Ολα για την αυτοδυναμία – Τι λένε τα μαθηματικά της κάλπης

Με τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές να είναι παρελθόν και τα πολιτικά μηνύματα να έχουν σταλεί στα κόμματα, η χώρα οδηγείται σε εθνικές κάλπες με πολλά και κρίσιμα ερωτήματα.

Το κυριότερο όλων, πάντως, είναι αν η Νέα Δημοκρατία θα μπορέσει να φτάσει σε ποσοστό που θα της δίνει την αυτοδυναμία. Αν δηλαδή θα μπορέσει να κυβερνήσει χωρίς να υποχρεωθεί σε προγραμματικές συμμαχίες με άλλα κόμματα.

Ειδικά μετά τις εξελίξεις στο Κίνημα Αλλαγής, το ερώτημα για αυτοδυναμία ή όχι λαμβάνει ακόμη πιο κρίσιμες διαστάσεις. Μην ξεχνάμε ότι σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας είτε θα πρέπει να γίνουν κυβερνήσεις συμμαχίας είτε να οδηγηθούμε σε νέες κάλπες άμεσα και με απλή αναλογική.

Πάντως, η συντιπτική νίκη που κατέγραψαν οι «γαλάζιοι» υποψήφιοι χθες δείχνει ότι ο Κ. Μητσοτάκης πάει στις κάλπες με τον αέρα του νικητή που μπορεί να πετύχει και την αυτοδυναμία.

Τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» έκαναν μια πολύ σημαντική έρευνα σχετικά με τα σενάρια αυτοδυναμίας, ειδικά μετά το αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές και τη διαφορά των 9,3 μονάδων της ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Σύμφωνα με το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, τα «μαθηματικά» της κάλπης και οι παράγοντες που τα επηρεάζουν (όπως είναι η συμμετοχή των ψηφοφόρων και η προοπτική των μικρότερων κομμάτων) απασχολούν τα πολιτικά επιτελεία, μετά τις ευρωεκλογές και ενόψει των εθνικών εκλογών. Η χώρα έχει ήδη εισέλθει σε νέα προεκλογική περίοδο, που θα συνοδευτεί καθ’ όλη τη διάρκειά της από ποικίλα μετεκλογικά σενάρια. Η λέξη «αυτοδυναμία» κυριαρχεί και ακολουθείται από το ερώτημα εάν, αλλά και με ποιο εύρος η ΝΔ (με δεδομένο τον αέρα της νίκης στην ευρωκάλπη) μπορεί να την εξασφαλίσει στις 7 Ιουλίου.

Η εντολή του λαού

Στόχος της ΝΔ προφανώς και είναι να λάβει αδιαμφισβήτητη εντολή από τον λαό, προκειμένου να κινηθεί χωρίς δεσμεύσεις και περιορισμούς στην επόμενη μέρα, ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επιλέξει προς το παρόν να μην αναδείξει ευθέως την αυτοδυναμία ως διακύβευμα των εκλογών. Βεβαίως για το γαλάζιο επιτελείο «κάθε ψήφος μετράει», όμως η κατεύθυνση που δίνει ο πρόεδρος της ΝΔ παραμένει να επιδιωχθούν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες πολιτικές και κοινοβουλευτικές συναινέσεις, με μετριοπάθεια μέχρι να στηθούν οι εθνικές κάλπες. Αυτή η στρατηγική της Πειραιώς, με εντατικοποίηση της προσπάθειας συσπείρωσης των ψηφοφόρων και προσέλκυσης περισσότερων πολιτών, αναμένεται να είναι σταθερή μέχρι τις 7 Ιουλίου.

Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας προτρέπει πλέον τα στελέχη του κόμματος και της κυβέρνησης να «ξεχάσουν» το χθες (την ήττα στις ευρωεκλογές, δηλαδή) και να ριχτούν στη μάχη ακόμα και για τη νίκη. Μπροστά όμως στην προεξοφλημένη επικράτηση της ΝΔ, ο βασικότερος στόχος για τον ΣΥΡΙΖΑ, που σίγουρα θα διεκδικήσει όσο το δυνατόν καλύτερο ποσοστό στην κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση, είναι τουλάχιστον να «κόψει» τη γαλάζια αυτοδυναμία. Το σενάριο αυτό εξάλλου θα πυροδοτούσε αυτομάτως πολιτικές και κοινοβουλευτικές εξελίξεις, πρωτίστως σε ό,τι αφορά τις κινήσεις του Κινήματος Αλλαγής.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι στο «παιχνίδι» της αυτοδυναμίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο δύο βασικές παράμετροι (πέραν των ψήφων που θα λάβει ο νικητής): η συμμετοχή στις κάλπες και η «απόδοση» των μικρότερων κομμάτων, τα οποία επιχειρούν την είσοδό τους στην επόμενη Βουλή, όπως είναι η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη, κ.ά. Κυρίως γιατί – εκτός των επιλογών που ανοίγονται για τυχόν συγκλίσεις εντός Κοινοβουλίου – όσο ανεβαίνει το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων τόσο μειώνεται το απαραίτητο ποσοστό για αυτοδυναμία.

