Αναζήτηση
Η bijoux de kant σε μια διαρκή αναμέτρηση με το ερώτημα «τι είναι νεοελληνικό έργο σήμερα» συναντά για δεύτερη φορά τον Άκη Δήμου, με το νέο έργο «Τα Δάση στα Γόνατα», το οποίο παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στον Κάτω Χώρο του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.
Με αφετηρία ένα επεισόδιο από το μυθιστόρημα «Ο Παλαιός των Ημερών» του Παύλου Μάτεσι, ο Άκης Δήμου ιστορεί τη ζωή στην ορεινή Αρκαδία των τελευταίων χρόνων του 19ου αιώνα.
Οι τέσσερις ήρωες του έργου, ένας περιφερόμενος θαυματοποιός, ένας χωρικός, η γυναίκα του και ένας πλανόδιος θεατρίνος, διατρέχουν ένα παράφορο τοπίο τριγμών που ακροβατεί ανάμεσα στο Χριστιανισμό και την αρχαιολατρεία, αφηγούμενοι, ο καθένας με τον τρόπο του, τους αναβαθμούς και τα στάσιμα της θρησκείας των δαιμονικών θαυμάτων και των «απαγορευμένων» ερώτων.
Μυστικισμός, παγανισμός και παραδοξότητα, τα «Δάση στα Γόνατα» αποτελούν όπως και ο «Παλαιός των Ημερών» μια λιτανεία αλλά και ένα δοξαστικό. Μία τελετουργία ιερής και ερωτικής θεοφαγίας σε ένα τοπίο αρχέγονης μέθεξης.
Η σκηνοθεσία είναι του Γιάννη Σκουρλέτη ενώ πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Αλέκος Συσσοβίτης, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γιώργος Κοψιδάς και Ντένης Μακρής.
Ο Ντένης Μακρής μιλάει στα «Νέα» για τη νέα παράσταση, το μυστικισμό και τον έρωτα
1. Τι σας ιντρίγκαρε στο συγκεκριμένο έργο του Άκη Δήμου;
Οι λέξεις του και οι εικόνες του. Η πυκνότητα ενός λόγου που διατηρεί την αυστηρότητα του ιδιωματικού λόγου αλλά και την άμεση και καθάρια αίσθηση των εικόνων μιας ορεινής και αποκλεισμένης Ελλάδας. Και φυσικά τα πρόσωπα που πάσχουν με τρόπο παράφορο κι αδιάλλακτο. Ύστερα οι διαδρομές των ηρώων που πάντα με κάποιον τρόπο απουσιάζει αυτή η εξευγενισμένη οπτική που έχουμε στα πράγματα. Εδώ όλα ονομάζονται χωρίς συστολές, χωρίς ενδοιασμούς. Ακόμα και αυτοί που θα διστάσουν, θα το κάνουν με τρόπο εκκωφαντικό που οι κυματισμοί του δε θ’ αφήσουν κανέναν και τίποτα ανεπηρέαστο. Τέτοιες διογκωμένες αλλά πολύ πραγματικές μάχες μεταξύ ανθρώπων μέσα σε σπίτια αναδεικνύουν πάντα κάτι πολύ προσωπικό και κοινό σε όλους μας. Την ανθρώπινη ”εκπολιτισμένη” βία που διαρκώς συνυπάρχει με τις ζωές μας και που αν δεν τη δούμε με ειλικρίνεια και ψυχραιμία θα διαποτίζει όχι με τόσο χρήσιμο τρόπο τις αποφάσεις μας.
2. Πώς ο μυστικισμός, ο παγανισμός και η παραδοξότητα μπλέκονται με τον έρωτα;
Ο έρωτας είχε πάντα ανάγκη για τελετουργία και ζει μέσα σ’ αυτή. Βιώνεται, εκφράζεται και πεθαίνει μέσα στη σιωπή και στην κατάνυξη. Όση κατάχρηση κι αν έχει υποστεί πάντα προϋποθέτει μετακίνηση προσωπική και διαδρομή όχι εύκολη για να φτάσεις και να γευθείς τις απόκρυφες γωνιές του. Κι όπως όλες οι τελετουργίες απαιτούν κάποιου είδους μύηση έτσι κι ο έρωτας απαιτεί διαρκή μύηση στο να αποκαλύπτεις και να αποκαλύπτεσαι.
Αυτή η ζωή στην ορεινή Αρκαδία του 19ου αιώνα, τι έχει να πει στη σύγχρονη ζωή της Ελλάδας της κρίσης;
Η ζωή στην επαρχία και μάλιστα τον 19ο αιώνα είναι μια πολύ εύστοχη διογκωμένη μικρογραφία της πόλης του σήμερα. Κάθε μορφή πιο απομονωμένης ζωής πάντα έχει να δώσει και να δείξει κάτι πολύ χρήσιμο στη μορφή ζωής που τη διαμορφώνουν (φαινομενικά τουλάχιστον) περισσότερα στοιχεία. Στην επαρχία απουσιάζει ο εξωτερικός θόρυβος με αποτέλεσμα να μεγεθύνεται ο εσωτερικός και να κάνει κάποιον να δρα με τρόπο ακραίο πολλές φορές. Αυτός ακριβώς ο θόρυβος ήταν και το υλικό μας για την παράσταση. Πώς τους αναγκάζει να αποζητήσουν ο ένας τον άλλον. Πώς παίρνουν αποφάσεις. Πώς συναντιούνται και πρωτογνωρίζονται με τους άλλους και με τον εαυτό τους. Η όποια βία προκύπτει, συνθέτει και το αποτέλεσμα, όπως διαπιστώσαμε και στη διαδικασία της πρόβας, απ’ την ατόφια ανάγκη των σωμάτων να συναντήσουν τα άλλα σώματα. Έτσι και η σύγχρονη Ελλάδα μέσα απ’ την κυριαρχία της υπέρμετρης σκέψης πάντα θα κατακλύζεται από το σώμα είτε συνεχίζει να το αγνοεί είτε όχι.
Οι τέσσερις ήρωες του έργου ποιους τρόπους επιλέγουν για να αφηγηθούν ο καθένας την ιστορία του; Τι αντιπροσωπεύουν;
Ο καθένας αντιπροσωπεύει και μια διαφορετική εκδοχή ενός συστήματος που ζει και υπάρχει σ’ ένα σπίτι, σ’ ένα σύμπαν. Υπάρχει ο επισκέπτης σαν το μόνο εξωτερικό στοιχείο που και ενεργοποιεί το σύστημα και τα υπόλοιπα τρία πρόσωπα μέσα στο σύστημα αυτό που διαμορφώνουν και τις δυναμικές του ιστού που αιχμαλωτίζει τις σχέσεις τους και τις ζωές τους. Όλα τα πρόσωπα αφηγούνται κάτι απ’ τις ζωές τους. Κάτι απ’ τις αποφάσεις τους κι απ’ τις επιλογές τους. Αφηγούνται τα τεράστια απωθημένα τους, τις βουβές τους επιθυμίες δρώντας με τρόπο απόλυτο και απεγνωσμένο, με την ελπίδα πάντα να ζήσουν.
Βλέπουμε τα πρόσωπα να κινούνται πάνω σε ακραίες ψυχικές γραμμές κι αν αυτό δεν επιτυγχάνεται -δηλαδή η δράση που είναι πάντα ζωτικής σημασίας- να εξαπολύονται λέξεις και εικόνες οι οποίες πρωτολέγονται με τέτοιο αποκαλυπτικό τρόπο και για τα ίδια τα πρόσωπα του έργου, που μετά δεν μπορούν παρά να απομείνουν άλλοι και αλλού απ’ όπου ξεκίνησαν.
Ο έρωτας τελικά μπορεί να γίνει είτε λιτανεία είτε δοξαστικό και να καταλήξει στη μέθεξη;
Ο έρωτας είναι ο μόνος τρόπος να συναντήσεις το οτιδήποτε. Έμπνευση και μέσον προς το μεγαλειώδες του καθενός. Μεγαλώνοντας αρχίζεις και κατανοείς ότι έρωτας δεν είναι μόνο να σε έλκουν τα μέλη ενός ανθρώπου αλλά μια βαθιά, ζωτική κινητήριος δύναμη. Είναι το μέσον προς την ένωση και τη γνώση, με την ευρεία έννοια. Ένας πολύ λεπτός τρόπος να μαθητεύσεις αρχικά με τον εαυτό σου. Μια ακόμη αφορμή να ολοκληρώσεις τα ανολοκλήρωτα μέσα σου ώστε να μοιραστείς με τον άλλον κάτι που πρώτα το ‘χεις φροντίσει, το ‘χεις ανακαλύψει και γνωρίσει. Που έχει μια μορφή και συνείδηση ώστε κι ο άλλος να το δεχτεί με την αντίστοιχη ευχαρίστηση και φροντίδα δίνοντας με τη σειρά του το δικό του ολόκληρο.
