Αναζήτηση
H κύρωση από την ελληνική Βουλή της Συμφωνίας των Πρεσπών κλείνει μια εκκρεμότητα δεκαετιών και ανοίγει έναν νέο δρόμο με προκλήσεις και αγκάθια και για τις δύο χώρες, ανεξαρτήτως του πόσο ζυγίζει ο καθένας το βάρος του μεγάλου συμβιβασμού – που για τους Ελληνες, πρωτίστως για τους Βορειοελλαδίτες, δείχνει επώδυνος.
Πέραν όμως των θεμάτων ιστορικής εκτίμησης του ζητήματος συνολικά, οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί αλλάζουν στην περιοχή μας, καθώς είναι προφανές ότι τα Κεντρικά Βαλκάνια θα κινούνται πλέον στους ρυθμούς του ΝΑΤΟ και θα ακολουθούν τον δυτικό σχεδιασμό.
Επιπτώσεις και σχετικά σε σύντομο χρονικό διάστημα προεξοφλείται ότι θα υπάρξουν και στο διμερές ισοζύγιο στο ευρύτερο πεδίο της οικονομίας. Αναμφίβολα, η αποτίμηση της Συμφωνίας θα περάσει μέσα από την εφαρμογή της – κι αυτή θα αφορά τόσο ζητήματα «τεχνικά», διοικητικά, όσο και πολιτικά που ενδέχεται να προκύψουν στο άμεσο ή απώτερο μέλλον. Στον νέο δρόμο που διανοίγεται, αναδεικνύονται τουλάχιστον επτά προκλήσεις:
Διπλωματική επόμενη μέρα. Με την κύρωση από την ελληνική Βουλή και του πρωτοκόλλου εισδοχής της γείτονος στο ΝΑΤΟ τίθεται αυτομάτως κι αμετάκλητα σε ισχύ το νέο, τροποποιημένο, Σύνταγμά της όπου επισήμως θα αποκαλείται πια Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Παράλληλα θα εκδοθούν τα αντίστοιχα διατάγματα που θα αλλάξουν τον τυπικό χαρακτήρα των διπλωματικών αποστολών τους. Θα υπάρχει πρεσβεία της Ελλάδας στα Σκόπια και γενικό προξενείο στην Μπίτολα και, αντιστοίχως, πρεσβεία της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας στην Αθήνα και γενικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη.
Νέα οικονομική σχέση. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (2016), οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 566 εκατ. ευρώ και οι εισαγωγές σε 221 εκατ. ευρώ. Στην ΠΓΔΜ δραστηριοποιούνται σήμερα περίπου 200 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, ενώ η Ελλάδα ήταν ο τέταρτος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ μετά τις Γερμανία, Βρετανία και Σερβία. Αποτελεί ένα στοίχημα η εικόνα αυτή να βελτιωθεί, και μάλιστα με γρήγορους ρυθμούς.
Κατάργηση συμβόλων. Με την έναρξη της ισχύος της Συμφωνίας ξεκινά η εξάμηνη προθεσμία για την κατάργηση των συμβόλων που παραπέμπουν στην ιστορία και τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Μακεδονίας στο έδαφος της Βόρειας Μακεδονίας. Αυτό περιλαμβάνει και πλήρη απόσυρση της προηγούμενης σημαίας της ΠΓΔΜ, με τον ήλιο της Βεργίνας, η οποία έχει μεν πάψει να είναι η επίσημη σημαία της ΠΓΔΜ από το 1995, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε διάφορους χώρους και να είναι σημείο αναφοράς εθνικιστικών πολιτικών ομάδων.
Τα έγγραφα. Με την πλήρη ενεργοποίηση της Συμφωνίας εκκινεί και η διαδικασία για την αλλαγή του προσδιορισμού της χώρας στα διεθνή και δημόσια έγγραφά της. Σε ό,τι αφορά τα επίσημα έγγραφα για διεθνή χρήση και τα εσωτερικά έγγραφα που μπορούν να έχουν διεθνή χρήση, η προθεσμία για την αλλαγή τους είναι στα πέντε έτη. Ομως η προθεσμία για τα δημόσια έγγραφα εσωτερικής χρήσης δεν προσδιορίζεται, αλλά συναρτάται με την ενταξιακή διαδικασία στην ΕΕ. Αυτό, πολύ πρακτικά, σημαίνει πως η πλήρης εφαρμογή της Συμφωνίας στο συγκεκριμένο πεδίο μπορεί να πάρει πολλά χρόνια.
Τα βιβλία. Με την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας ξεκινά να εργάζεται η επιτροπή που θα εξετάσει τα σχολικά βιβλία για να αφαιρεθούν οι αλυτρωτικές αναφορές. Για το θέμα αυτό δεν προσδιορίζεται συγκεκριμένη προθεσμία. Καθώς οι δύο χώρες έχουν ανταγωνιστικά εθνικά αφηγήματα, αναμένεται να απαιτηθούν πολύ γενναίες εκατέρωθεν υποχωρήσεις.
Εμπορικά σήματα. Ενώ τα σήματα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Γεωγραφικής Ονομασίας Προέλευσης (ΓΟΠ) έχουν κατοχυρωθεί από την Ελλάδα στην ΕΕ, τα εμπορικά σήματα που περιλαμβάνουν τη λέξη «Μακεδονία» και παράγωγά της μπορούν να κατοχυρωθούν στην αγορά, σε ελληνικούς και διεθνείς φορείς, από όποιον το επιθυμεί. Η ελληνική πολιτεία έχει δεσμευθεί πως θα βοηθήσει τις ελληνικές εταιρείες με ανάλογα εμπορικά σήματα να ολοκληρώσουν γρήγορα και εγκαίρως τη διεθνή κατοχύρωση, ωστόσο το ζήτημα είναι, επί της ουσίας, ένας αγώνας δρόμου καθώς είναι σαφές πως επιχειρήσεις της γείτονος θα επιδιώξουν να πράξουν ακριβώς το ίδιο.
Ζητήματα μειονότητας. Ανεξαρτήτως της βούλησης της γείτονος και των δεσμεύσεων της Συμφωνίας, είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχουν έλληνες πολίτες που διεκδικούν την ταυτότητα του «εθνικά Μακεδόνα». Η διεκδίκηση αυτή απασχολεί τη Δικαιοσύνη 30 χρόνια, με την υπόθεση της Στέγης Μακεδονικού Πολιτισμού, για την οποία η Ελλάδα έχει καταδικαστεί δύο φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και θα αντιμετωπίσει και νέα καταδίκη στην περίπτωση που δεν επιτρέψει, ξανά, την ίδρυση ανάλογου σωματείου. Δεδομένου ότι επί της ουσίας αναγνωρίζεται η ύπαρξη διαφορετικών εθνικών ομάδων μεταξύ των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας, η Συμφωνία μπορεί να ενισχύσει την επιχειρηματολογία τους.
