Τέλος εποχής με την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα σε βαθιά κρίση

Ο πρωθυπουργός έχει ένα δίκιο. Η 25^η Ιανουαρίου είναι μια ιστορική ημέρα. Όχι μόνο γιατί πριν από τέσσερα χρόνια ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές και συγκρότησε την πρώτη «αριστεροδεξιά» κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ.

Αλλά και γιατί με την σφραγίδα της Ελλάδας η γειτονική χώρα αποκτά νέο όνομα, εθνότητα και γλώσσα.

Η «Βόρεια Μακεδονία» είναι γεγονός (εκτός από κάποιες διαδικαστικές λεπτομέρειες), όμως, αυτό που μένει είναι αν θα τηρηθούν τα συμφωνηθέντα και αν τελικά έχουν δίκιο οι πολέμιοι αυτής της συμφωνίας.

Αν θα εξαλειφθεί ο γεωγραφικός προσδιορισμός από αύριο κιόλας, αν θα υπάρξουν αλυτρωτικές αναφορές που θα ανάψουν τα αίματα. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις σε μια σειρά από τομείς όπως η εκπαίδευση, το εμπόριο, η εξωτερική πολιτική.

Εχει ιδιαίτερη σημασία να δούμε αν τελικά θα υπάρξουν στο μέλλον αιφνιδιαστικές απαιτήσεις για αναγνώριση μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα κ.λπ.

Μια πρώτη αποτίμηση είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας βγαίνει κερδισμένος στην παρούσα χρονική στιγμή, όχι όμως μακροπρόθεσμα. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι πολίτες θα τιμωρήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ για τον τρόπο που διαχειρίστηκε ένα μείζον εθνικό θέμα.

Κυρίως για τον τρόπο που επέλεξε να πολιτευτεί σπέρνοντας τον διχασμό στην ελληνική κοινωνία και τινάζοντας στον αέρα το πολιτικό σύστημα.

Η πρόσκαιρη νίκη του πρωθυπουργού, με τη διάλυση των μικρών κομμάτων προκειμένου να σχηματιστεί η πλειοψηφία – κουρελού, μπορεί να πανηγυρίζεται από τον ίδιο, τους υπουργούς ή τα επίσημα και ανεπίσημα troll του ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί επίσης να πανηγυρίζουν για το γεγονός ότι η Δύση αποθεώνει τον κ. Τσίπρα γιατί έφερε εις πέρας την αποστολή του.

Όμως, το κλίμα που διαμορφώνεται είναι προεκλογικό και άκρως πολωτικό, έστω κι αν ο Αλέξης Τσίπρας με τη διπλή πλειοψηφία που πέτυχε, έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Θα αποφασίσει αυτός πότε θα πάμε σε εκλογές και πότε ο λαός θα αποφασίσει για τη βουλή που θέλει. Οι κάλπες θα κρίνουν επομένως τις αποφάσεις για τη συμφωνία των Πρεσπών, θα επιβραβεύσουν ή θα τιμωρήσουν τους βουλευτές που ενεπλάκησαν στη διαδικασία κύρωσης.

Διχασμένο πολιτικό σύστημα και κοινωνία

O κύβος ερρίφθη για τις Πρέσπες αλλά αυτό που έμεινε όλες αυτές τις ημέρες είναι ένα πολιτικό σύστημα βαθιά διαιρεμένο και βαθιά πληρωμένο. Με συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, πολιτικά «αργύρια», καταγγελίες για χρηματισμούς και εμπλοκές ξένων δυνάμεων, εκμαυλισμό βουλευτών, απειλές και επιθέσεις σε πολιτικούς.

Αλλωστε, οι υπόνοιες που άφησε τόσο ο Σταύρος Θεοδωράκης όσο και ο Πάνος Καμμένος για ύπουλο σχέδιο και για συνωμοσία με σκοπό να διαλυθούν οι κοινοβουλευτικές τους ομάδες, αφήνει βαριά σκιά στο πολιτικό σύστημα.

Κι από την άλλη έχουμε μια κοινωνία που μπορεί να μη βγήκε μαζικά στους δρόμους για τη Μακεδονία, αλλά που στις δημοσκοπήσεις δείχνει ότι δεν συμβιβάζεται με την συμφωνία της κυβέρνησης Τσίπρα. Και που στέλνει το μήνυμα «θα τα πούμε στις κάλπες».

