Ιανουάριος 2015: ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μόλις αναδειχθεί πρώτο κόμμα. Το ποσοστό του όμως δεν του επιτρέπει να κυβερνήσει αυτοδύναμος. Οι επιλογές του «συμπληρώματος» ήταν πολλές, όμως ο Αλέξης Τσίπρας ήθελε ο μελλοντικός του εταίρος να πληροί δύο βασικές προϋποθέσεις: από τη μία, να εκφράζει το πολυπόθητο «νέο» στην πολιτική. Και από την άλλη, να έχει σαφώς αντιμνημονιακό χαρακτήρα. Η ιδεολογική κατεύθυνση δεν είχε και τόση σημασία. Γι’ αυτό, αντί του φιλευρωπαϊκού Ποταμιού, προτιμήθηκε η προσέγγιση με τον Πάνο Καμμένο.

Ο δεξιός πολιτικός είχε διαγραφεί από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ όταν αρνήθηκε να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου και οριστικά από το κόμμα όταν αρνήθηκε να ψηφίσει την επικύρωση του Μνημονίου. Οι Ανεξάρτητοι Ελληνες είχαν ως κόμμα τον δικό τους χαρακτήρα – με έναν αρχηγό που διαρρήγνυε τα ιμάτιά του πως ποτέ δεν πρόκειται να «ξεπουλήσει τη χώρα στους ξένους». «Τελικά είστε πάρα πολύ καλός» έλεγε ο μικρός Αλέξης στο περίφημο προεκλογικό σποτάκι με το τρένο, που στην ουσία προανήγγελλε τη συνεργασία των δύο κομμάτων. «Και αναγκαίος» απαντούσε ο αρχηγός των ΑΝΕΛ. Ο Καμμένος θα κρατούσε τον Τσίπρα «στις ράγες» και ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε πια την εξουσία. Ηταν μια λύση ωφέλιμη για όλους. Η αρχή μιας υπέροχης φιλίας, που αυτές τις μέρες φαίνεται να φτάνει στο τέλος της.

Τι κι αν στον ΣΥΡΙΖΑ υπήρχαν στελέχη που δεν ήθελαν να βλέπουν ούτε ζωγραφιστό τον Πάνο Καμμένο; Τι κι αν κρατούσαν αποστάσεις από τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσε, από τον τρόπο που ασκούσε πολιτική; Ο Πρωθυπουργός είχε άριστη σχέση μαζί του, κυρίως γιατί ο Καμμένος, που από την πρώτη στιγμή ανέλαβε το υπουργείο Αμυνας, στήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ σε κάθε του απόφαση χωρίς πολλές ερωτήσεις. Τον στήριξε στα «ουάου» του Γιάνη Βαρουφάκη και στις πιέσεις της τρόικας. Τον στήριξε στην απόφαση για δημοψήφισμα και στα capital controls. Στα δύσκολα, αναλάμβανε το ξεκαθάρισμα με τους πολιτικούς αντιπάλους της κυβέρνησης εντός Βουλής. «Στα τέσσερα εσείς, στα τέσσερα!» ανέφερε από το βήμα τον Ιούνιο του 2015, θέλοντας να δείξει τη διαφορά στον τρόπο διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ από αυτήν της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Τότε, το προεδρείο της Βουλής είχε συνετίσει μόνο τον Αδωνη Γεωργιάδη για την αντίδρασή του. Ο υπουργός Αμυνας ανενόχλητος, συνέχισε να κάνει τα δικά του. Η ίδια εικόνα συνεχίστηκε και μετά τον «έντιμο» συμβιβασμό, όταν ο Τσίπρας αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα με την αριστερή του τάση, που δεν έβλεπε με καλό μάτι τη στάση που κράτησε ο Πρωθυπουργός. Τα δύο κόμματα που δεν είχαν ποτέ ψηφίσει Μνημόνιο ψήφισαν μαζί μια από τις πιο επώδυνες δανειακές συμβάσεις και, λίγους μήνες μετά, προσέφυγαν εκ νέου στις κάλπες.

Η επανεκλογή

Τον Σεπτέμβριο, όλα έδειχναν πως δύσκολα οι ΑΝΕΛ θα περνούσαν το κατώφλι του 3% για να ξαναμπούν στη Βουλή. Στον ΣΥΡΙΖΑ είχε αρχίσει ήδη η κουβέντα για τον αντικαταστάτη – εταίρο, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όταν έγινε σαφές πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν εκ νέου το πρώτο κόμμα, έτρεμαν στη σκέψη να πρέπει να διαλέξουν ανάμεσα στη συγκυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ και στο ενδεχόμενο πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων. Το έξυπνο μάρκετινγκ όμως έκανε και πάλι το θαύμα του. Ο μικρός Αλέξης του προεκλογικού σποτ είχε σπάσει το αριστερό του χέρι και ο Καμμένος θα του έδειχνε «πώς να γράφει το ίδιο καλά με το δεξί». Οι ΑΝΕΛ ξαναμπαίνουν στη Βουλή και, στην εξέδρα του ΣΥΡΙΖΑ την Κυριακή των εκλογών, ο Καμμένος είχε ειδικό ρόλο. «Από αύριο κιόλας ξεμπερδεύουμε με το παλιό» έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας, όταν ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ εμφανίστηκε χειροκροτούμενος από το πλήθος. «Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους ΑΝΕΛ και τον Πάνο Καμμένο, που ενώνει τις δυνάμεις του μαζί μας. Ενώνουμε τις σημαίες μας κάτω από τη σημαία της εντιμότητας και του αγώνα» αναφώνησε χαμογελαστός όταν τον εντόπισε, προαναγγέλλοντας εκ νέου τη συνεργασία τους.

