Μπορεί το ενδεχόμενο ενός τυπικού τηλεοπτικού ντιμπέιτ μεταξύ των δύο κεντρικών πολιτικών μονομάχων να έχει προς ώρας παγώσει, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιδίδονται ήδη σε μια άτυπη αντιπαράθεση με κάθε εμφάνιση και δήλωσή τους, καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και ειδικά τώρα, λίγες μόνο μέρες πριν από τις κάλπες. Σε συνεντεύξεις, σποτ, ομιλίες και περιοδείες οι δύο αρχηγοί αναπτύσσουν παράλληλα αφηγήματα, προσδιορίζουν, ή εν πάση περιπτώσει επιδιώκουν να προσδιορίσουν, την προσωπική τους εικόνα, κι απαντούν ο ένας στις αδυναμίες του άλλου. Είναι, άλλωστε, δύο αρχηγοί που η αδυναμία του ενός γίνεται προτέρημα του άλλου και αντιστρόφως.
Το γεγονός ότι οι κάλπες που έρχονται είναι διπλές φαίνεται να δυσκολεύει τη συζήτηση επί των συγκεκριμένων θεμάτων που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ενωση και την τοπική αυτοδιοίκηση, παρότι οι άνθρωποι που θα κληθούμε να στηρίξουμε με τους σταυρούς μας σε λίγες μέρες θα στελεχώσουν τα κρίσιμα πόστα τους. Αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα ούτε τα κόμματα, στο κεντρικό τους επίπεδο, παρότι ενίοτε (σε δυσάρεστες ερωτήσεις συνήθως) καλούν τα ΜΜΕ να κατευθύνουν τις ερωτήσεις τους εκεί. Κακά τα ψέματα, όμως, στην πραγματικότητα οι κεντρικοί σχεδιασμοί αντιλαμβάνονται τις κάλπες αυτές ως ζωτικής σημασίας για την επόμενη μέρα, για την προετοιμασία των εθνικών εκλογών, για τη συσπείρωση των κομματικών δυνάμεών τους. Κι ως τέτοια υπόθεση τις αντιμετωπίζουν.
Ο Μεσσίας από την Αρτα
Ολη η προεκλογική καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ για τις ευρωεκλογές και τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης έχει ενοποιήσει πλήρως όλα τα θέματα κι όλες τις συζητήσεις κάτω από μια ομπρέλα συγκεχυμένων διακηρύξεων που επενδύεται πάνω στην εικόνα του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Παράλληλα, το επιτελείο που έχει αναλάβει την αποδόμηση της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη στα social media, συνεχίζει να εργάζεται αποτελεσματικά κι άοκνα – ας τους το αναγνωρίσουμε – κυνηγώντας κάθε πιθανή κι απίθανη «χαραμάδα» ή φράση που βολεύει να παραποιήσουν ή να ερμηνεύσουν δημιουργικά, σε άριστη συνεργασία με τα φιλοκυβερνητικά μίντια.
Στο επίπεδο της εικόνας, ο Αλέξης Τσίπρας προτιμά να δείχνει το πρόσωπό του με πολλές φωτογραφίες και βίντεο και συνεντεύξεις τηλεοπτικές. Η σύγκριση του πολιτικού λόγου του με τον λόγο του Ιησού Χριστού ακούγεται απολύτως ιερόσυλη στους πιστούς (δικαίως) είναι, όμως, απολύτως αποκαλυπτική. Ο Πρωθυπουργός εμφανίζεται πλέον να έχει τα μεσσιανικά χαρακτηριστικά ενός σωτήρα με ανθρώπινες αδυναμίες που τον πολεμούν Ρωμαίοι και Φαρισαίοι.
Τις πλέον ενδεικτικές στιγμές του «χτισίματος» αυτής της εικόνας τις είδαμε σε ένα προνομιακό, γεωγραφικά, χώρο για τον Αλέξη Τσίπρα, τον τόπο καταγωγής του, την Ηπειρο, όπου περιόδευσε τελευταία. Οπως πληροφορηθήκαμε από την ΕΡΤ, οι συγκινητικές στιγμές συμπεριελάμβαναν ιερείς κι ηλικιωμένους που τον εμφάνισαν ως ένα χρυσό παιδί, χαμογελαστά παιδάκια που έτρεχαν για να τον δουν από κοντά και γιαγιάδες που σταμάταγαν την αυτοκινητοπομπή του για να του δώσουν μια αγκαλιά και μια ευχή, στην οποία αυτός ανταποκρινόταν ως Ηγέτης που έχει για δύναμη του την αγάπη του Λαού.