Τέλος εποχής, αρχή άλλης

Η κύρωση της συμφωνίας ίσως είναι το τέλος μιας εποχής που θα σφραγιστεί στις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν γίνουν αυτές. Το τέλος πιθανότατα της κυβέρνησης όπως την ξέραμε μέχρι τώρα και την αρχή άλλων κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών.

Το τέλος του εθνικολαϊκισμού, όπως καταγράφηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια των ψεμάτων, της κωλοτούμπας, της μπαρούφας, της επικοινωνιακής διαχείρισης όλων των θεμάτων, της εργαλειοποίησης των θεσμών.

Το τέλος επίσης των μακεδονομάχων, αυτό είναι αλήθεια. Ασχέτως αν η συμφωνία είναι καλή ή κακή, πολλοί ήταν οι πολιτικοί που έκαναν καριέρες πουλώντας το προφίλ του «μακεδονομάχου».

Από την άλλη είναι ίσως η αρχή μιας άλλης περιπέτειας για τη χώρα. Με την ενίσχυση των ακραίων πολιτικών στοιχείων όπως η Χρυσή Αυγή, με αύξηση των λαϊκίστικων φωνών εντός κι εκτός βουλής, με την προσπάθεια της κυβέρνησης να «ισοφαρίσει» τη ζημιά παίζοντας βρόμικα παιχνίδια με τη δικαιοσύνη.

Ισως μπαίνουμε σε νέες περιπέτειες πολύ χειρότερες από τις προηγούμενες. Ισως και γι’ αυτό τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο Κυριάκος Μητσοταάκης μίλησαν για απομόνωση των άκρων και είχαν ένα πιο ενωτικό προφίλ μετά την ψηφοφορία.

Ο καιρός θα δείξει αν η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ρωγμή του χρόνου.

Τα επόμενα βήματα

Το πρώτο πράγμα που θα γίνει είναι ότι η Ελλάδα θα ενημερώσει τόσο τη γείτονα με ρηματική διακοίνωση ότι και αυτή έχει κυρώσει τη Συμφωνία. Αυτό θα σηματοδοτεί ότι η Συμφωνία τίθεται σε ισχύ.

Αμέσως μετά θα πρέπει να ενημερωθούν οι διεθνείς οργανισμοί για την κύρωση της Συμφωνίας και από τις δύο χώρες, ξεκινώντας από τον ΟΗΕ, υπό την αιγίδα του οποίου είναι η σχετική διαδικασία εξ αρχής αφού ρυθμίζεται από σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας ήδη από το 1993, αλλά και στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Στο βαθμό που ούτως ή άλλως η ΠΓΔΜ έχει ήδη προσκληθεί από τον Ιούλιο επίσημα να ξεκινήσει ενταξιακή διαδικασία στο ΝΑΤΟ, με τις σχετικές συνομιλίες να έχουν ξεκινήσει από τον Οκτώβριο, μετά την ενημέρωση για την κύρωση της Συμφωνίας, μπορεί να έρθει στη Βουλή το Σχετικό Πρωτόκολλο Εισδοχής και να κυρωθεί.

Η κύρωση της Συμφωνίας και του Πρωτοκόλλου Εισδοχής σημαίνει ότι με έναν αμετάκλητο τρόπο τίθεται σε ισχύ και η συνταγματική μεταρρύθμιση στη γειτονική χώρα, οπότε ενεργοποιούνται και όλες οι αλλαγές στο σύνταγμα.

Αλλαγή ονόματος και αμοιβαίο άνοιγμα πρεσβειών

Η χώρα πλέον θα έχει αλλάξει όνομα και θα χρησιμοποιεί το όνομα Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας ή τη σύντομη εκδοχή Βόρεια Μακεδονία σε όλες τις διμερείς σχέσεις της. Αυτό θα είναι το επίσημο όνομα της χώρας και έτσι θα την αναγνωρίζουν όλες οι χώρες και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί.

