Μετά την «Ψιλικατζού», ο Πολυχώρος Vault (Μελενίκου 26, Βοτανικός) συνεχίζει την καλλιτεχνική του δράση παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το αριστούργημα του Λαρς Φον Τρίερ, «Χορεύοντας στο Σκοτάδι» σε διασκευή Πάτρικ Ελσουέρθ, μετάφραση Αντώνη Γαλέου, σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά, μουσική Μάνου Αντωνιάδη και στίχους Γεράσιμου Ευαγγελάτου.
Το σπαρακτικό μιούζικαλ του Λαρς Φον Τρίερ, παρουσιάζεται από έναν εννιαμελή θίασο ο οποίος αποτελείται από τους Δήμητρα Κολλά, Αντώνη Σταμόπουλο, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Στέλιο Καλαϊτζή, Θοδωρή Αντωνιάδη, Πωλ Ζαχαριάδη, Σωτήρη Μεντζέλο, Ράσμι Σούκουλη κι Ορνέλα Λούτη, κάθε Σάββατο και Κυριακή έως τέλη Μαΐου.
Το «Χορεύοντας στο Σκοτάδι» είναι μία από τις σημαντικότερες ταινίες, όχι μόνο του εμπνευσμένου στοχαστή – δημιουργού, αλλά και του Παγκόσμιου σινεμά στο μεταίχμιο του 20ου και 21ου αιώνα. Ίσως, η πιο σπαρακτικά δραματική ταινία της δεκαετίας. Ο Λαρς Φον Τρίερ, ένας οραματιστής, απρόβλεπτος, παρορμητικός, δογματικός και πρωτοπόρος καλλιτέχνης στο ζενίθ της καριέρας του, έφτιαξε μια ταινία που σε κερδίζει ανεπιφύλακτα σε όλους τους τομείς. Στο Box Office παγκοσμίως, συγκέντρωσε 40 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Δημήτρης Καρατζιάς μιλάει στα «Νέα» για το νέο του εγχείρημα, τον κινηματογράφο και το παιχνίδι κωμωδίας – δράματος.
1.Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση “Χορεύοντας στο σκοτάδι”;
Κατ αρχάς είναι μία από τις αγαπημένες μου ταινίες. Ο Trier μας παρουσίασε με έναν μοναδικό τρόπο (εξαιρετικό κατά τη γνώμη μου) την ιστορία του, τους ήρωες του. Δεν ήταν μία ακόμη ταινία του, αλλά μια σύγχρονη τραγωδία, ένα αντισυμβατικό «αντιμιούζικαλ». Μετά τις πρώτες μου σκηνοθεσίες το “Χορεύοντας στο σκοτάδι” γυρνούσε συνέχεια στο μυαλό μου. Αυτή η ταινία έπρεπε να ανέβει στο θέατρο. Όταν έμαθα ότι ήδη είχε ανέβει στο εξωτερικό, το να την ανεβάσουμε στο Vault, ήταν μονόδρομος και απλά θέμα χρόνου.
- Πώς συνδέεται η παράστασή σας με την ταινία του Τρίερ; Ακολουθείτε την ίδια συνταγή ή τη χρησιμοποιείτε περισσότερο ως έμπνευση;
Το «Χορεύοντας στο Σκοτάδι» είναι η θεατρική εκδοχή της ταινίας του Lars Von Trier, σε διασκευή (Concept, Book, and Lyrics) Patrick Ellsworth. Δεν είναι βέβαια, μια απλή παράσταση αλλά ένα συγκινητικό μιούζικαλ, πιστό όμως στο πνεύμα και στο έργο του πρωτοπόρου δημιουργού, με εννιά νέα τραγούδια, που γράφτηκαν ειδικά για την δική μας παράσταση σε μουσική Μάνου Αντωνιάδη, στίχους Γεράσιμου Ευαγγελάτου και χορογραφίες Έλιο Φοίβου Μπέικο. Ήταν τόσο πετυχημένη η ταινία του Trier και τόσο καλή η διασκευή του Ellsworth, που έκανε εύκολη τη μεταφορά της στο θέατρο.
- Τι προκλήσεις αντιμετωπίσατε στη θεατρική μεταφορά της ταινίας;
Το να προσπαθήσεις να ανεβάσεις μια ταινία του Trier στο θέατρο είναι από μόνο του πρόκληση και μάλιστα μεγάλη. Πολύ περισσότερο βέβαια αν πρόκειται για ένα πολυπρόσωπο μιούζικαλ που θέλεις να το παρουσιάσεις σε μια πολύ μικρή σκηνή όπως αυτή του Vault. Και μόνο το ότι έπρεπε να βρεθούν εννέα ερμηνευτές, που να μπορούσαν να υποστηρίξουν άψογα αυτό το είδος ήταν μια μεγάλη περιπέτεια. Νέα τραγούδια, χορογραφίες, και όλα αυτά συνδεδεμένα με το σύμπαν του Lars Von Trier.
- Πώς και κάτι τόσο «εύπεπτο» όσο είναι τα αμερικανικά μιούζικαλ μπορεί να λειτουργήσει σαν ψυχοθεραπεία όπως στην περίπτωση της μετανάστριας;
Περισσότερο σαν διέξοδο θα έλεγα παρά ψυχοθεραπεία. Μια όμορφη διέξοδος από μια νοσηρή, σκληρή πραγματικότητα. Αυτό όμως δεν είναι και το θέατρο; Και η μουσική; Και ο κινηματογράφος; Και τα βιβλία; Και γενικότερα οι τέχνες; Αυτό δεν μας προσφέρουν. Λίγες ώρες μακριά από την καθημερινότητα μας, τη ρουτίνα μας.
