Το ρομπότ Opportunity, που κυκλοφορούσε στον Αρη από το 2004 και είχε επιβεβαιώσει ότι κάποτε κυλούσε εκεί νερό, κηρύχθηκε επισήμως νεκρό χθες από την NASA, που έβαλε έτσι τέλος σε μία από τις πιο καρποφόρες αποστολές στην ιστορία της εξερεύνησης του ηλιακού συστήματος.

«Κηρύσσω την λήξη της αποστολής Opportunity», δήλωσε ο επιστημονικός υπεύθυνος της NASA Thomas Zurbuchen κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας, στο Jet Propulsion Laboratory, από όπου πραγματοποιείται η πλοήγηση των αμερικανικών ρόβερ.

«Μην λυπάστε που τελείωσε…»

«Ακόμη και αν πρόκειται για μηχανή, είναι δύσκολο να πεις αντίο, είναι οδυνηρό», δήλωσε ο επικεφαλής του προγράμματος John Callas.

Η επαφή χάθηκε στις 10 Ιουνίου 2018, όταν μία αμμοθύελλα κάλυψε τον κόκκινο πλανήτη, σκοτείνιασε την ατμόσφαιρα επί μήνες και εμπόδισε το ρόβερ να επαναφορτίσει τις μπαταρίες του μέσω των ηλιακών του πάνελ.

Οκτώ μήνες μετά και αφού τα εκατοντάδες χιλιάδες μηνύματα που στάλθηκαν από την Γη παρέμειναν χωρίς απάντηση, η NASA αποφάσισε ότι η ύστατη απόπειρα θα γινόταν το βράδυ της Τρίτης. «Δεν πήραμε καμία απάντηση, άρα ήρθε η στιγμή για τον αποχαιρετισμό», δήλωσε ο υπεύθυνος του προγράμματος.

Κατά τη διάρκεια των μηνών της σιωπής, η κοινότητα των επιστημόνων και των μηχανικών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα προετοίμασε το πένθος για το μυθικό ρόβερ.

«Βυθισμένο σε μία γιγάντια αμμοθύελλα που κάλυψε ολόκληρο τον πλανήτη: υπάρχει πιο ταιριαστό τέλος για μία τόσο άψογη, όσο και θαρραλέα αποστολή, σαν αυτή του Opportunity;», δήλωσε ο Frank Hartman που πιλοτάριζε επί επτά χρόνια το ρομπότ.

«Είναι ένας εορτασμός όλων αυτών των επιτυχιών», δήλωσε ο επικεφαλής της NASA Jim Bridenstine.

«Μην λυπάστε που τελείωσε, να είστε υπερήφανοι για όλα όσα μας έμαθε», έγραψε στο Twitter ο Μπαράκ Ομπάμα. «Συγχαρητήρια σε όλους τους άνδρες και τις γυναίκες της @NASA για μία αποστολή @MarsRovers που ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες, ενέπνευσε μία νέα γενιά Αμερικανών και απαιτεί να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε μία επιστήμη που επεκτείνει τα όρια της ανθρώπινης γνώσης».

Το ενεργητικό του ρομπότ Opportunity είναι εξαιρετικό στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος: 45,16 χιλιόμετρα διαδρομής, περισσότερο από την διαδρομή του σοβιετικού ρόβερ Lunokhod 2 στην Σελήνη στην δεκαετία του ΄70 και του ρόβερ που οδήγησαν οι αμερικανοί αστροναύτες της αποστολής Apollo 17 στην σελήνη το 1972 (35 χιλιόμετρα).

Το Opportunity έστειλε στην Γη 217.594 εικόνες, το σύνολο των οποίων τέθηκε στην διάθεση του κοινού στο Ιντερνετ.

«…σαν αβαταρ της ανθρωπότητας στον κόκκινο πλανήτη»

Ρομπότ είχαν προσεδαφισθεί στον Αρη πριν από αυτό, αλλά κάθε φορά σε επίπεδες επιφάνειες, χωρίς ικανότητα μετακίνησης για την εξερεύνηση των βράχων ή των βουνών που βρίσκονταν σε απόσταση γύρω τους.

«Ημασταν μπλοκαρισμένοι και μας ξεμπλόκαρε», δήλωσε η Jennifer Trosper, μηχανικός που δουλεύει τον διάδοχο του Opportunity, που έχει ονομασθεί Mars 2020.

«Για το ευρύ κοινό, ο Αρης έγινε αυτός ο δυναμικός τόπος που μπορούσαμε να εξερευνούμε σε καθημερινή βάση», λέει η Emily Lakdawalla, ειδικός της εξερεύνησης του Διαστήματος που γράφει για το ίδρυμα Planetary Society.

«Το ρόβερ ήταν τόσο κινητικό που έμοιαζε σαν ζωντανό πλάσμα. Υπήρχε αυτή η σχεδόν ανθρώπινη παρουσία στην επιφάνεια του Αρη, τα μάτια του βρίσκονταν σε απόσταση μεταξύ τους όπως τα ανθρώπινα μάτια, σε ένα ύψος 1,5 μέτρου από το έδαφος, όπως στους ανθρώπους. Ηταν σαν αβαταρ της ανθρωπότητας που ταξίδευε στην επιφάνεια».

Το ρομπότ Opportunity είχε πρσεδαφισθεί σε μία μεγάλη πεδιάδα όπου πέρασε την μισή του ζωή, διατρέχοντας αποστάσεις χιλιομέτρων και έχοντας παγιδευθεί επί λίγες εβδομάδες σε έναν αμμόλοφο. Εκεί είχε την δυνατότητα, χρησιμοποιώντας τα γεωλογικά του όργανα για να επιβεβαιώσει ότι υπήρχε κάποτε στον Αρη νερό σε υγρή μορφή.

Το δεύτερο μέρος της ζωής του ανέβηκε τις πλαγιές του κρατήρα Endeavour, παίρνοντας πανοραμικές φωτογραφίες… και ανακαλύπτοντας φλέβες ορυκτού γύψου, σε μία ακόμη απόδειξη ότι νερό έτρεχε κάποτε ανάμεσα στις πέτρες αυτές.

Το δίδυμό του ρομπότ, το Spirit, είχε προσεδαφισθεί τρεις εβδομάδες νωρίτερα και έσβησε το 2010. Τα δύο ρομπότ εκπλήρωσαν τις προσδοκίες των δημιουργών τους με το παραπάνω: οι αποστολές τους επρόκειτο να διαρκέσουν περί τις 90 ημέρες. Η πραγματική διάρκεια των αποστολών αυτών ξεπερνά πολλές φορές την θεωρία, αλλά σπανίως τόσο…

Μόνο ένα ρόβερ έχει παραμείνει πλέον στην επιφάνεια του Αρη και είναι επίσης αμερικανικό: το Curiosity έφθασε εκεί το 2012. Η λειτουργία του δεν εξαρτάται από τον Ηλιο, διότι παίρνει ενέργεια από έναν μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα.

Το 2021, σε άλλη τοποθεσία του κόκκινου πλανήτη, θα προσεδαφισθεί ένα ακόμη ρομπότ που ονομάζεται Rosalind Franklin, στο πλαίσιο της ευρω-ρωσικής αποστολής ExoMars.