Φωτιά έχει πάρει η ενεργειακή σκακιέρα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και συγκεκριμένα το γεωπολιτικό πόκερ… με τους αγωγούς μεταφοράς και τους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Η ανάγκη της ΕΕ σε πρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου 100 δισ. κυβικών μέτρων έως το 2030 και η προσπάθεια απεξάρτησης από τη Μόσχα και τη ρωσική Gazprom έχουν πυροδοτήσει σειρά εξελίξεων γύρω από τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί στη Λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και τις οδεύσεις τους προς τη Γηραιά Ηπειρο.
Ταυτόχρονα η παρέμβαση των ΗΠΑ στην τριμερή σύνοδο κορυφής ανάμεσα στο Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα υπέρ του σχεδιαζόμενου φαραωνικού αγωγού μεταφοράς East Med, αποτελεί σαφώς μία επίδειξη ισχύος έναντι της Ρωσίας αλλά και της Τουρκίας, η οποία απαιτεί μερίδιο από τις ανακαλύψεις των κοιτασμάτων της περιοχής αλλά και διεκδικεί διαμετακομιστικό ρόλο.
Τι λέει ο ειδικός
«ΤΑ ΝΕΑ» απευθύνθηκαν για αυτά τα θέματα στον επίκουρο καθηγητή Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Θεόδωρο Τσακίρη.
Μία από τις ενδιαφέρουσες θέσεις του είναι πως «ευθέως ανταγωνιστικός αγωγός του East Med είναι ο Nord Stream 2, ο οποίος επιδιώκει να προκαταβάλει μελλοντικά μερίδια αγοράς φυσικού αερίου στην ΕΕ υπέρ της Ρωσίας». Ο τελευταίος αγωγός για τον οποίο οι Βρυξέλλες αποφάσισαν τη λήψη πρόσθετων μέτρων διαφάνειας, καθώς η Gazprom είναι και παραγωγός και ελέγχει και τον αγωγό μήκους 1.200 χλμ., θα μεταφέρει από το 2020 ποσότητες 55 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως στη Γερμανία, μέσω της Βαλτικής Θάλασσας.
Ο East Med, μήκους περίπου 2.000 χλμ., προωθείται από τη ΔΕΠΑ και την Edison και αποσκοπεί στη μεταφορά ποσοτήτων 10 έως 20 δισ. κυβικών μέτρων από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου προς την ΕΕ μέσω της Ελλάδας.
«Ευθέως ανταγωνιστικό του East Med είναι και το σχέδιο αγωγού από το Ισραήλ στην Τουρκία. Το project αυτό, αν κι έχει εγκαταλειφθεί, εντούτοις κάποιες ισραηλινές εταιρείες συνεχίζουν να το καλοβλέπουν», προσθέτει ο Θεόδωρος Τσακίρης. Οπως εξηγεί «είναι ανταγωνιστικός του East Med καθώς οι ποσότητες των κοιτασμάτων του Ισραήλ θα προορίζονται μόνο για τις ανάγκες της αγοράς της Τουρκίας και όχι της ΕΕ».
Τα σχέδια των ΗΠΑ
Η είδηση επίσης ότι η αμερικανική πολυεθνική ExxonMobil μετά την Κύπρο και την παρουσία της μέσω της κοινοπραξίας με την Total και τα ΕΛΠΕ δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης σκοπεύει να συμμετάσχει στον νέο γύρο παραχωρήσεων του Ισραήλ, δείχνει την απόφαση των ΗΠΑ να εδραιώσουν και να ελέγξουν ευρύτερα τις οδεύσεις του φυσικού αερίου της Μεσογείου. Επιπλέον η αμερικανική εταιρεία πρόσφατα κέρδισε και άδειες παραχώρησης σε νέο διαγωνισμό της Αιγύπτου.
Σχέδια αγωγών που επίσης στηρίζει η Ουάσιγκτον είναι και ο υπό κατασκευή TAP, ο οποίος από το 2020 μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Αλβανίας θα μεταφέρει ποσότητες 10 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία. Το έργο αυτό ματαίωσε ουσιαστικά το σχεδιαζόμενο ρωσικό project του South Stream.
Οι Ρώσοι
Η Μόσχα προωθεί τον Turk Stream. Ο δεύτερος κλάδος του αποσκοπεί στη διαμετακόμιση ποσοτήτων ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη. Εχει προταθεί η επέκτασή του στην Ελλάδα και από κει συνδεόμενος με τον σχεδιαζόμενο αγωγό IGI – Ποσειδών των ΔΕΠΑ και Edison να μεταφέρει ποσότητες ρωσικού αερίου της Gazprom στην Ιταλία.
Κατά τον καθηγητή «ο Turk Stream 2 δεν ανταγωνίζεται τον East Med αφού θα εξάγει τις υφιστάμενες ποσότητες ρωσικού αερίου στη Βαλκανική μέσω ασφαλέστερης όδευσης».
Στον πυρετό των ενεργειακών υποδομών της Νοτιοανατολικής Μεσογείου έχουν μπει και οι τερματικοί σταθμοί LNG της Διαμέττης και του Ιντκού στην Αίγυπτο. «Εχουν δεσμευτεί ήδη ποσότητες του κοιτάσματος Ταμάρ (Φάση 2) και Λεβιάθαν (Φάση 1) πριν από τη διακυβερνητική συμφωνία του Δεκεμβρίου του 2018 για τον East Med», σημειώνει ο Θεόδωρος Τσακίρης.
