Ισπανία: Νέο σκηνικό στην Ανδαλουσία μετά την άνοδο της ακροδεξιάς

Η εκλογική κατάρρευση του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE) στην Ανδαλουσία, που έχασε στην αναμέτρηση της Κυριακής 14 έδρες και πέφτοντας για πρώτη φορά κάτω από το 30% σε τοπικές εκλογές από το 1982, δημιουργεί ένα νέον πολιτικό ορίζοντα στην πολυπληθέστερη τούτη ισπανική επαρχία, ο οποίος ενδεχομένως να οδηγήσει σε αλλαγή του πολιτικού σκηνικού που σημαδεύθηκε από τη σοσιαλιστική «μονοκρατορία» επί 37 χρόνια.

Επιπλέον, για πολλούς αναλυτές, αλλά και τα κομματικά επιτελεία, οι εκλογές στην Ανδαλουσία αναμένονταν να αποτελέσουν μία πρώτη δοκιμασία για την εκλογική ετοιμότητα και δύναμη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος δοκιμάζεται από την περιπέτεια της μη έγκρισης του προϋπολογισμού της Ισπανίας και την κρίση με τις αυτονομίες –και από πολλούς πιθανολογείται η πρόωρη προσφυγή του στις κάλπες, πριν από την προβλεπόμενη εκλογική αναμέτρηση το 2020.

Επίσης η εντυπωσιακή είσοδος του ακροδεξιού κόμματος Vox στο Κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας, μάλιστα με 12 βουλευτές —τριπλάσιους απ’ όσους υπολόγιζαν οι σφυγμομετρήσεις— είναι δυνατόν να προκαλέσουν, σε συνδυασμό με την αποτυχία του ψηφοδελτίου της κυβερνήτου Σουσάνα Ντίαθ, την αποκαθήλωση των σοσιαλιστών από την ηγεσία της Ανδαλουσίας, σε περίπτωση που οι δεξιοί του ΡΡ και οι κεντρώοι των Ciudadanos έλθουν σε συνεννόηση με τη Vox για συμμαχική κυβέρνηση.

Το ΡΡ με 26, οι Ciudadanos με 21 και η Vox με 12 αριθμούν 59 έδρες, τέσσερις περισσότερες από την αναγκαία πλειοψηφία. Από την άλλη πλευρά του κομματικού πρίσματος, το PSOE με 33 έδρες και η αριστερή παράταξη (υποστηριζόμενη από τους Podemos) «Εμπρός Ανδαλουσία» (Adelante Andalucia), η οποία έμεινε στις 17 έδρες (τρεις λιγότερες απ’ όσες είχε εξασφαλίσει στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές το κοινό ψηφοδέλτιο Podemos-IU), υπολείπονται κατά πολύ της αναγκαίας πλειοψηφίας.

Το PSOE παρά τις απώλειές του αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με 27,95% (8 μονάδες λιγότερες από τις βουλευτικές εκλογές του 2015), ενώ το ΡΡ κατατάσσεται δεύτερο με 20,75% (απώλειες 7 μονάδων και γι’ αυτό).

Από την πλευρά τους, κερδισμένοι από το αποτέλεσμα είναι και οι Ciudadanos, που από τέταρτο κόμμα πέρασαν στην τρίτη θέση, με 18,27%, ποσοστό διπλάσιο από αυτό των τελευταίων εκλογών. Το ΑΑ έμεινε στο 16,18% (από 22%), ενώ η πρωτοεμφανιζόμενη Vox συγκέντρωσε το 10,97%.

Η προσέλευση των ψηφοφόρων στις εκλογές της Ανδαλουσίας ήταν η δεύτερη μικρότερη στην πολιτική ιστορία της μεγάλης αυτής περιφέρειας.

Στην πρώτη της εμφάνιση μετά την ανακοίνωση αποτελεσμάτων, η Ντίαθ κάλεσε τις πολιτικές παρατάξεις της περιφέρειας να «σταματήσουν την ακροδεξιά» και προκάλεσε το PP και τους Ciudadanos να δηλώσουν διαρρήδην εάν θα συνεργασθούν με τη Vox για να έλθουν στην εξουσία.

Αφού υπογράμμισε πως οι Σοσιαλιστές ήσαν το πρώτο σε ψήφους κόμμα, κερδίζοντας με διαφορά επτά μονάδων το ΡΡ και επικρατώντας σε επτά από τις οκτώ επαρχίες της περιφέρειας, η Ντίαθ κάλεσε τις δυνάμεις του συνταγματικού τόξου να «σταματήσουν τη Vox», τονίζοντας πως σήμερα θα ξεκινήσει επαφές με τα άλλα κόμματα.

