Μέχρι πριν από λίγα εικοσιτετράωρα τους λέγαμε ακόμα «Σκόπια». Τώρα πια η γειτονική χώρα στα βόρεια σύνορα ονομάζεται «Βόρεια Μακεδονία». Πίσω από τα μεγάλα, όμως, υπάρχουν πάντα τα μικρά. Τι αλλάζει στην καθημερινότητά μας τώρα που οι γείτονές μας έχουν άλλο συνταγματικό όνομα;
Καταρχήν, από εδώ και πέρα θα τους αποκαλούμε διαφορετικά. Ο αδόκιμος όρος «Σκοπιανός» αντικαθίσταται πλέον από το, κατά τη συμφωνία των Πρεσπών, «Μακεδόνας» – ή, εναλλακτικά, «πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». Στα διαβατήρια, αλλά και στις ταυτότητές τους, η ιθαγένεια θα είναι πλέον «μακεδονική». Και η γλώσσα που μιλούν όμως θα ονομάζεται από εδώ και πέρα «μακεδονική». Τα δύο σημεία αποτελούν την γκρίζα ζώνη της συμφωνίας. Για το πρώτο, η αλβανική τροπολογία θεωρητικά ξεκαθαρίζει την ιθαγένεια από την εθνότητα. Για το δεύτερο, φροντίζει – θεωρητικά πάλι – η συμφωνία: η υποσημείωση τονίζει πως η «μακεδονική» γλώσσα ανήκει στην ομάδα των νότιων σλαβικών γλωσσών και δεν έχει σχέση με την αρχαία ελληνική κληρονομιά.
Τι μένει ίδιο
Το άρθρο 7 της συμφωνίας λειτουργεί ερμηνευτικά, διαφοροποιώντας τη σλαβική ιστορία της «Βόρειας Μακεδονίας». Με βάση αυτό, το νόμισμα της γειτονικής χώρας, όπως και οτιδήποτε δεν αποτελεί επίσημο κρατικό όργανο ή δημόσια οντότητα θα συνεχίσει να φέρει το επίθετο «μακεδονικό». «Μακεδονικό» λοιπόν και το δηνάριο, ενώ εθνικός ύμνος και σημαία μένουν ως έχουν. Ο όρος «Μακεδονία», χωρίς τον γεωγραφικό προσδιορισμό, συνεχίζει να απαντάται τόσο στις σκοπιανές ιστοσελίδες, που θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τον ιντερνετικό κωδικό .mk, όσο και στους αγώνες ποδοσφαίρου, στους οποίους θα συμμετέχουν με τον κωδικό MK και MKD. Ο μόνος κωδικός που θα αλλάξει είναι αυτός των πινακίδων των αυτοκινήτων, όπου θα χρησιμοποιείται πλέον το NMK και το ΝΜ.
Το μπλέξιμο με τα σύμβολα
Πού περιπλέκονται τα πράγματα; Στα σύμβολα. Παρότι ο «Ηλιος της Βεργίνας» δεν αναφέρεται ρητά στη συμφωνία των Πρεσπών, το άρθρο 8 προβλέπει πως η Βόρεια Μακεδονία «δεν θα χρησιμοποιήσει ξανά καθ’ οιονδήποτε τρόπο και σε όλες τις μορφές του το σύμβολο που πριν απεικονιζόταν στην προηγούμενη εθνική σημαία του». Παράλληλα, δεσμεύεται πως θα αφαιρέσει το σύμβολο «από όλους τους δημόσιους χώρους και δημόσιες χρήσεις στην επικράτειά του» – εξαιρώντας τους αρχαιολογικούς χώρους.
Το άγαλμα του Εφιππου Πολεμιστή, μαζί με τα υπόλοιπα αγάλματα που τοποθετήθηκαν στα Σκόπια το 2004 ως μέρος ενός «πολιτιστικού προγράμματος» με αλυτρωτικά χαρακτηριστικά, δεν θα απομακρυνθούν. Στο συγκεκριμένο θα τοποθετηθεί σχετική διευκρίνιση, στην οποία θα αναφέρεται ότι αποτελεί φόρο τιμής στον Μέγα Αλέξανδρο και «σύμβολο της ελληνομακεδονικής φιλίας». Το ίδιο θα συμβεί και στο άγαλμα του Φιλίππου και της Ολυμπιάδας. Παρόμοια προβλήματα παρουσιάζονται για τις εμπορικές ονομασίες, αλλά και για τα βιβλία Ιστορίας – οι αντίστοιχες ομάδες ειδικών έχουν ήδη δημιουργηθεί, με στόχο τις αμοιβαία αποδεκτές λύσεις.
Πότε θα ισχύσουν οι αλλαγές
Ολα αυτά θα αρχίσουν να συμβαίνουν από τη στιγμή που η συμφωνία των Πρεσπών θα μπει σε ισχύ, με διαφορετικές προθεσμίες για το κάθε σημείο. Για την αλλαγή των επίσημων εγγράφων, θα υπάρξουν δύο χρονικές περίοδοι: μια «τεχνική», που θα δίνει περιθώριο πέντε χρόνων για την αλλαγή όσων μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο εξωτερικό, και μια «πολιτική» που επιτρέπει αλλαγές σε εσωτερικά έγγραφα μέχρι και δέκα χρόνια μετά την επικύρωση της συμφωνίας. Οι διευθετήσεις για τον «Ηλιο της Βεργίνας» και οι διευκρινίσεις στα μνημεία, ωστόσο, πρέπει να γίνουν εντός εξαμήνου.