- Πώς χειρίζεστε τις μεταπτώσεις από την κωμωδία στο δράμα στην παράσταση;
θεωρώ ότι ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές μας το χιούμορ βρίσκεται εκεί, Αρκεί να μπορείς να το δεις και να το ανακαλύψεις. Και το θέατρο δεν είναι παρά κομμάτια της ζωής κάποιων ηρώων. Άρα τα εμπεριέχει όλα, συνεπώς και τη λύπη και τη χαρά. Οπότε όταν “πλάθεις” έναν ήρωα, αν του στερήσεις κάτι από αυτά, του στερείς απλά την ανθρώπινη του διάσταση. Δεν μπορεί διαρκώς η ζωή του να είναι “δράμα” ή “κωμωδία”, παρά ένας συνδυασμός των δύο. Απλά κάποια τονίζονται περισσότερο ή λιγότερο, ανάλογα πάντα με την περίοδο της ζωής του.
- Το έργο είναι μια ακόμα πραγμάτωση αυτού που λαϊκά λέμε “όπου φτωχός κι η μοίρα του”;
Η λαϊκή σοφία είναι υπεύθυνη για πολλά από τα ρητά που μας μεγάλωσαν οι γονείς μας και που ακόμη και σήμερα συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε. Το χρήμα δυστυχώς πάντα θα κάνει πολύ ευκολότερη τη ζωή μας. Και η προσπάθεια να το αποκτήσουμε πολύ πιο δύσκολη.
- Στην «Ψιλικατζού», πώς περιγράφει με ελαφρά κωμικό τρόπο η παράσταση ένα σημαντικό θέμα όπως είναι αυτό της υπογονιμότητας;
Η Ψιλικατζού είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο, με δύο όψεις. Στην πρώτη η Κωνσταντίνα Δελημήτρου περιγράφει με πολύ χιούμορ πολλές από τις ιστορίες που καθημερινά ζούσε μέσα στο Ψιλικατζίδικο. Στην δεύτερη με μεγάλη σοβαρότητα τις προσπάθειες της να τεκνοποιήσει. Και τα συνδέει αριστοτεχνικά. Πρόκειται για ένα βιβλίο χωρισμένο σε δύο κόσμους. Στον πρώτο βλέπουμε μια γυναίκα που γράφει μέσα από ένα ψιλικατζίδικο για την καθημερινότητά της, όπου με μπόλικες δόσεις χιούμορ μαθαίνουμε για τους τύπους των πελατών, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό στην γειτονιά της, τα καμώματα των μικρών μαθητών, για την περίοδο που έβαφε νύφες, τα παιδικά της χρόνια κ.α.
Στον δεύτερο παρακολουθούμε μια δεκαετή προσπάθεια να κάνει παιδί. Τα κέντρα γονιμότητας, οι εμβρυολόγοι, οι γυναικολόγοι, οι αίθουσες αναμονής, οι εξωσωματικές και οι ιατρικές εξετάσεις, το ταξίδι από μήνα σε μήνα από τη μια υπόσχεση στην άλλη, τα άγχη, οι αγωνίες, οι ελπίδες, οι απογοητεύεις. Μόνο που σε αυτό τον κόσμο περισσεύει και το χιούμορ και η ελαφρότητα. Είναι ένα καυτό θέμα που αντιμετωπίζεται και στο κείμενο και στην παράσταση με μεγάλο σεβασμό και την σοβαρότητα που του ταιριάζει.
- Το ψιλικατζίδικο, ένας οικείος για εμάς χώρος, πώς μετατρέπεται σε μια μικρογραφία της Ελλάδας του σήμερα;
Τα Ψιλικατζίδικα βρίσκονται σε γειτονιές, όπου όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Και οι ιδιοκτήτες τους δεν είναι απρόσωποι υπάλληλοι, έχουν καθημερινά επαφή με τους πελάτες τους. Αυτή η καθημερινή τριβή είναι που δημιουργεί σχέσεις πιο ζεστές. Εκεί μέσα οι άνθρωποι μαθαίνουν τα νέα της γειτονιάς και μοιράζονται τα δικά τους. Από εκεί περνάει όλη η γειτονιά. Άνθρωποι με διαφορετικά πιστεύω, ιδέες, νοοτροπίες, θρησκίες, από διαφορετικούς λαούς, μορφωμένοι ή αμόρφωτοι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά, κλπ. Ένας μικρός γοητευτικός μικρόκοσμος που σιγά σιγά εκλείπει.
- Τα σχέδια σας για την επόμενη σεζόν;
Το «Xορεύοντας στο σκοτάδι» θα συνεχιστεί σίγουρα για 6 ακόμη παραστάσεις τον Μάιο (Σάββατο στις 19:00 και Κυριακές στις 21:00) ενώ η «Ψιλικατζού», μετά τη μεγάλη αποδοχή από κοινό και κριτικούς θα συνεχιστεί και την επόμενη σεζόν από Οκτώβριο στον Πολυζώρο Vault. Επίσης την επόμενη σεζόν επιστρέφω στο σανίδι και σαν ηθοποιός στo πολυβραβευμένο έργο του Bernard Pomerance «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας», που ετοιμάζουμε από τώρα για τον Οκτώβριο του 2019, σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη, ένα έργο – ύμνο στη διαφορετικότητα, στον συγκλονιστικό ρόλο του Τζον (Τζόζεφ) Μέρρικ, γνωστού και ως Ανθρώπου Ελέφαντα.