Αυθαίρετα: Τρέξτε να τα δηλώσετε για να μη χάσετε την έκπτωση – Μετά αρχίζουν κατεδαφίσεις

Περιθώριο έως την ερχόμενη Παρασκευή 10 Μαΐου 2019 έχουν στη διάθεσή τους οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων προκειμένου να πετύχουν έκπτωση 10% στη διαδικασία τακτοποίησής τους.

Σημειώνεται ότι η διαδικασία γίνεται ηλεκτρονικά, γι’ αυτό στο χρονικό περιθώριο που απομένει έως την Παρασκευή υπολογίζεται και η σημερινή μέρα. Ετσι, στην περίπτωση που δεν δοθεί νέα παράταση (σ.σ.: από το υπουργείο Περιβάλλοντος το θεωρούν σχεδόν απίθανο), όσοι από τους ιδιοκτήτες προχωρήσουν σε τακτοποίηση των αυθαιρέτων τους μέσα στους επόμενους έξι μήνες (αρχής γενομένης από τις 11 Μαΐου 2019), δηλαδή έως τον ερχόμενο Νοέμβριο, θα πληρώσουν πρόστιμα προσαυξημένα κατά 10%. Σημειώνεται ότι τα προαναφερόμενα προβλέπονται σε τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος που κατατέθηκε στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, και το οποίο ψηφίστηκε τη Μ. Τρίτη.

Πότε αρχίζει η κατεδάφιση

Τυπικά, σύμφωνα με τα όσα ισχύουν σήμερα, ο νόμος για την τακτοποίηση αυθαιρέτων «λήγει» (εάν δεν δοθεί νέα παράταση) στις 9 Νοεμβρίου 2019. Αυτό σημαίνει ότι θα κατεδαφίζονται με συνοπτικές διαδικασίες όλα τα αυθαίρετα κτίσματα και κατασκευές που θα εντοπίζονται από τους ελεγκτές δόμησης. Με βάση τα όσα προβλέπονται από την τροπολογία, παρέχεται μείωση του προστίμου τακτοποίησης κατά 20% για τις περιπτώσεις αυθαιρέτων σε παραδοσιακούς οικισμούς και προστατευόμενες περιοχές, όπως αυτές επανακαθορίζονται, με καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής την 8η Νοεμβρίου 2019.

Επιπλέον, οι μηχανικοί είναι υποχρεωμένοι να έχουν ολοκληρώσει την ηλεκτρονική υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών έως τις 3 Νοεμβρίου 2019 για τις περιπτώσεις αυθαιρέτων που έχουν υπαχθεί στον προηγούμενο νόμο (Ν. 4178/2013) και οι οποίες δεν μεταφέρονται στον νέο νόμο (Ν. 4495/2017).

Σε ό,τι αφορά την τακτοποίηση αυθαιρέτων – αλλά και περιβαλλοντικών παραβάσεων – σε αρχαιολογικούς χώρους, προβλέπεται η υποβολή δήλωσης υπαγωγής. Στη συνέχεια, έπειτα από αίτηση του ενδιαφερομένου, γνωμοδοτεί το αρμόδιο όργανο ή υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με την έκδοση σχετικής διοικητικής πράξης για το αν η υπαγωγή αυτή προκαλεί ή όχι άμεση ή έμμεση βλάβη στο πολιτιστικό αγαθό.

Ο διαμεσολαβητής

Με το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται με την κατάθεση της τροπολογίας, αν υπάρχει διαφωνία μεταξύ ιδιοκτήτη ακινήτου και ελεγκτή δόμησης κατά τη διαδικασία ελέγχου, τότε ο πρώτος έχει τη δυνατότητα να ζητήσει από το αρμόδιο γραφείο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) τον ορισμό διαμεσολαβητή για την εξέταση της υπόθεσης και την επίλυση της διαφωνίας.

Οι πέντε άξονες του νόμου

1 Ρύθμιση με 100 δόσεις

Σε 100 δόσεις μπορεί πλέον να γίνεται η ρύθμιση για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Παράλληλα, δίνεται υπό προϋποθέσεις η δυνατότητα τακτοποίησης ακινήτων που κρίθηκαν αυθαίρετα με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Πρόκειται για κτίρια των οποίων η οικοδομική άδεια, μεταξύ άλλων, «εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή κανόνων δικαίου που δεν ίσχυαν».

