Ενας άνθρωπος πολύ μπροστά από την εποχή του, ο Τζορτζ Οργουελ, είχε γράψει ότι «όλη η προπαγάνδα είναι ψέματα, ακόμα κι όταν λέει την αλήθεια».

Πόσο δίκιο θα έβλεπε ότι έχει στη σημερινή εποχή όπου η προπαγάνδα έχει πάρει την κωδική ονομασία «fake news» κι έχει κατακτήσει τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως.

Και στην Ελλάδα φυσικά, όπου το Διαδίκτυο έχει κατακλυστεί από ψεύτικες ή υπερβολικές ειδήσεις, οι οποίες όμως μπορούν κάλλιστα να διαμορφώσουν συνειδήσεις, να βγάλουν τον κόσμο στους δρόμους, να τον οδηγήσουν στο ένα ή στο άλλο κόμμα, ακόμη και να του «υποβάλουν» το ψηφοδέλτιο που θα ρίξει στην κάλπη.

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την αποκάλυψη της υπόθεσης της ρωσικής εμπλοκής στις αμερικανικές εκλογές. Ούτε έχουν ξεχαστεί οι καταγγελίες για την πασίγνωστη πλέον εταιρεία Cambridge Analytica, η οποία φέρεται να επηρέασε 50 εκατ. Αμερικανούς παρεμβαίνοντας στο προφίλ τους και «βομβαρδίζοντάς» τους με ειδήσεις που βοήθησαν τον Ντόναλντ Τραμπ να εκλεγεί.

Μετά τον σάλο που ξέσπασε για το πόσο διάτρητη είναι η Facebook, η εταιρεία αποφάσισε να καταπολεμήσει τα fake news. Πώς; Βάζοντας σε όλες τις χώρες που θεωρεί ότι υπάρχει παραπληροφόρηση «ελεγκτές», τους γνωστούς πλέον fact checkers, οι οποίοι επί της ουσίας διασταυρώνουν ειδήσεις.

Η Facebook έκλεισε συμφωνία με την ελληνική ΜΚΟ Ellinika Ηoaxes, η οποία θα λειτουργεί ως ελεγκτής των ειδήσεων στα social media. Διασταυρώνει δηλαδή την πληροφορία, ελέγχει την αξιοπιστία του ειδησεογραφικού υλικού ώστε να μπορεί να ξεχωρίζει την αληθινή είδηση από το ψέμα.

Προσοχή, μόνο αυτό μπορεί να κάνει, δεν έχει δικαίωμα να κατεβάζει μια είδηση. Η Facebook δίνει τη δυνατότητα μέσω ενός εργαλείου να «βαθμολογεί» το μέσο που αναρτά ψεύτικες ειδήσεις.

Αρχισε η επίθεση με αποδόμηση

Και ξαφνικά η κυβέρνηση εξαπολύει σφοδρή επίθεση στην Ellinika Ηoaxes, η οποία τα τελευταία χρόνια είναι η μόνη που, επί της ουσίας, έχει ασχοληθεί κι έχει αποκαλύψει πολλές «μαϊμούδες» του Διαδικτύου.

Πρώτα οι κύριοι Νίκος Παππάς και Λευτέρης Κρέτσος με… θεσμικό τρόπο εξέφρασαν την αντίθεσή τους ή την απορία τους γιατί ο κολοσσός της Facebook επέλεγε τη συγκεκριμένη οργάνωση για να συνεργαστεί. Μάλιστα ο… υπουργός – καναλάρχης, που θέλησε να ελέγξει το τηλεοπτικό τοπίο, είπε: «Μας ξένισε αυτή η απόφαση, δεδομένου ότι σε άλλες χώρες συνεργάζεται με ναυαρχίδες της ενημέρωσης».

Στη συνέχεια τα trolls του ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβαν την αποδόμηση της οργάνωσης. «Είναι σερίφηδες, συμπαρατάσσονται με τη Χρυσή Αυγή, είναι όργανα της Νέας Δημοκρατίας και… ναρκαλιευτές» έγραψαν.

Ποια είναι όμως η αλήθεια; Η οργάνωση ή η κυβέρνηση θέλει να παίξει τον ρόλο του «σερίφη» στο Διαδίκτυο; Και ποιος θα μπορούσε να κάνει αυτή τη δουλειά αν όχι η Ellinika Ηoaxes;

Γνώστες του θέματος τονίζουν ότι αυτός που πρέπει να κάνει τον έλεγχο των fake news πρέπει να είναι πιστοποιημένος. Ολοι οι fact checkers λειτουργούν στο πλαίσιο της IFCN (International Fact Checking Network) και μόνο η Ellinika Ηoaxes μπορεί να το κάνει στην Ελλάδα.

Πίσω από την επίθεση βλέπουν κυβερνητικές σκοπιμότητες καθώς στο Μαξίμου θα ήθελαν τον έλεγχο του Διαδικτύου να τον αναλάβει η… ΕΡΤ ή το ΑΠΕ ή κάποια πανεπιστήμια ή ινστιτούτα, που όμως δεν έχουν καμία πιστοποίηση. Κανείς από τους παραπάνω δεν έχει ούτε την εμπειρία ούτε τα εργαλεία για να «ανακαλύπτει» τα fake news. Αλλωστε, «θα βάλουμε τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα, όταν η κυβέρνηση αλλά και άλλα πολιτικά κόμματα παράγουν κατά κόρον προπαγανδιστικές, ψεύτικες πληροφορίες;».

Οι αποκαλύψεις που «πόνεσαν»

Κάποιοι σκέφτονται και κάτι ακόμη. Η συγκεκριμένη οργάνωση ανακάλυψε δύο πολύ ηχηρά fake news της κυβέρνησης, κάτι που «πόνεσε» πολύ το Μαξίμου.

Το πρώτο ψέμα ήταν ότι τις περσινές καταστροφικές πυρκαγιές τις έβαλαν εμπρηστές. Ποιος ξεχνά τις «κατευθυνόμενες» πληροφορίες και φωτογραφίες με δήθεν γκαζάκια από την Κινέτα; Η Ellinika Ηoaxes αποδόμησε το ψέμα αυτό, το οποίο εν είδει κυβερνητικής προπαγάνδας διαχύθηκε στα φιλικά του ΣΥΡΙΖΑ μέσα ενημέρωσης, τα οποία ποτέ δεν ζήτησαν συγγνώμη.

Το δεύτερο ψέμα που ξεσκεπάστηκε αφορούσε την εταιρεία δημοσκοπήσεων VoxPop Analysis που χρησιμοποιεί μόνο το «Documento» για να μειώνει, μέχρι και να μηδενίζει, τη διαφορά ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ.

Η Ellinika Ηoaxes αποκάλυψε ότι ήταν μια εταιρεία των… 100 ευρώ με ιδρυτή έναν φοιτητή του υπουργού Επικρατείας Χρ. Βερναρδάκη.

Η δυσανεξία της κυβέρνησης ως προς το ότι δεν μπορεί η ίδια να ελέγχει την πληροφορία, αλλά ελεγκτής θα είναι μια μη… ελεγχόμενη από αυτήν οργάνωση, είναι η βασική αιτία της επίθεσης.

Ενας fact checker άμεσα επηρεαζόμενος από μια κυβέρνηση είναι αντιληπτό ότι θα μπορούσε να παίζει πολιτικά παιχνίδια και κυρίως να ελέγχει την πληροφορία, να «βαθμολογεί» τα sites που αυτή επιθυμεί και να καταβαραθρώνει αυτά που δεν είναι φιλικά.