Ο Ηγέτης και Ανθρωπος, αφού ομολόγησε πως έχει κουραστεί να εγκαινιάζει έργα που είχαν χρονίσει, φωτογραφήθηκε και βιντεοσκοπήθηκε να εποπτεύει και να χαιρετά εργάτες, σε στιγμές που θύμιζαν πλάνα βουβών μαγνητοσκοπήσεων του Ιωσήφ Στάλιν όταν περιόδευε στα μεγάλα έργα και τις βιομηχανίες της σοβιετικής παντοδυναμίας, που έδειχνε καμιά φορά η τηλεόραση όταν υπήρχε ακόμη το κανάλι 902. Με τη διαφορά ότι η δύναμη εκείνη ήταν πραγματική, όπως κι η λαϊκή αποθέωση, ενώ εδώ οι φωτογραφίες που ξεχώρισαν ήταν αυτές κάποιων εργατών που έβαφαν στο αεροδρόμιο Ιωαννίνων, με τους δυο που χαιρέτησαν τον Πρωθυπουργό να φοράνε, εκτός από το εργατικό γιλέκο, καθαρά smart casual πουκάμισα και παντελόνια και μοδάτα γυαλιά ηλίου.
Μια μοναδική τσαλακωσιά στην τέλεια εικόνα παραλίγο να γίνει από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία, που κατήγγειλε ότι στη Λευκάδα μετέφεραν επτά ασθενείς από το παλιό στο νέο νοσοκομείο, για να φαίνεται ότι λειτουργεί κανονικά για τις ανάγκες των εγκαινίων που του έκανε ο Πρωθυπουργός. Στην περίπτωση αυτή, δεν υπήρξε απάντηση του τύπου «οι ίδιοι οι ασθενείς ζήτησαν τη μεταφορά τους προκειμένου να γνωρίσουν τον Πρωθυπουργό» αλλά απλώς διαψεύστηκε από τη διοίκηση του νοσοκομείου.
Ο διαβασμένος του κανόνα
Από την πλευρά της ΝΔ δίνεται έμφαση σε τρία στοιχεία: στη σύνθεση των ψηφοδελτίων, ως γενική εικόνα, ξεχωρίζοντας μονάχα πρόσωπα που δεν διχάζουν την κομματική βάση, στο πρόγραμμα και στον Κυριάκο Μητσοτάκη ως φορέα κι εγγυητή του.
Οταν μιλάει βασίζεται πιο πολύ στον προετοιμασμένο λόγο του παρά στην προσωπική εικόνα. Για τον λόγο αυτό προτιμά τη Βουλή και τις συνεντεύξεις Τύπου ενώ ακούγεται άνετος και σε ραδιοφωνικές συνεντεύξεις, όπως αυτή που έδωσε χθες στον «Σκάι» – ίσως και λίγο πιο… άνετος από ότι χρειάζεται, αφού στις αδυναμίες που του χρεώνονται είναι οι αντιδράσεις του σε στιγμές αντιπολιτευτικής πίεσης και άβολων ερωτήσεων.
Ο αρχηγός της ΝΔ δεν έχει πραγματοποιήσει τον ίδιο αριθμό εμφανίσεων «εκτός έδρας» σε σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα. Στις περιοδείες του η εικόνα που προτιμάται δεν είναι αυτή της αγάπης και των διαχυτικών εναγκαλισμών – κι η αλήθεια είναι πως τέτοιες εικόνες δεν του πάνε και πολύ. Ο Μητσοτάκης όταν βγαίνει σε μεγάλα κοινά εμφανίζεται περισσότερο να ακούει παρά να μιλάει ο ίδιος, να ακούει κυρίως (προφανώς) τα παράπονα πολιτών. Για τον σκοπό αυτό, ο αρχηγός της ΝΔ μπαίνει, φωτογραφίζεται και βιντεοσκοπείται να συζητά σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις στις γειτονιές που επισκέπτεται, σε μια προσπάθεια να υπερβεί την εικόνα της μη ταύτισής του με τα λαϊκά στρώματα και τα προβλήματά τους.
Ο Μητσοτάκης ξέρει ότι οι συγκεκριμένες απαντήσεις λειτουργούν ως προτέρημα στην κορύφωση ενός προεκλογικού αγώνα και φροντίζει να ακολουθεί αυτόν τον κανόνα. Ο μεγάλος αντίπαλός του στη φάση αυτή είναι βασικά ο εαυτός του, αφού καμιά φορά ξεχνά πως στην πολιτική χρειάζεται να «χαμηλώσεις» την εικόνα σου και τον λόγο σου, ώστε να πείσεις ότι δεν ξέρεις μόνο τι είναι το «σωστό» αλλά ότι συναισθάνεσαι και αυτούς που πονάνε.