2 Ανεργοι και θωρακισμένα έναντι σεισμών κτίρια

Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται, οι μακροχρόνια άνεργοι θα καταβάλουν το 30% των προστίμων και οι δικαιούχοι του προγράμματος κοινωνικής αλληλεγγύης το 20%. Επιπλέον, εάν ολοκληρωθούν οι εργασίες στατικής επάρκειας, προβλέπεται μείωση προστίμων κατά 30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1 (Μακεδονία και Θράκη). Κατά 50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2 (Αττική, Δωδεκάνησα και Αν. Αιγαίο) και κατά 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3 (νησιά Ιονίου).

3 Ενεργειακά αναβαθμισμένα κτίσματα

Σε όσα αυθαίρετα κτίρια έχουν γίνει εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης προβλέπεται μείωση των προστίμων από 30% έως 50% ανάλογα με τα τετραγωνικά. Ειδικότερα μείωση 50% για υπερβάσεις έως 250 τ.μ. σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με χρήση κατοικίας και έως 500 τ.μ. σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με άλλες χρήσεις εκτός της κατοικίας. Και 30% έκπτωση για υπερβάσεις άνω των προαναφερόμενων περιπτώσεων.

4 Πρόστιμα ανάλογα με τον τρόπο πληρωμής

Οσοι από τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων πληρώνουν εφάπαξ το πρόστιμο θα έχουν μείωση 20%. Οι ιδιοκτήτες που θα καταβάλουν το 30% του προστίμου θα έχουν έκπτωση 10%.

Στο μεταξύ, με βάση τα όσα ισχύουν μειώνονται τα πρόστιμα για τα κτίσματα που δεν διαθέτουν οικοδομική άδεια αλλά έχουν υπερβάσεις μικρότερες από 100 έως 500 τ.μ. Το ίδιο ισχύει και για τις αυθαίρετες κατασκευές που ανεγέρθηκαν μεταξύ 1983-1993, ενώ εξακολουθούν να ισχύουν οι απαγορεύσεις υπαγωγής των αυθαιρέτων που βρίσκονται σε αιγιαλό, δάση, ρέματα, κοινόχρηστους και αρχαιολογικούς χώρους.

5 Τα παράβολα

Το ύψος των παραβόλων διαμορφώνεται ως εξής:

έως 10 τ.μ., 250 ευρώ

άνω των 100 έως 500 τ.μ., 500 ευρώ

άνω των 500 έως και 2.000 τ.μ., 1.000 ευρώ

άνω των 2.000 τ.μ. και έως 5.000 τ.μ., 4.000 ευρώ

Το παράβολο παραμένει το ίδιο (10.000 ευρώ) για τα αυθαίρετα κτίσματα μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.

Η ακτινογραφία των τακτοποιημένων και υπό τακτοποίηση

Σύμφωνα με τα στοιχεία (από τον περασμένο Απρίλιο) του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) από τη διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρέτων έχουν εισπραχθεί γύρω στα 2,2 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, από τα στοιχεία που έχουν κατοχυρωθεί στο πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ, προκύπτει ότι το 25% των κτισμάτων που τακτοποιήθηκαν (ή έχουν μπει στη διαδικασία τακτοποίησης) δεν έχουν καμία οικοδομική άδεια, ενώ το 75% αφορά αυθαιρεσίες με οικοδομική άδεια. Εξαιτίας της πρόβλεψης του νόμου περί τακτοποίησης αυθαιρέτων να επιβαρύνονται όσα αυθαίρετα δεν έχουν καμία (προηγούμενη) έκδοση άδειας, τα αντίστοιχα ποσοστά επιβαρύνουν τις αντίστοιχες δηλώσεις.

Ετσι, σε κτίσματα χωρίς οικοδομική άδεια αντιστοιχεί το 28% των προστίμων, ενώ κτίσματα με οικοδομική άδεια περίπου το 72%. Από το σύνολο των έως τώρα επεξεργασμένων στοιχείων προκύπτει ότι το 30% των δηλώσεων αφορούν ακίνητα εκτός σχεδίου και το 70% ακίνητα εντός σχεδίου.