Ο Καμμένος αγκαλιάζεται σαν αδερφικός φίλος με τον Νίκο Παππά. Την ίδια αγκαλιά επεφύλασσε και στον Αλέξη Τσίπρα. Χέρι χέρι, αποθεώνονται από τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, επισφραγίζοντας μια σχέση που ξεκίνησε ως αναγκαία, αλλά εξελίχθηκε σε κάτι βαθύτερο. Δεν υπήρχε πια ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ – είχαν συνδεθεί τόσο αναπόδραστα από την εξουσία, που ήταν πια το ίδιο. ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, κατά τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Τα χρόνια που πέρασαν από τότε έκαναν τη σύνδεση αυτή ξεκάθαρη ακόμα και σε όσους στον ΣΥΡΙΖΑ έτρεφαν αυταπάτες. Ο κυβερνητικός σχηματισμός δεν είχε στόχο να «ξεμπερδέψει με το παλιό», αλλά, εκτός από τη διακυβέρνηση, να «πάρει και την εξουσία».

Οι παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη και στα ΜΜΕ, η υπερψήφιση σκληρών οικονομικών μέτρων και η σκανδαλολογία διανθίζονταν κατά καιρούς από αναρτήσεις «του παιδιού» στο Τwitter, σαουδαραβικές αποκαλύψεις και ένστολες τελετές, δημιουργώντας τη νέα κυβερνητική πραγματικότητα. Οποτε ένα «προοδευτικό» νομοσχέδιο έπεφτε βαρύ στην Κοινοβουλευτική Ομάδα των ΑΝΕΛ, ο ΣΥΡΙΖΑ στηριζόταν στην ψήφο της προοδευτικής αντιπολίτευσης – χωρίς αυτό να αποτελεί πρόβλημα για την κυβερνητική πλειοψηφία.

Η σκληρή πραγματικότητα

Εκεί όμως που τίποτα δεν έδειχνε ικανό να σπάσει τον δεσμό που είχε δημιουργηθεί ανάμεσα στα δύο κόμματα του κυβερνητικού σχηματισμού, η προσήλωση της κυβέρνησης να λύσει το Σκοπιανό έφερε τον Καμμένο αντιμέτωπο με τη σκληρή πραγματικότητα: το πολιτικό μάρκετινγκ δεν θα τον βοηθούσε αυτή τη φορά. Το κομματικό του ακροατήριο δεν θα άντεχε να μείνει άπραγος μπροστά στη συμφωνία των Πρεσπών. Παράλληλα, στον ΣΥΡΙΖΑ είχαν ήδη αρχίσει να σκέφτονται την επόμενη μέρα, που πολύ πιθανόν να τους βρει στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Η φράση «να σηκώσουμε ψηλά τον ήλιο πάνω από την πατρίδα μας», απομεινάρι του μακρινού 2015, παίρνει πλέον νέα διάσταση. Ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται πως έχει βάλει πλώρη για τη σοσιαλδημοκρατική στροφή – και το τελευταίο στάδιο για να την ολοκληρώσει είναι να σπάσει τους δεσμούς του με τον Πάνο Καμμένο. Και ποια θα μπορούσε να είναι καλύτερη αφορμή από τις Πρέσπες, μια επιλογή που έχει ήδη επικροτηθεί από τις Βρυξέλλες και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία;

Το διαζύγιο μοιάζει πλέον πιο κοντά από ποτέ. Μπορεί να μην είναι απλώς θέμα μερικών ημερών – οι δύο εταίροι άλλωστε έχουν κάνει παγκοσμίως γνωστό τον όρο kolotoumba. Ομως δύσκολα οι ΑΝΕΛ θα συνεχίσουν ως έχουν, ρισκάροντας ακόμα περισσότερο την επόμενη μέρα τους. «Πικραμένοι κι οι δυο κλαίμε τη συμφορά μας, τη χαμένη αγάπη, την πρώτη χαρά μας» λέει το τραγούδι. Μόνο που, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ένας κλαίει περισσότερο. Ο Πάνος Καμμένος δεν έχει μόνο να διαχειριστεί το τέλος μιας σχέσης. Βρίσκεται αντιμέτωπος και με τους ανυπάκουους βουλευτές του, οι οποίοι προτιμούν να μείνουν στο κυβερνητικό σχήμα από το να αποχωρήσουν χωρίς να έχουν εξασφαλίσει το πολιτικό τους μέλλον. Γιατί ο χωρισμός από την εξουσία είναι πάντα δυσκολότερος.

Τελευταία Νέα