υδατικά συστήματα η συντριπτική τους πλειοψηφία βρίσκεται σε καλή κατάσταση τόσο ποιοτητικα ( 85%) όσο και ποσοτικά (80%). Η ποιοτική υποβάθμιση των υπόγειων υδάτων οφείλεται, κατά κύριο λόγο, αφενός στη νιτρορύπανση ως αποτέλεσμα εντατικής καλλιέργειας και αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, αφετέρου στην υφαλμύρινση (υπέρβαση σε ιόντα χλωρίου) ως αποτέλεσμα υπερεκμετάλλευσης και υπεράντλησης των παράκτιων υπόγειων υδροφόρων (μέσω και πληθώρας παράνομων γεωτρήσεων).
Μονάδες επεξεργασίας λυμάτων
Σχετικά με τα λύματα οι κύριες προκλήσεις για τα επόμενα χρόνια είναι η ολοκλήρωση των εναπομεινάντων μονάδων επεξεργασίας λυμάτων στους οικισμούς Γ’ προτεραιότητας, στο Θριάσιο Πεδίο (εκκρεμεί η σύνδεση των κατοίκων της περιοχής με το ήδη κατασκευασμένο δίκτυο) και στην Ανατολική Αττική, η διασφάλιση της καλής λειτουργίας των πολλών μικρών βιολογικών καθαρισμών που είναι διάσπαρτοι σε μικρούς Δήμους της χώρας (προβλήματα λόγω εποχιακής διακύμανσης της παροχής, υπερδιαστασιολόγησης και κακού σχεδιασμού), η καταγραφή και ο έλεγχος γεωτρήσεων, η αντιμετώπιση της νιτρορύπανσης, καθώς και ο συγχρονισμός του εξαετούς κύκλου της εφαρμογής των διάφορων Οδηγιών στο ενωσιακο δίκαιο.
Οικονομική κρίση
Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της έκθεσης, τα τελευταία 10 χρόνια, σημαντικό ρόλο στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων έχει παίξει και η οικονομική κρίση αλλά οι παρατηρούμενες βελτιώσεις δεν μπορούν να αποδοθούν αποκλειστικά σε αυτήν. Αχίλλειος πτέρνα παραμένει, σε ορισμένες περιπτώσεις, η πλημμελής εφαρμογή της ενωσιακης ή και της εθνικής νομοθεσίας, πρόβλημα που δεν είναι μεν αμιγώς περιβαλλοντικό αλλά που επιφέρει ουσιαστικές επιπτώσεις στη συνολική προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος.
