«Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο», το αιρετικό αριστούργημα του Γερμανού συγγραφέα Γκύντερ Γκρας, βραβευμένο με Νόμπελ Λογοτεχνίας, που σόκαρε την Γερμανική κοινωνία θα «ηχήσει» για πρώτη φορά στην Ελλάδα επί σκηνής από τον 15μελή εταιρικό θίασο «δήλος». Η αλληγορική ιστορία ενηλικίωσης του μικρού Όσκαρ σε έναν κόσμο που τον καταπίνει το σκοτάδι, ζωντανεύει μέσα από μια χειμαρρώδη μουσικοθεατρική παράσταση με τη σκηνοθετική υπογραφή της Δήμητρας Χατούπη, από 10 Δεκεμβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 στο Θέατρο Σημείο (Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα, τηλ. 2109229579).
Το έργο εκτυλίσσεται την περίοδο της ανόδου του Ναζισμού στην Ευρώπη, και παρακολουθεί τον Όσκαρ, ο οποίος από απέχθεια για τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει, στα όγδοα του γενέθλια αποφασίζει να σταματήσει να μεγαλώνει. Σε σώμα οκτάχρονου παιδιού, ο Όσκαρ παίζει διαρκώς με το ταμπούρλο του, θρυμματίζει γυαλιά με την φωνή του, το σκάει από το σπίτι, χάνει δικούς του ανθρώπους, τρυπώνει σε ένα τσίρκο, συναναστρέφεται νάνους, μουσικούς και κυνηγούς σπουργιτιών, ερωτεύεται και ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο. Άραγε θα πάρει ποτέ την απόφαση να μεγαλώσει; Άραγε η κοινωνία θα σταματήσει να εθελοτυφλεί και θα αναλάβει τις ευθύνες της; Και τι σημαίνει να είσαι παιδί σε μια κοινωνία που καταρρέει;
Στην σκηνή θα εμφανιστούν οι ηθοποιοί Άρης Αντωνόπουλος, Αναστασία Δένδια, Γεωργία Ζάχου, Γιώργος Κορομπίλης, Στέλλα Παπακωνσταντίνου, Γιώργης Παρταλίδης, Νίκος-Ευφραίμ Σαμουρίδης, Νίκος Σιγάλας, Γιάννης Σίμος, Θεώνη Τσούρμα, Χριστιάνα Χατζηπιέρα και Άλκηστις Χριστοπούλου.
Το «Τενεκεδένιο Ταμπούρλο» είναι το έργο χάρισε στον Γκύντερ Γκρας το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τότε το έργο δέχτηκε στη Γερμανία τη σφοδρή επίθεση μεγάλου μέρους της κριτικής αλλά και της καθολικής εκκλησίας που το χαρακτήρισαν βλάσφημο, ανήθικο, πορνό. Ενώ στη Γερμανία υπήρξε αντικείμενο έντονων αντιδράσεων, στο εξωτερικό ξεσήκωνε τον ενθουσιασμό κριτικής και κοινού. «Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο» μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1979 από το σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ και απέσπασε το Oscar Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών.
Η Δήμητρα Χατούπη μιλάει αποκλειστικά στα «Νέα» για το νέο της εγχείρημα, το θέμα του ναζισμού που θίγει η παράσταση και τα παιδιά που αρνούνται να μεγαλώσουν.
Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;
Αγαπημένος ο Γκύντερ Γκρας από την εφηβεία ακόμα. Αγαπημένος ο μικρός Όσκαρ που αποφασίζει να μείνει μικρός, γενναίος μικρός, αιρετικός μικρός. Μικρός και μεγάλος συγχρόνως. Δαίμονας και άγγελος μαζί, μας οδηγεί μέσα από το χάος σε απύθμενη ηρεμία, μέσα από την πραγματικότητα στην καλπάζουσα φαντασία, μέσα από το κακό στο μεγάλο καλό και το αντίθετο. Μέσα από το τότε στο σήμερα, στο τώρα. Το θέατρο μέσα στο θέατρο και ο μοναδικός λόγος του Γκύντερ Γκρας όταν πήρε το βραβείο Νόμπελ. Τι πιο γοητευτικό από όλα αυτά για να προσπαθήσεις να αγγίξεις ένα τέτοιο κείμενο;
Εμπνέεστε από την βραβευμένη ταινία ή ακολουθείτε μια ανεξάρτητη προσέγγιση για την θεατρική παρουσίαση του έργου;
Η ιδέα για το ταμπούρλο προέκυψε πρόσφατα από έναν ήχο που καρφώθηκε στο κεφάλι μου, ένα σκληρό ήχο ταμπούρλου, ταμπούρλου που ηχεί μόνο του. Δεν ξέρω με ποια αφορμή, νομίζω ένα βράδυ που ήθελα να σκεπάσω με ήχο την ασχήμια άλλων ήχων. Πιθανόν, ήχων που έβγαιναν από τηλεοπτικό show ή ειδήσεις. Ένας ήχος ή μία εικόνα με καθοδηγούν πάντα, ίσως γι αυτό επιλέγω πάντα ένα λογοτεχνικό κείμενο και όχι ένα θεατρικό αυτό καθ’ αυτό. Είναι σα να κάνω κινηματογραφικό μοντάζ επί σκηνής.
Μιας και καταπιάνεται η παράσταση με τον ναζισμό, θεωρείτε πως είναι ένα επίκαιρο έργο σε μια Ευρώπη που δείχνει να παραδίδεται στα εξτρεμιστικά στοιχεία;
Η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων και της εθνικιστικής ιδεολογίας είναι πλέον παγκόσμιο φαινόμενο σήμερα, ίσως, μεταξύ άλλων, λόγω της κατάρρευσης των μεταπολεμικών συνθηκών και της υποχώρησης του κοινωνικού κράτους. Θεωρώ ότι σήμερα υπάρχει απόλυτη σχέση με την Ευρώπη του μεσοπολέμου και την εποχή του Γκύντερ Γκρας.
Ο πρωταγωνιστής που αρνείται να μεγαλώσει θα μπορούσε να είναι ένας από μας; Δεδομένου ότι όλοι μας λίγο πολύ αποφασίζουμε συχνά να αποφεύγουμε πράγματα που μας πονάνε.
Ο Όσκαρ, αυτό το αιρετικό πλάσμα, αρνείται πεισματικά να μεγαλώσει, είναι κατ’ επιλογή νάνος, σταματάει τη σωματική του ανάπτυξη αλλά όχι την πνευματική και σεξουαλική. Ο Όσκαρ δεν αποσύρεται ποτέ, αλλά αυτό είναι επιλογή του και θέση του. Το μικρό του δέμας τον απελευθερώνει και τον κάνει ασφαλή. Σίγουρα είναι έμπνευση για μια παράσταση μαγικού ρεαλισμού. Ο Όσκαρ δεν υποχωρεί ποτέ. Παλεύει για να διεκδικήσει το χαμένο του συναίσθημα. Υπ’ αυτή την έννοια, ναι, θα μπορούσε να είναι ένας από μας σήμερα.
Αυτό το ταμπούρλο που χτυπάει ο μικρός, αν ηχούσε ακόμα σήμερα, σε τι ρυθμό θα έπαιζε;
Του χτύπου της καρδιάς.