Δύο 24ωρα απομένουν για την επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Άγκυρα με τη διμερή ελληνοτουρκική ατζέντα να παραμένει βαριά. Ο Πρωθυπουργός θα συναντηθεί το απόγευμα της Τρίτης 5 Φεβρουαρίου στην Αγκυρα με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει μπροστά του το στοίχημα των τοπικών εκλογών και κινείται ήδη σε προεκλογικούς ρυθμούς, ενώ το μέτωπο της Συρίας παραμένει ανοικτό και άλυτο.
Σύμφωνα, ωστόσο, με τον καθηγητή Διεθνών Σχέσεων Ηλία Κουσκουβέλη δεν πρέπει να υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για την επικείμενη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ταγίπ Ερντογάν, στην Τουρκία.
«Οι συναντήσεις κορυφής, είτε είναι μεταξύ δύο γειτόνων, δύο μεσαίων δυνάμεων ή μεταξύ δύο υπερδυνάμεων, πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένες», τόνισε μιλώντας στο «Πρακτορείο 104,9 FM» ο κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
«Να κρατήσουμε το γεγονός ότι η χώρα μας προσπαθεί να κάνει βήματα, να χρησιμοποιήσει τη διπλωματική οδό, ωστόσο δεν θα είχα μεγάλες προσδοκίες. Πηγαίνουν σε εκλογές, υπάρχει μία νευρικότητα στην Τουρκία σε σχέση με το τι θα συμβεί στη Συρία, δεν είναι πολύ ευχαριστημένοι από την επιτυχημένη συνάντηση μεταξύ των μεσογειακών κρατών στην Κύπρο και τις συμφωνίες που έγιναν σε σχέση με την Κύπρο και τη Γαλλία -παραδείγματος χάρη- ή τη στήριξη που έδωσαν οι άλλοι ηγέτες, συνεπώς το γενικότερο κλίμα, όποια και να είναι η πρόθεση της ελληνικής πλευράς, κατά τη δική μου εκτίμηση, δεν μπορεί να μας δώσει εκείνα τα μηνύματα για μία ευοίωνη και με καλά αποτελέσματα συνάντηση», είπε ο κ. Κουσκουβέλης.
Ο καθηγητής διευκρίνισε ότι είναι θετικό να μιλάς με τον γείτονα, προκειμένου να ξεκαθαρίζονται ζητήματα και να μπαίνουν άλλα στο τραπέζι. «Και υπάρχουν αρκετά, όπως η λειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, η παραβίαση του εθνικού εναέριου χώρου, οι πιέσεις διά της ισχύος στην Κυπριακή Δημοκρατία. Όλα αυτά είναι θέματα, ας ελπίσουμε ότι θα πρυτανεύσει και στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου η λογική», συμπλήρωσε και σημείωσε ότι η ατζέντα της συνάντησης είναι το σημαντικότερο, αν και «πρέπει να βοηθάει βεβαίως και το κλίμα και οι γείτονές μας δεν είναι οι ευκολότεροι».
«Η κατάσταση στην Τουρκία αυτή τη στιγμή σε επίπεδο δημοκρατίας δεν είναι και η καλύτερη, η χώρα αυτή βρίσκεται διαρκώς σε μια πολεμική κινητοποίηση σε σχέση με τα νότια σύνορά της, Συρία και Ιράκ, στο εσωτερικό της έχει το πρόβλημα, το οποίο έχει οξύνει η παρούσα εξουσία σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και η οικονομία δεν πηγαίνει καθόλου καλά και σύντομα έχουν εκλογές», παρατήρησε ο καθηγητής.
Για αυτούς τους λόγους τόνισε ότι η πολιτική προετοιμασία είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνει προσεκτικά. «Να δούμε και πώς η Τουρκία θα διαμορφώσει το κλίμα της επίσκεψης, γιατί ενώ ετοιμάζονται να υποδεχθούν κάποιον επισκέπτη ακούμε δηλώσεις ή καταγράφονται συμπεριφορές, οι οποίες δεν δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε να γίνει μία ειλικρινής και παραγωγική συζήτηση προς προώθηση των συμφερόντων των δύο κρατών», σημείωσε.
