Σχεδόν κανείς δεν μιλάει πια για εκείνη την εφιαλτική μέρα. Πονούν στη σκέψη της γλυκιάς Μαργαρίτας, της μικρής Εβίτας, της «κυρίας Αγγελικής», κάθε συγγενούς, γείτονα ή φίλου τους που βρήκε φρικτό θάνατο, ωστόσο δεν ξεστομίζουν λεπτομέρειες για όσα οι ίδιοι έζησαν. Ολοι μοιράζονται το δύσκολο σήμερα και αγωνιούν για το αβέβαιο αύριο: «Εκανες αίτηση για το βοήθημα;»

«Πρώτα θα γκρεμίσουν και μετά θα δώσουν στεγαστική συνδρομή;»

«Εχω τον αμίαντο ακόμα στην αυλή μου», «Ακουσα ότι θα κλείσει η κατασκήνωση και θα μας πάνε στην Αεροπορία πριν από τις γιορτές». Αυτές οι γιορτές, τα πρώτα Χριστούγεννα στο Μάτι και τον Νέο Βουτζά των 1οο νεκρών (μετά το θάνατο του ηρωϊκού παππού που έσωσε το εγγόνι του), θα βρουν 75 πυρόπληκτους στην Ε” Κατασκήνωση του Δήμου Μαραθώνα και περίπου άλλους τόσους στις γειτονικές εγκαταστάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας και του Στρατού Ξηράς (ΚΑΑΥ).

«Πόση υπομονή να κάνω;»

Πέντε μήνες μετά την τραγωδία της 23ης Ιουλίου, σβήνει η ελπίδα των πυροπλήκτων για ένα νέο ξεκίνημα. Κυριαρχούν η απελπισία και ο θυμός. Ως «χριστουγεννιάτικο δώρο», όπως λένε, τους έμειναν τα μεγάλα λόγια της κυβέρνησης για γρήγορη αποκατάσταση. «Δεν υπάρχει φως. Υστερα από εξαντλητική αναμονή ακούμε εξαγγελίες, βγαίνουν αποφάσεις και πάνω που αναθαρρεύουμε γκρεμίζεται κάθε προσδοκία.

Επειτα από κάθε υπόσχεση προκύπτουν νέα ζητήματα, επιπλέον προϋποθέσεις, νέα αναμονή και τελικά δεν προχωράει τίποτα» λέει η πυρόπληκτη Εφη Μπομπόνη. Η ίδια ζει στην Ε” Κατασκήνωση με την ηλικιωμένη μητέρα της και την 25χρονη κόρη της. Το σπίτι της βάφτηκε «κόκκινο». Οπως προσθέτει: «Εδώ δεν συζητάμε πια για εκείνη τη μέρα. Γιατί όσο τα λέμε, τα ξαναζούμε…».

Η συγκεκριμένη κατασκήνωση αποτελείται από αριθμημένους οικίσκους με δύο δωμάτια (συνολικά τέσσερα μονά κρεβάτια) και μια τουαλέτα. Στην κεντρική τραπεζαρία μοιράζεται το φαγητό καθημερινά από τις δύο το μεσημέρι και για τρεις ώρες, ενώ υπάρχει αίθουσα με ενδύματα, παπούτσια, λευκά είδη και παιχνίδια καθώς και «σουπερμάρκετ» – όλη η βοήθεια διατίθεται δωρεάν. «Οι πληγέντες πρέπει να σταματήσουν να ντρέπονται. Να έρχονται! Κάνουμε διαλογή των ειδών ένα ένα» σημειώνει η Ελένη Χατζή. Η ίδια έχασε τα πάντα στις φλόγες και ζει στην κατασκήνωση με τον σύζυγό της: «Δεν αντέχω πια! Πόση υπομονή να κάνει ένας άνθρωπος;».

«Ζούμε την απόλυτη κοροϊδία»

Ενας οικίσκος στα ΚΑΑΥ έγινε το «σπιτικό» της Νικολέτας Ζούπα, μητέρας ενός 15χρονου. «Κανείς δεν ανέλαβε ευθύνη για τόσους νεκρούς, χαμένες περιουσίες, διαλυμένες ζωές. Ποτέ!» λέει συναισθηματικά φορτισμένη. Βουρκώνει: «Η σύγκρουση συναισθημάτων που βιώνει ο καθένας μέσα του προκαλεί τεράστιο βάρος». Ηταν από τις πρώτες που φρόντισε να συγκεντρώσει δικαιολογητικά για το «κίτρινο» σπίτι της: «Από τις 30 Αυγούστου απευθύνθηκα στο υπουργείο Υποδομών και από τις 25 Οκτωβρίου οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν ολοκληρωμένο τον φάκελό μου. Είμαι στο περίμενε, όπως όλοι, χωρίς να γνωρίζω αν και πότε θα έχω ξανά σπίτι. Ζούμε την απόλυτη κοροϊδία. Λες και δεν ξέρουν πού και ποια είναι τα καμένα». Αλλωστε η μεγαλύτερη ανησυχία των πυροπλήκτων είναι η έλλειψη χρονοδιαγράμματος για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων κατοικιών. «Σκοπός είναι να βάλουμε το κεφάλι μας κάτω από μια στέγη. Εφτασα στο σημείο να παρακαλάω να γκρεμίσουν το σπίτι. «Ρίξτε το», φώναζα, «βγάλτε το κόκκινο, δεν με νοιάζει». Δεν θέλω να αποζημιωθώ για τα 120 τετραγωνικά μέτρα. Ας μου δώσουν 30 τετραγωνικά να ζήσω με τον γιο μου. Μας κάνουν να νιώθουμε γραφικοί. Και ας ανατράπηκε με τόση βία η ζωή μας» προσθέτει η μητέρα του ανήλικου αγοριού.