Τα σενάρια με βάση τις ευρωεκλογές

Ενόψει των βουλευτικών εκλογών, τα σενάρια για το πώς θα κινηθούν τα κόμματα είναι πολλά με το κυρίαρχο ερώτημα να είναι το εξής: Εχει η ΝΔ τη δυνατότητα να αποκτήσει την περίφημη αυτοδυναμία, να διαθέτει δηλαδή την πλειοψηφία τουλάχιστον 151 εδρών; Σε μια προσπάθεια στοιχειώδους θεώρησης, εξετάζεται αρχικά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και, όπως προκύπτει από αυτό, αν το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης της 26ης Μαΐου αφορούσε βουλευτικές εκλογές, η ΝΔ θα είχε πράγματι αυτοδυναμία με 155 έδρες. Το συμπέρασμα ίσως είναι εντυπωσιακό, δεδομένου ότι η ΝΔ διαθέτει σχετικά χαμηλό ποσοστό (33,1%), αλλά παράλληλα συμπληρώνεται το πολύ υψηλό 21% που μένει εκτός αντιπροσώπευσης. Πρόκειται για το άθροισμα όλων των κομμάτων που δεν μπόρεσαν να φτάσουν στο όριο του 3% ώστε να δικαιούνται έδρες.

Με δεδομένο όμως ότι στο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών υπήρχε η οριακή περίπτωση του κόμματος Μέρα25 του Γιάνη Βαρουφάκη (με ποσοστό στο 2,99%) θα μπορούσε να εξεταστεί και η περίπτωση που είχε καταφέρει να πιάσει το 3%. Στην περίπτωση αυτή, όπως φαίνεται στον ΠΙΝΑΚΑ Α2, το έβδομο κατά σειρά κόμμα θα αποκτούσε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση με εννέα βουλευτές, αφαιρώντας τέσσερις έδρες από την προπορευόμενη ΝΔ. Ακόμα και έτσι πάντως η ΝΔ θα διέθετε πλειοψηφία, αν και απολύτως οριακή με 151 έδρες.

Να σημειωθεί ότι η δυνατότητα αυτοδυναμίας εξαρτάται από δύο παράγοντες και μόνο: α) Το εκλογικό ποσοστό στο οποίο φτάνει το πρώτο κόμμα, σε σχέση β) με το συνολικό ποσοστό που μένει εκτός αντιπροσώπευσης. Η διαφορά μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων (είτε μεγάλη είτε μικρή) δεν παίζει κανέναν ρόλο.

Αύξηση δυνάμεων

Ετσι, χαρακτηριστικό είναι το σενάριο με βάση το οποίο οι δύο πρώτοι αυξάνουν τη δύναμή τους (όπως εξάλλου συμβαίνει πάντα μεταξύ ευρωεκλογών και βουλευτικών εκλογών), αλλά η διαφορά των ευρωεκλογών μειώνεται. Θεωρείται δηλαδή ότι αθροιστικά τα δύο κόμματα φτάνουν στο 64%, όπως είχε συμβεί στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, αλλά βέβαια έχουν αλλάξει οι ρόλοι. Τώρα προηγείται η ΝΔ με 36% έναντι του ΣΥΡΙΖΑ με 28%. Θεωρείται παράλληλα ότι τα κόμματα που ακολουθούν έχουν κάποια μείωση σε σχέση με τις ευρωεκλογές, ενώ και το συνολικό ποσοστό εκτός αντιπροσώπευσης πέφτει στο 16,5%. Το γεγονός όμως ότι παραμένει σε σχετικά υψηλό επίπεδο επιτρέπει στη ΝΔ να αποκτήσει άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 158 έδρες στην περίπτωση που υπάρχουν έξι κόμματα πάνω από το 3% ή 154 εδρών στην περίπτωση των επτά κομμάτων. Σημειώνεται, ότι τα κόμματα μετά το ΚΚΕ δεν αναφέρονται ονομαστικά, αλλά ως Κ5, Κ6, Κ7, γιατί ομολογουμένως με την κινητικότητα που υπάρχει στον χώρο των μικρότερων κομμάτων κανείς δεν μπορεί να πει μετά βεβαιότητας ούτε ποια ακριβώς θα είναι η σειρά, ενδεχομένως ούτε και ποια θα είναι τα κόμματα αυτά.

Στο τρίτο σενάριο εξετάζεται το αντίθετο, δηλαδή το ενδεχόμενο αύξησης της διαφοράς μεταξύ των δύο πρώτων, με τη ΝΔ να φτάνει στο ψηλό 39% ακολουθώντας τη δυναμική που της δίνει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Σε αυτή την περίπτωση η ΝΔ κινείται πάνω ή κάτω στην περιοχή των 160 εδρών, ανάλογα με τον αριθμό των κομμάτων που κερδίζουν την αντιπροσώπευσή τους.