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, εκτίμησε ότι «αυτή τη στιγμή ισχυρίζονται ότι δεν το θέλουν (στην ατζέντα) αλλά τα μηνύματα που παίρνουμε είναι αλληλοσυγκρουόμενα», καθώς «από τη μία κάποιοι στην τουρκική πλευρά αναφέρονται σε δύο διαφορετικές οντότητες στο νησί, από την άλλη δεν θέλουν να φτάσουν ως εκεί, γιατί αυτό σημαίνει ότι αποκόπτονται πλήρως από τις ενεργειακές πηγές της Μεσογείου στα νότια της Κυπριακής Δημοκρατίας».
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ενεργειακό πρόβλημα του γειτονικού μας κράτους είναι τεράστιο. Συνεπώς αν αποκοπούν πλήρως, τότε θα υπάρχει ζήτημα. Τούτη τη στιγμή δείχνουν πως δεν ενδιαφέρονται. Ακολουθούν μια συμπεριφορά ανατολίτικου παζαριού. Δείχνουν πως δεν θέλουν να συζητήσουν, αλλά στην ουσία θέλουν να συζητήσουν, γιατί και οικονομικά τα κατεχόμενα δεν πηγαίνουν καλά και βεβαίως εποφθαλμιούν τους ενεργειακούς πόρους της Κυπριακής Δημοκρατίας», κατέληξε ο κ. Κουσκουβέλης.
Η ατζέντα
Είναι αδιαμφισβήτητο, όπως άλλωστε αναφέρουν και ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο ότι η διμερής ελληνοτουρκική ατζέντα παραμένει βαριά. Στο Αιγαίο τα θέματα παραμένουν παγωμένα και δεν διαφαίνεται κάποια προοπτική επανέναρξης των διερευνητικών επαφών – ιδιαίτερα από τη στιγμή που ο Ερντογάν βρίσκεται εν μέσω προεκλογικής περιόδου, ενώ και η κατάσταση στην Ελλάδα δεν επιτρέπει τέτοιες… περιπέτειες. Επίσης, η Αθήνα σκοπεύει να κινηθεί πολύ προσεκτικά στο ζήτημα της επιλεκτικής επέκτασης των χωρικών υδάτων της χώρας και σε αυτό το πλαίσιο δεν αναμένεται κάποια κίνηση στο Αιγαίο στην παρούσα φάση.
Το ζήτημα είναι να μειωθεί η υπάρχουσα ένταση, που αποδεικνύεται από τις αυξημένες υπερπτήσεις ελληνικών νησιών από τουρκικά μαχητικά. Σε αυτό αναμένεται να επιδιώξουν πρόοδο οι υπουργοί Αμυνας των δύο χωρών, Ευάγγελος Αποστολάκης και Χουλουσί Ακάρ. Οι δύο άνδρες διατηρούν δίαυλο επικοινωνίας από την εποχή που ήταν αρχηγοί ΓΕΕΘΑ και αναμένεται να έχουν σύντομα συνάντηση υπό το νέο τους «καπέλο». Την ελληνική πλευρά απασχολεί επίσης έντονα ο σχεδιαζόμενος υπερεξοπλισμός της Αγκυρας, με τις απόπειρες προμήθειας τόσο των αεροσκαφών F-35 όσο και αντιπυραυλικού συστήματος (είτε του ρωσικού S-400 είτε του αμερικανικού Patriot).
Στο Κυπριακό ουσιαστικά έχει επικρατήσει στασιμότητα. Τα Ηνωμένα Εθνη δεν έχουν καμία διάθεση να αναλάβουν κάποια πρωτοβουλία αν δεν βεβαιωθούν ότι οι δύο πλευρές στο νησί έχουν ουσιαστική διάθεση επανέναρξης του διαλόγου. Τα αποτελέσματα της γεώτρησης της Exxon Mobil ίσως αποβούν καθοριστικά, ενώ οι δύο πλευρές φέρεται πλέον να συζητούν κι άλλες λύσεις πέραν της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.