Το ίδιο οργισμένος ο Παναγιώτης Ράμφος που δεν έχει φύγει από το Μάτι ούτε για μία μέρα. Το μόνο που γλίτωσε από το σπίτι του στην οδό Κύπρου είναι ένα μικρό υπόγειο. Εκεί ζει με την ηλικιωμένη μητέρα του: «Κάτοικοι κλαίνε στους δρόμους γιατί εξαιρούνται από επιδόματα λόγω άδικων κριτηρίων. Ακούμε δεσμεύσεις που ποτέ δεν έγιναν και δεν ξέρουμε αν θα υλοποιηθούν. Καμία μοριοδότηση για δουλειές, παρακάλια για τα αυτονόητα. Ψέματα και υποσχέσεις για όλα…».

Μυρίζει ακόμα καμένο

Οι περισσότεροι επιστρέφουν μέρα παρά μέρα στα καμένα σπίτια τους. Εστω και για πέντε λεπτά, μόνο και μόνο για να περπατήσουν στη διαλυμένη αυλή τους ή να σταθούν στο εσωτερικό της κατοικίας τους αντικρίζοντας άδεια δωμάτια και τοίχους μαυρισμένους από τον καπνό και τις φλόγες. Βγαίνοντας, κλειδώνουν την εξώπορτα (ακόμα και την καγκελόπορτα του κήπου, όπου υπάρχει), σε μια μηχανική κίνηση, που φαντάζει παράλογη. «Ολοι ερχόμαστε. Από όσους γνωρίζω κανείς δεν έχει εγκαταλείψει τη γειτονιά του. Εδώ, ξανά και ξανά» λέει η Νικολέτα Ζούπα, μία από τους κατοίκους που άνοιξε για «ΤΑ ΝΕΑ» την «κίτρινη» κατοικία της στην οδό Μουσών. Στο σαλόνι της κρέμεται μόνο ένας καμένος πολυέλαιος και σε όλα τα δωμάτια η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική.

Η μυρωδιά καμένου παραμένει έντονη, εγκλωβισμένη σε σπίτια – κουφάρια και συνολικά η εικόνα του απογυμνωμένου οικισμού είναι αποκαρδιωτική. Και μπορεί η φύση να κάνει κατά τόπους τα δικά της μικρά θαύματα (χορτάρι και κυκλάμινα ξεπετάγονται στο τοπίο θλίψης), ωστόσο δεν αρκούν. Σε κάθε γωνιά ξυπνούν μνήμες από την τραγωδία του Ιουλίου: έρημες γειτονιές που παίρνουν ζωή από αδέσποτους σκύλους και γάτες, ετοιμόρροπα κτίσματα, στοιβαγμένοι κορμοί καμένων δέντρων, ξερόκλαδα και καμένα κουκουνάρια στην άκρη των δρόμων, σακιά με αμίαντο έξω από «κόκκινα» και «κίτρινα» σπίτια.

«Και αυτό θα περάσει» έγραψε κάποιος σε μάντρα επί της οδού Αγίου Ιωάννου, στέλνοντας μήνυμα αισιοδοξίας. «Καλά Χριστούγεννα. Υγεία, ευτυχία, χαρά, ζωή, αγάπη, ελπίδα, όνειρα, ειρήνη. Το Μάτι ζει» έγραψε σε μαύρο πανό ο πυρόπληκτος Τάσος Γουναρίδης σκεπάζοντας το λεηλατημένο από τις φλόγες σπίτι του. «Είμαστε ζωντανοί και θα το παλέψουμε» σχολίασε ο ίδιος στο Facebook. Μηνύματα ελπίδας προσπαθούν να στείλουν και οι νέοι του Ματιού και του Νέου Βουτζά με τις δράσεις τους. Με βασικό εργαλείο τους το χρώμα επιχειρούν να ζωηρέψουν γωνιές των οικισμών. «Εμείς οι νέοι προσπαθούμε να απαλλαχθούμε από τη ματαιότητα. Λίγο λίγο, από τα πιο μικρά και όλοι μαζί» αναφέρει η Βάσια Καρρά, μέλος της ομάδας νέων που πρόσφατα άλλαξαν όψη στην παραλία του Γαβριήλ. Από το προηγούμενο Σαββατοκύριακο ορθώνεται ένα στολισμένο δέντρο στον εξωτερικό χώρο του Ναυτικού Αθλητικού Ομίλου Μάτι Αττικής, ενώ την ερχόμενη Τετάρτη ο Δήμος Μαραθώνα θα ανάψει το χριστουγεννιάτικο δέντρο στη συμβολή της Λεωφόρου Ποσειδώνος και της Κυανής Ακτής.

