150 χρόνια «Σταμάτης» και «Γρηγόρης» – Η ιστορία των φαναριών

Πριν από 150 χρόνια ο αρχηγός της Σκότλαντ Γιαρντ έστησε το πρώτο φανάρι του κόσμου, με τις εφημερίδες τότε να κάνουν λόγο για «ένα όμορφο και κομψό φανάρι». Είχε ύψος περίπου 8 μέτρων, ήταν σιδερένιο και είχε τοποθετηθεί μπροστά από το Κοινοβούλιο στον Τάμεση.

Στις 10 Δεκεμβρίου 1868 τέθηκε σε λειτουργία με αέριο αλλά τρεις εβδομάδες αργότερα το φανάρι εξεράγη. Ο αστυνομικός που το έθετε σε λειτουργία τραυματίστηκε, ενώ κάποιοι είπαν μάλιστα ότι πέθανε. Σήμερα μια πράσινη ταμπέλα υπενθυμίζει στη θέση εκείνη τον εφευρέτη των φαναριών για την κυκλοφορία. Το όνομά του ήταν Τζον Πικ Νάιτ.

Η ιδέα του ήταν να δίνονται σήματα στην κυκλοφορία ώστε αυτή να ρυθμίζεται καλύτερα. Το φανάρι έμοιαζε με έναν αστυνομικό που έδινε σήματα με το χέρι του και στήθηκε έξω από το Κοινοβούλιο ώστε οι βουλευτές να περνάνε πιο γρήγορα το δρόμο. Όταν σήκωνε το χέρι προς τα πάνω οι άμαξες και οι καβαλάρηδες θα έπρεπε να σταματούν ενώ όταν έδειχνε προς τα κάτω ο δρόμος ήταν ελεύθερος. Ωστόσο οι Λονδρέζοι δεν το αγάπησαν και δεν έβλεπαν με καλό μάτι την ύπαρξή του. Παρά το άτυχο ξεκίνημά του όμως και την έκρηξη συνέχισε τη λειτουργία του μέχρι το 1872. Μετά εξαφανίστηκε και για 50 χρόνια οι δρόμοι του Λονδίνου δεν είχαν φανάρια.

Το πρώτο γερμανικό φανάρι λειτούργησε στο Πότσνταμ

Το πρώτο ηλεκτρικό φανάρι έκανε την εμφάνισή του 46 χρόνια αργότερα, το 1914 στο Κλήβελαντ του Οχάιο των ΗΠΑ. Στη Γερμανία το πρώτο φανάρι έκανε την εμφάνισή του στο Βερολίνο στην πλατεία Πότσνταμ, η οποία ήταν η πλατεία με την πιο πυκνή κυκλοφορία στην Ευρώπη. Το φανάρι ήταν χειροκίνητο και το λειτουργούσε ένας αστυνομικός.

Δυο χρόνια αργότερα κατασκευάστηκαν ηλεκτρικά φανάρια στην πόλη, τα οποία βύθισαν το Βερολίνο σε κυκλοφοριακό χάος μιας και άναβαν όλα ταυτόχρονα. Όταν μπήκε σε λειτουργία το λεγόμενο «πράσινο κύμα», όπου άναβαν τα φανάρια «πράσινο» το ένα μετά το άλλο, εξομαλύνθηκε η κατάσταση.

Σύμφωνα με τον Ιστορικό Κρίστοφερ Κόπερ από το Πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ στη Γερμανία τα φανάρια καθιερώθηκαν μετά το Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Νωρίτερα δεν υπήρχε μεγάλη κυκλοφορία στους δρόμους.

Οι καιροί όμως άλλαξαν και εν τω μεταξύ η ζωή στους δρόμους είναι αδιανόητη πλέον χωρίς φανάρια. Μάλιστα σύμφωνα με στατιστικές, στη Γερμανία ένας οδηγός περνάει συνολικά κατά μέσο όρο δυο εβδομάδες της ζωής του μπροστά από ένα κόκκινο φανάρι. Eκτιμάται ότι η Γερμανία διαθέτει το πιο πυκνό δίκτυο σηματοδότησης στους δρόμους.