Με παρόμοιους τόνους εκφράσθηκε και η υποψήφια του ΑΑ, Τερέσα Ροδρίγεθ, που επέμεινε στην ανάγκη «να σταματήσουμε και να υψώσουμε μέτωπο κατά της ακροδεξιάς», καλώντας παράλληλα στην «ανάκτηση του κοινού αισθήματος της 15ης Μαΐου» 2011, τότε που είχε ξεσηκωθεί η κοινωνία της χώρας και κατέλαβε τις πλατείες.

Εντούτοις, ο υποψήφιος του ΡΡ Χουάνμα Μορένο ανακοίνωσε πως θα καταθέσει πρόταση για να αναλάβει αυτός τη διακυβέρνηση της Ανδαλουσίας και κάλεσε σε διαπραγματεύσεις «όλες τις δυνάμεις που επιθυμούν μία αλλαγή»: «Τερματίσθηκαν 40 χρόνια σοσιαλιστικής ηγεμονίας στην Ανδαλουσία» υπογράμμισε.

Ωστόσο υποψηφιότητα για την ανάληψη της διακυβέρνηση έβαλε και ο υποψήφιος των Ciudadanos, Χουάν Μαρίν, ο οποίος εμφανίσθηκε ενώπιον των δημοσιογράφων με τον πρόεδρο του κόμματος Άλμπερτ Ριβέρα. Έχοντας 21 έδρες, 12 περισσότερες από το 2015, η «πορτοκαλί» παράταξη ζήτησε την στήριξη των άλλων κομμάτων για να «ηγηθεί της αλλαγής», υπογραμμίζοντας πως τα τελευταία τρία χρόνια είχε επιδείξει «υπευθυνότητα», επιτρέποντας με τη στήριξή του το σχηματισμό κυβερνήσεων σε αρκετές ισπανικές περιφέρειες, διότι «έθετε πρώτα την Ισπανία από το ίδιο το κόμμα».

Από την πλευρά του, ο υποψήφιος της Vox, Φρανθίσκο Σεράνο, δήλωσε πως το κόμμα του πρόκειται να λειτουργήσει ως η δύναμη «που θα προκαλέσει την αλλαγή στην Ανδαλουσία», χαρακτηρίζοντάς την «ανακατάληψη» (σ.σ.: Reconquista, σε αναφορά στην ανάκτηση της Ανδαλουσίας από τους Μαυριτανούς).

Τις εκλογές στην Ανδαλουσία παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον έως την ύστατη στιγμή οι επικεφαλής των εθνικών κομμάτων, αντικρίζοντας σε αυτές τον προθάλαμο για το πιθανό αποτέλεσμα και στις εθνικές εκλογές.

Ο ηγέτης του ΡΡ Πέδρο Κασάδο τόνισε πως η Ανδαλουσία μετατράπηκε στον «πρώτο σταθμό» για να επιστρέψει «το συντομότερο δυνατόν» στην εξουσία το κόμμα του. «Να προκηρύξει αμέσως εκλογές ο Πέδρο Σάντσεθ», διατράνωσε ο Κασάδο.

Από την πλευρά του, ο Ριβέρα δήλωσε πως «σήμερα θα αποκαθηλώσουμε από το τοπικό κοινοβούλιο το PSOE και αναρωτήθηκε για ποιον λόγο οι Σοσιαλιστές και το ΡΡ δεν «αφήνουν να αναλάβει την κυβέρνηση το κόμμα των Ciudadanos».

Ο ηγέτης των Podemos, Πάβλο Ιγκλέσιας σάλπισε κάλεσμα για μία «αντιφασιστική» κινητοποίηση όλων των εργαζομένων, των φοιτητών, των φεμινιστριών, των ΛΟΑΤΚΙ και των προοδευτικών συλλογικοτήτων της χώρας, με στόχο να «σταματήσουν την ακροδεξιά» και να προστατεύσουν τη δημοκρατία.

Από την πλευρά του, ο γραμματέας Οργανωτικού του PSOE Χοσέ Λουΐς Άβαλος επέκρινε το PP και τους Ciudadanos που γιόρτασαν τα εκλογικά αποτελέσματα «ωσάν να είχαν κερδίσει αυτοί» και εισέπραξαν ως δική τους επιτυχία «τα αποτελέσματα της ακροδεξιάς», τονίζοντας πως θέλει να δει «πως η Δεξιά πρόκειται να επιλύσει αυτό το πρόβλημα» με την είσοδο της Vox στο τοπικό Κοινοβούλιο.