Ο έμπειρος μαέστρος και ακαδημαϊκός δάσκαλος επιστρέφει στην Ελλάδα διευθύνοντας την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
Λίγο πριν τη συναυλία μιλά αποκλειστικά για τη διεύθυνση μιας ορχήστρας αλλά και για το γεγονός ότι η κλασική μουσική κερδίζει διαρκώς έδαφος σήμερα.
Ποιο είναι το πιο έντονο, το κυρίαρχο συναίσθημά σας από την πρόσφατη διεύθυνση της πρώτης συναυλίας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Marvao Castello κατά την καλοκαιρινή περιοδεία της στην Πορτογαλία;
Ήταν μια πολύ συγκινητική συναυλία και δεν θα ξεχάσω ποτέ τη βαθιά συναισθηματική ερμηνεία της Ορχήστρας που έκανε τη συναυλία αυτή ένα αξέχαστο γεγονός για όλους τους επισκέπτες του φεστιβάλ αλλά και για μένα προσωπικά.
Τι είναι αυτό που σας κάνει να επιστρέφετε στο πόντιουμ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών; Είναι σημαντικό το ότι έχετε αναπτύξει ένα βαθμό οικειότητας;
Η σύνδεση μεταξύ μιας ορχήστρας και ενός μαέστρου είναι πάντα κάτι πολύ ξεχωριστό και εύθραυστο. Νιώθω ευλογημένος και προνομιούχος που με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσονται δεσμοί φιλίας και εκτίμησης ανάμεσα στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και μένα. Αυτό είναι σπάνιο, πολύτιμο και φυσικά με κάνει να ανυπομονώ να βρεθώ ξανά με την Ορχήστρα.
Πέρα από διεθνώς καταξιωμένος αρχιμουσικός, είστε ακαδημαϊκός δάσκαλος. Η εμπειρία σας ως δασκάλου πώς εμπλουτίζει το έργο σας ως μαέστρου;
Φυσικά η διεύθυνση Ορχήστρας είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τη διδασκαλία. Αλλά έχουν ένα κοινό: Προσπαθείς να πάρεις το καλύτερο που μπορείς από τον συνεργάτη σου και να ξεπεράσεις κάθε είδος περιορισμού. Οπότε μάλλον έχω μάθει πολλά και κυρίως μπορώ να δω και τις δύο οπτικές.
Ξεκινήσατε μαθήματα βιολιού πολύ νέος. Στην αρχή της εφηβείας, στα 14 χρόνια σας είχατε ήδη βραβευτεί. Ποιες οι χαρές και ποιες οι θυσίες μιας ζωής αφιερωμένης στη μουσική;
Πάντα ένιωθα ότι η χαρά υπερβαίνει τη θυσία. Όλα στη ζωή έχουν κάποιο κόστος και το να δουλεύεις ως μουσικός σημαίνει ότι αντέχεις να βρίσκεσαι διαρκώς σε πίεση και να είσαι συχνά μακριά από το σπίτι σου. Οπότε, υποθέτω ότι η θυσία αφορά περισσότερο τον σύντροφο και την οικογένειά σου… Αλλά η χαρά του να δημιουργείς μουσική και να τη μοιράζεσαι με το κοινό είναι τεράστια επιβράβευση.
Το βιολί λόγω θέσης είναι δεσπόζον όργανο σε μια συμφωνική ορχήστρα. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη ευθύνη;
Κάθε όργανο σε μια ορχήστρα έχει την ίδια σημασία. Όμως, στο βιολί είναι πολύ πιο δύσκολο να κρύψεις το όποιο λάθος. Οπότε θα έλεγα ότι καμία ορχήστρα δεν είναι καλύτερη από το Α’ βιολί της.
Βραβευμένος βιολιστής, ακαδημαϊκός δάσκαλος, ιδρυτής βραβευμένου κουαρτέτου, διοργανωτής φεστιβάλ… Είναι σημαντικό για εσάς, το να ελέγχετε κάθε δημιουργικό σας εγχείρημα από την αρχή ως το τέλος;
Δεν είναι τόσο θέμα ελέγχου για μένα, είναι περισσότερο ζήτημα ευθύνης. Απλώς νιώθω ότι για όλα όσα έχω δημιουργήσει, πρέπει πραγματικά να νοιάζομαι. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν υπάρχει ομαδικό πνεύμα. Για παράδειγμα, σκεφτείτε τη διεύθυνση Ορχήστρας: Μπορείτε να φανταστείτε έναν μαέστρο ο οποίος στέκεται μόνος στη σκηνή χωρίς Ορχήστρα; Κανείς δεν θα ερχόταν να τον παρακολουθήσει… Πώς θα μπορούσες να οργανώσεις ένα φεστιβάλ χωρίς μια δυνατή ομάδα γύρω σου;
Ποιοι είναι οι πιο στενοί σας συνεργάτες και κατά πόσο είστε ανοιχτός στην κριτική;
Υποθέτω ότι η υπέροχη γυναίκα μου είναι ο κοντινότερος συνεργάτης και παράλληλα ο πιο αυστηρός κριτής μου. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τις περισσότερες φορές είναι μάλλον ευγενική μαζί μου.