Παράλληλα με την κύρωση της συμφωνίας θα εκδοθούν από τις δύο χώρες τα αντίστοιχα διατάγματα που θα αλλάξουν τον τυπικό χαρακτήρα των διπλωματικών αποστολών που κάθε χώρα έχει στην άλλη. Πλέον θα υπάρχει πρεσβεία της Ελλάδας στα Σκόπια και Γενικό Προξενείο στη Μπίτολα (Μοναστήρι) και αντίστοιχα θα υπάρχει Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας στην Αθήνα και Γενικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη.

Η αλλαγή των δημόσιων εγγράφων για χρήση στο εξωτερικό και εσωτερικό

Με την πλήρη ενεργοποίηση της συμφωνίας εκκινεί και η διαδικασία για την αλλαγή του προσδιορισμού της χώρας στα διπλωματικά, διεθνή αλλά και δημόσια έγγραφα της ΠΓΔΜ.

Εδώ η Συμφωνία βάζει δύο διαφορετικές προθεσμίες. Η πρώτη αφορά τα επίσημα έγγραφα για διεθνή χρήση και τα εσωτερικά έγγραφα που μπορούν να έχουν διεθνή χρήση. Για την αλλαγή εδώ η προθεσμία είναι 5 έτη και ξεκινά να μετράει από την ημέρα έναρξης ισχύος της Συμφωνίας.

Η δεύτερη προθεσμία αφορά όλα τα δημόσια έγγραφα για εσωτερική χρήση. Εδώ οι προθεσμίες συνδέονται με την ενταξιακή διαδικασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάθε άνοιγμα ενός «διαπραγματευτικού κεφαλαίου» με την ΕΕ θα σημαίνει και την εκκίνηση πενταετίας για την αλλαγή των εσωτερικών δημοσίων εγγράφων στο πεδίο για το οποίο θα ξεκινά η διαπραγμάτευση για την ΕΕ.

Απόσυρση αρχαίων συμβόλων και του «άστρου της Βεργίνας»

Με τη θέση σε ισχύ της συμφωνίας ξεκινά και μία εξάμηνη προθεσμία που αφορά τη χρήση συμβόλων της αρχαίας Ελλάδας ή της Αρχαίας Μακεδονίας στο έδαφος της Βόρειας Μακεδονίας. Αυτό αφορά καταρχάς τη δέσμευση ως προς το σεβασμό της αρχαιοελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και κατά δεύτερον την δέσμευση ότι θα αποσυρθεί πλήρως η προηγούμενη (αρχική) σημαία της ΠΓΔΜ με τον ήλιο της Βεργίνας που μπορεί εδώ και χρόνια να μην είναι η επίσημη σημαία της ΠΓΔΜ, αφού με βάση την Ενδιάμεση Συμφωνία αποσύρθηκε από το 1995, αλλά εξακολουθεί να είναι σε χρήση σε διάφορους χώρους.

Το ζήτημα των σχολικών βιβλίων

Παράλληλα με την κύρωση της συμφωνίας ξεκινά και η λειτουργία της επιτροπής που  θα εξετάσει τα σχολικά βιβλία για να μπορέσουν να αφαιρεθούν οι αναφορές που θα κριθούν αλυτρωτικές. Εδώ δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προθεσμίες και είναι εύλογο ότι θα πάρει αρκετό καιρό εφόσον έχουμε να κάνουμε δύο χώρες όπου τα «εθνικά αφηγήματα» είναι σε μεγάλο βαθμό άκρως ανταγωνιστικά και συγκρουόμενα και άρα οι αναγκαίες εκατέρωθεν υποχωρήσεις δεν θα είναι τόσο εύκολες.

Τι θα γίνει με τα εμπορικά σήματα

Από εκεί και πέρα θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την κατοχύρωση των εμπορικών σημάτων ελληνικών επιχειρήσεων που αναφέρονται στη Μακεδονία. Όπως είναι γνωστό, ενώ η Ελλάδα έχει κατοχυρώσει τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), όπως και τα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) με αναφορά σε Μακεδονία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυτό δεν τίθεται υπό αίρεση. Από εκεί και πέρα, όμως, έχουμε να κάνουμε με εμπορικές ονομασίες που απαιτούν την ανάλογη κατοχύρωση και σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο, την ώρα που προφανώς και επιχειρήσεις της γείτονος θα δοκιμάσουν να κατοχυρώσουν επίσης ανάλογα εμπορικά σήματα.