Στις ομάδες που διατηρούν οι πυρόπληκτοι στο Facebook οι αναρτήσεις και τα σχόλιά τους κουβαλούν συναισθηματικό φορτίο. Η απορία διαδέχεται τον θυμό και η απογοήτευση ακολουθεί τα ξεσπάσματα οργής. Δεν λείπουν όμως η νοσταλγία και η συγκίνηση, όταν οι κάτοικοι αναρτούν εικόνες από το Μάτι των περασμένων δεκαετιών, λες και λαχταρούν για λίγες όμορφες αναμνήσεις.

Είναι ασπρόμαυρες ή έγχρωμες φωτογραφίες με ανέμελα στιγμιότυπα: ένας αγώνας beach volley δίπλα στο λιμάνι, η χιονισμένη παραλία Γαβριήλ, η διασκέδαση στην ντίσκο Tropicalia, ένα βράδυ στο Σινέ Ρία, τρία μασκαρεμένα πιτσιρίκια στο μπαλκόνι, μια Τσικνοπέμπτη στον Λόφο Ζούγκλας, πικνίκ στις πρασινάδες και ηλιόλουστα απογεύματα σε ολάνθιστες αυλές.

Στις ίδιες ομάδες ανακοινώνονται οι εκδηλώσεις των κατοίκων και βέβαια οι εξελίξεις στις διαδικασίες αποκατάστασης. Ενδεικτικά για σήμερα ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Νέου Βουτζά οργανώνει συζήτηση με ειδικούς για τις επιπτώσεις της φονικής φωτιάς στην ψυχολογία των παιδιών, των εφήβων και των οικογενειών τους. Για την Κυριακή προγραμματίζεται ποδηλατικός γύρος στη μνήμη της οικογένειας Φύτρου και των υπόλοιπων θυμάτων.

ΚΡΑΥΓΗ ΑΓΩΝΙΑΣ

«Υπάρχουν ελλείψεις και ακόμα χρειαζόμαστε βοήθεια»

Οσο περνούν οι μήνες σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ειδικά για όσους έχασαν τις κατοικίες τους στην πύρινη κόλαση, οι ανάγκες μεγαλώνουν ακόμα και για είδη πρώτης ανάγκης. Το τσουνάμι βοήθειας (από εταιρείες, συλλόγους, απλούς πολίτες κ.λπ.) που σηκώθηκε από την πρώτη στιγμή για τους πληγέντες στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής φαίνεται ότι αρχίζει να εξασθενεί. «Ισως ο κόσμος νομίζει ότι βρήκαμε κάπως τον δρόμο μας. Δεν είναι έτσι. Δεν έχουμε σπίτια, δεν έχουμε ξαναβρεί καμία κανονικότητα και οι ανάγκες μας παραμένουν. Υπάρχουν ελλείψεις και ακόμα χρειαζόμαστε βοήθεια. Στο «σουπερμάρκετ» της κατασκήνωσης δεν ξέραμε πού να τακτοποιήσουμε τόσα προϊόντα που έρχονταν, αλλά τώρα αδειάζει σιγά σιγά. Τα καθαριστικά είδη, για παράδειγμα, εξαντλούνται» περιγράφει πυρόπληκτη, η οποία ζει στην Ε” Κατασκήνωση του Δήμου Μαραθώνα.

Την ανάγκη προσφοράς ειδών και για τα αδέσποτα ζώα επισημαίνει η Ελένη Χατζή, «ένοικος» σε οικίσκο της ίδιας κατασκήνωσης: «Σίγουρα η διάθεση των προϊόντων λιγοστεύει όσο περνά ο καιρός. Συγκεκριμένα για τα ζωάκια στην αρχή υπήρχε μεγάλη κινητοποίηση, όμως τώρα χρειαζόμαστε ξανά τροφές καθώς και άλλα είδη. Καθημερινά πηγαίνω στον Προβάλινθο και αφήνω φαγητό για τα αδέσποτα και αντίστοιχα άλλοι φιλόζωοι έχουν αναλάβει γειτονιές ώστε να καλύπτουμε όλη την πυρόπληκτη έκταση».