Μετά από μια συναυλία διαβάζετε τις κριτικές; Αν ναι, σας επηρεάζουν;
Νομίζω ότι μια από τις πιο σημαντικές εμπειρίες για έναν καλλιτέχνη, όχι μόνο για τους μουσικούς, είναι η αυτοπεποίθηση που θα του επιτρέψει να μην εξαρτάται από τη γνώμη των άλλων. Μπορείς να έχεις μια πολύ κακή βραδιά και μια εξαιρετική κριτική, όπως και το αντίθετο. Μ’ αρέσει να διαβάζω κριτικές όταν έχω την ευκαιρία και προσπαθώ να μαθαίνω από την αρνητική κριτική, αλλά πλέον δεν με γεμίζει ανασφάλεια. Από την άλλη, εννοείται ότι κάθε καλλιτέχνης είναι χαρούμενος όταν ακούει καλά λόγια. Και τότε ακόμα, το πιο σημαντικό είναι αυτό το αίσθημα ότι κάποιος καταλαβαίνει αυτό που προσπαθείς να κάνεις.
Στην απόφαση να δεχτείτε τη διεύθυνση μιας συναυλίας βαραίνει το πρόγραμμα;
Ναι, απολύτως. Έχω την τύχη πλέον να μην χρειάζεται να διευθύνω κάτι που δεν θέλω. Γιατί αν δεν πιστεύω στη μουσική που ερμηνεύω, δεν μπορώ να είμαι αποτελεσματικός.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συνθέτες; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός επιδραστικού συνθέτη;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση γιατί έχω μεγάλη καρδιά (γέλια): Μπαχ, Μότσαρτ, Σούμπερτ, Μέντελσον, Άντον Βέμπερν και πολλοί ακόμα. Για να είμαι ειλικρινής, ταυτίζομαι τόσο πολύ με τα κομμάτια που ερμηνεύω κάθε φορά, που σχεδόν ξεχνάω την ύπαρξη άλλης μουσικής- τόσο που συχνά ο συνθέτης που πρόκειται να διευθύνω, γίνεται ο αγαπημένος μου. Πιστεύω όμως, ότι πραγματικά δυνατοί συνθέτες είναι αυτοί που έχουν την ικανότητα να αγγίξουν την καρδιά μας και να μας μεταδώσουν ενέργεια. Και όπως ξέρουμε, αυτό είναι διαχρονικό.
Ποια η θέση της κλασικής μουσικής στο σήμερα;
Αν κοιτάξουμε παγκοσμίως, ποτέ δεν παιζόταν τόση κλασική μουσική σε όλο τον πλανήτη όση σήμερα. Αυτό δείχνει πόσο σημαντική είναι. Κατά τη γνώμη μου, η μουσική έχει σήμερα μια ακόμα μεγαλύτερη ευθύνη ειδικά απέναντι στους ανθρώπους που δυσκολεύονται να ενταχθούν σε ένα θρησκευτικό-πνευματικό πλαίσιο. Αυτό συμβαίνει γιατί όλοι αναζητούμε μια βαθύτερη σύνδεση με τον εαυτό μας και η μουσική μπορεί να βοηθήσει τρομερά.
Ένα σχόλιο για το πρόγραμμα της επερχόμενης συναυλίας; Για το έργο του Μέντελσον, του Γουόλτον και –ει δυνατόν- του Παπαδημητρίου;
Πρόκειται για ένα μεγάλο και πολύχρωμο πρόγραμμα! Όπως είπα, ο Μέντελσον είναι ένας από τους αγαπημένους μου συνθέτες ούτως ή άλλως. Νομίζω ότι η μοναδική του θέση στο Ρομαντισμό έχει να κάνει με το ότι έχτιζε τη μουσική του πάνω σε μια πολύ δυνατή και ειλικρινή λαχτάρα, αλλά τις περισσότερες φορές φτάνοντας σε έναν πραγματικά ευτυχισμένο στόχο. Αυτό πιστεύω ότι μπορεί ακόμη και να αποτελέσει πρότυπο για τον τρόπο ζωής μας σήμερα. Και φυσικά, η Σκωτική Συμφωνία είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα του.
Το Κοντσέρτο για βιόλα του Γουόλτον είναι ένα από τα πιο απαιτητικά και συναρπαστικά σόλο Κοντσέρτα που γράφτηκαν ποτέ. Όχι μόνο γιατί ζητά τα πάντα από τον σολίστ, αλλά και η ορχήστρα ξεπερνά κατά πολύ τον συνοδευτικό της ρόλο. Παράλληλα, όντας πάντα φίλος της σύγχρονης μουσικής, ανυπομονώ ιδιαίτερα για τη σύνθεση του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Βασισμένο σε ένα πολύ σημαντικό ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ και γραμμένο για δύο λυρικούς τραγουδιστές και μια τεράστια ορχήστρα, είναι ιδιαίτερα απαιτητικό και είμαι βέβαιος ότι η πρεμιέρα μιας τέτοιας σύνθεσης θα είναι μια διαδικασία που θα μας ανταμείψει όλους.
Πώς θα χαρακτηρίζατε το παίξιμο της Τατιάνας Μαζουρένκο;
Η Τατιάνα είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές ερμηνεύτριες της εποχής μας αλλά και μια από τις πιο εκφραστικές. Ταυτόχρονα, είναι και εξαιρετική στη συνεργασία οπότε όλοι ανυπομονούμε πάντα να δουλέψουμε μαζί της.
Info: Παρ., 8 Φεβ. 2019 20:30
ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ
Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης
