Αναζήτηση
Η ομάδα 4Frontal μετά τον «Μουνή», την «Οικογένεια Μπες-Βγες», την «Σοφία Λασκαρίδου – μια αγάπη μεγάλη» επιστρέφει, συνεχίζοντας την αναζήτηση της σκηνικής αναπαράστασης ενός λογοτεχνικού κειμένου. Αυτή τη φορά, παρουσιάζει την παράσταση «Μύρτος» βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Παύλου Μάτεσι από Δευτέρα έως Κυριακή στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Αθήνα, τηλ. 2109212900, είσοδος 10-15 ευρώ)
Η σκηνοθεσία είναι του Θανάση Ζερίτη ενώ παίζουν οι ηθοποιοί Χριστίνα Γαρμπή, Σταύρος Γιαννουλάδης, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Γιώργος Κισσανδράκης, Χάρης Κρεμμύδας.
Η ιστορία εκτυλίσσεται στο 1939, σε μια ελληνική κωμόπολη, όπου ο Μύρτος, οκτώ χρονών, κοιμάται εκ γενετής. Απέναντί του, η ευυπόληπτη οικογένεια Γαβριήλ. Προύχοντες και φορείς της ανώτερης κοινωνικής τάξης. Φαινομενικά καθωσπρέπει αλλά ουσιαστικά «λοιμών καθέδρα», όπως τους αποκαλούν οι απέναντι που παρακολουθούν ηδονοβλεπτικά κάθε τους κίνηση. Μια κόρη ανάπηρη εκ γενετής, ονόματι Περσεφόνη, μια μάνα που θεωρεί ότι η ασχήμια είναι αμάρτημα και προσπαθεί να καλύψει ό,τι δεν είναι σύμφωνο με τις κοινωνικές επιταγές, ένας πατέρας επιρρεπής στη μοιχεία και τη βία, ένα νεαρό κορίτσι που γίνεται μήλον της έριδος ως φορέας της απόλυτης σεξουαλικότητας, ένας εικοσάχρονος που δεν τον αφήνουν να ενηλικιωθεί, ένα ζευγάρι υποτακτικών –βουβοί θεατές των εγκλημάτων των αφεντικών τους, μια νεαρή υπηρέτρια που της σκοτώνουν το νόθο παιδί της, ένας ευνούχος υποτακτικός που παλεύει να καλύψει τις «βρωμιές» τους, πριν γίνουν εφιάλτης.
Ο Μύρτος ξυπνά σ’ ένα λογοτεχνικό σύμπαν που επαναπροσδιορίζει την έννοια της ενοχής, της κακίας και της αμαρτίας.
Τα μέλη της ομάδας μιλούν στα «Νέα» για τις προκλήσεις της παράστασης, την έμπνευσή τους και τους βουβούς υποτακτικούς.
1.Τι σας ιντρίγκαρε στο έργο αυτό και το επιλέξατε να το παρουσιάσετε;
Στην πρώτη κιόλας ανάγνωση εντυπωσιάστηκα από τους χαρακτήρες του Μάτεσι. Ενώ εν πρώτοις φαντάζουν ακραίοι, όσο ξεδιπλώνεται το μυθιστόρημα αντιλαμβάνεσαι την πληρότητά τους. Και ενώ θέλεις βαθιά να τους μισήσεις κάτι σε οδηγεί να τους δικαιολογήσεις.
Θανάσης Ζερίτης
2.Η παράσταση αναδεικνύει μια καθωσπρέπει οικογένεια φαινομενικά που στην πραγματικότητα είναι άκρως προβληματική. Τι μήνυμα στέλνει αυτή η εικόνα; Πως τελικά δεν υπάρχει η τέλεια οικογένεια;
Σίγουρα δεν υπάρχει η τέλεια οικογένεια. Κι αυτό γιατί σε κάθε μορφή οικογένειας θα υπάρχουν προβλήματα, ακόμα κι όταν υπάρχουν οι καλύτερες προθέσεις. Παρόλα αυτά, νομίζω πως η παράσταση δείχνει την τάση του ανθρώπου να καλύπτει με κάθε κόστος τα κακώς κείμενα ή αυτά που θεωρεί ο ίδιος και η κοινωνία ως προβληματικά ώστε να φαίνεται σωστός και καλός. Στην παράσταση στοχοποιείται η οικογένεια Γαβριήλ, αλλά στην ουσία λειτουργεί ως παράδειγμα για το σύνολο της κοινωνίας. Η εικόνα, λοιπόν δείχνει το μοντέλο μια οικογένειας καθωσπρέπει, όπου τα μέλη της υποκύπτουν στα πάθη τους, δρουν σπασμωδικά, καταπιέζονται, κακοποιούνται, ακόμη οδηγούνται και στο φόνο, με στόχο να διατηρήσουν αυτό το μοντέλο, επειδή το επιβάλλει η κοινωνία. Την εικόνα συμπληρώνει η κοινωνία που περιμένει υπομονετικά πότε θα καταρρεύσει αυτή η οικογένεια για να πέσουν όλοι πάνω της να την κατασπαράξουν.
Σταύρος Γιαννουλάδης
3.Ο Μύρτος ποιος είναι τελικά; Πώς συμμετέχει στην ιστορία δίνοντας της μάλιστα και το όνομά του;
Ο Μύρτος είναι ένα οκτάχρονο αγόρι που μένει απέναντι ακριβώς από την οικογένεια Γαβριήλ, τους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Μάτεσις «… γεννήθηκε κοιμώμενος και θα ζήσει ως τα δώδεκα μονάχα χωρίς να ξυπνήσει…». Ο Μύρτος ωστόσο ξυπνά νωρίτερα και παίζει καταλυτικό ρόλο στην έκβαση της ιστορίας, όταν δεν μπορεί να συμβεί τίποτα άλλο πια. Ο Μύρτος είναι ένα σύμβολο και ως τέτοιο προσπαθήσαμε να τον προσεγγίσουμε, οπότε είναι ανοιχτός και σε κάθε ερμηνεία.
Θανάσης Ζερίτης
Το ποιος είναι ο Μύρτος, τι συμβολίζει κλπ είναι ανοιχτό στην ερμηνεία του κάθε αναγνώστη και κατ’ επέκταση θεατή. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Μύρτος είναι η Τέχνη. Δίνοντας το όνομα του ήρωά του ο Μάτεσις στο ίδιο το μυθιστόρημα, είναι σαν να μας κλείνει το μάτι σχετικά με την λειτουργία του καλλιτέχνη. Σαν να μας λέει ότι όπως ο Μύρτος στο έργο απέχει από την πραγματικότητα, ονειρεύεται και δημιουργεί κόσμους χωρίς όρια, το ίδιο κάνει κι αυτός με τα βιβλία του, με την τέχνη του δηλαδή. Όπως ο Μύρτος ξυπνάει και βάζει φωτιά σε έναν κόσμο που δεν τον ικανοποιεί, έτσι και ο Μάτεσις με το βιβλίο του είναι σαν να ξορκίζει την πραγματικότητα που τον περιβάλλει, τον πληγώνει, τον περιορίζει. Σαν να λέει ότι απέναντι σε ό,τι μας δυσαρεστεί έχουμε να προτάξουμε την Τέχνη.
Γιώργος Κισσανδράκης
4.Οι βωβοί υποτακτικοί που παρακολουθούν τα εγκλήματα των αφεντικών τους, είναι επί της ουσίας η σύγχρονη κοινωνία που δεν αντιδρά στα κακώς κείμενα και μένουν πάντα απαθείς στους άλλους;
Μία μερίδα της σύγχρονης κοινωνίας σίγουρα είναι μέρος του προβλήματος. Ωστόσο, ο παραλληλισμός δε νομίζω ότι είναι ακριβής καθώς οι υποτακτικοί μπορεί να είναι βωβοί αλλά αντιδρούν σε αυτό που συμβαίνει και παίρνουν αποφάσεις. Παρόλα αυτά, αυτές οι αποφάσεις πολλές φορές μπορούν να αποβούν μοιραίες για χάρη της κοινωνικής ισορροπίας και γαλήνης. Οπότε, αν θέλουμε να παραλληλίσουμε την σύγχρονη κοινωνία με τους βωβούς υποτακτικούς αυτό που θεωρώ είναι ότι υπάρχει μία μερίδα της κοινωνίας που λειτουργεί πάντα με γνώμονα τον καθωσπρεπισμό αλλά και με το τι θα πουν οι άλλοι με αποτέλεσμα να αντιδρούν σπασμωδικά και η προβληματική κατάσταση να εκφυλίζεται με ολέθριες συνέπειες . Έτσι, το πρόβλημα αντί να επιλυθεί, γιγαντώνεται. Ακόμα χειρότερη δε ίσως είναι η επανάληψη του ίδιου μοτίβου.
Χάρης Κρεμμύδας
5.Η ενοχή, η κακία και η αμαρτία πώς μπλέκονται μέσα στην παράσταση; Αναδεικνύονται τελικά στις ουσίες που καθοδηγούν όλες τις εξελίξεις;
Yπάρχουν κάποια μοτίβα συμπεριφορών μέσα στο έργο που έχουν πολύ να κάνουν με το αίσθημα του φόβου. Οι χαρακτήρες φοβούνται μονίμως, φοβούνται τι θα πουν οι άλλοι γι’ αυτούς, φοβούνται ότι θα χάσουν αυτά που έχουν, φοβούνται τον Θεό. Είναι λες και υπάρχουν κάποια σύννεφα πάνω απ’ το κεφάλι τους που δεν φεύγουν ποτέ, το σύννεφο της ενοχής, της κακίας, της αμαρτίας είναι διαρκώς παρόντα. Αυτές οι έννοιες βέβαια – το τι θα πει ας πούμε ενοχή ή αμαρτία – είναι τελείως υποκειμενικά προσδιορισμένες και έχουν πολύ να κάνουν με τα έμφυλα και ταξικά στερεότυπα που κουβαλάνε οι ρόλοι αλλά και με την θρησκοληψία τους. Αυτή η μόνιμη ψυχική τσιγγουνιά που τους διακατέχει οδηγεί σε μία δίνη συμβάντων χωρίς επιστροφή.
Χρηστίνα Γαρμπή
6.Το μυθιστόρημα του Μάτεσι αναβιώνει επί σκηνής ή λειτούργησε περισσότερο σαν έμπνευση για την παράσταση;
Προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε στη σκηνή την αίσθηση που μας αφήνει το κείμενο του Μάτεσι, να μεταφέρουμε τον λόγο και τις εικόνες του όσο πιο πιστά μπορεί να γίνει αυτό σε μια θεατρική μεταφορά. Φυσικά δεν μπορούμε να αφηγηθούμε το σύνολο της ιστορίας, ωστόσο έχουμε κρατήσει τους περισσότερους χαρακτήρες και την βασική δομή εφόσον αυτά συμφωνούσαν απόλυτα με τους λόγους που επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τον «Μύρτο». Συμπερασματικά, ελπίζω ότι ο «Μύρτος» αναβιώνει επί σκηνής και θα κινήσει τους θεατές να αναζητήσουν και να γνωρίσουν και το κείμενο του Μάτεσι, αν δεν το έχουν κάνει ήδη.
