Η εξέγερση του Stonewall Inn στις 28 Ιουνίου του 1969 στους δρόμους της Νέας Υόρκης στάθηκε η αφορμή για να δημιουργηθεί ένα μεγάλο απελευθερωτικό κίνημα, το Gay Liberation Front. Ένα χρόνο μετά, στις 28 Ιουνίου του 1970, διοργανώθηκε η πρώτη Christopher Street Liberation Day March, η οποία έγινε το πρότυπο για τα Pride παγκοσμίως.
Τριανταπέντε χρόνια μετά στις 25 Ιουνίου του 2005, τα LGBTQI άτομα της Ελλάδας βγήκαμε περήφανα στους δρόμους της Αθήνας για να διεκδικήσουμε την ορατότητα και τον σεβασμό στο πρώτο Athens Pride Parade.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2018, σε έναν αθηναϊκό δρόμο ο Ζακ Κωστόπουλος / Zackie Oh! άφησε την τελευταία του πνοή δολοφονημένος μέρα μεσημέρι. Το 15ο Athens Pride τιμά τη μνήμη του πολυαγαπημένου μας Ζακ, θυμάται τον γενναίο ακτιβισμό του και μαζί με την κοινότητα απαιτεί να αποδοθεί δικαιοσύνη για το θάνατό του.
Το Athens Pride 2019 τονίζει τον ρολό του δρόμου ως δημοκρατικού χώρου διεκδίκησης, επανάστασης αλλά και θριάμβου μπροστά στην αδικία και τη βιαιότητα.
1969: Stonewall
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 28 Ιουνίου 1969, το Stonewall Inn, ένα δημοφιλές γκέι κλαμπ στην οδό Christopher στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης, δέχτηκε εισβολή από βαριά οπλισμένους άνδρες των ΜΑΤ της πόλης. Η κατηγορία ήταν η παράνομη πώληση οινοπνεύματος. Για δεύτερη φορά την ίδια εβδομάδα το μπαρ γινόταν στόχος. Οι επιδρομές στα γκέι μπαρ και η γενική παρενόχληση των γκέι και των τρανσέξουαλ είχαν καταντήσει ρουτίνα. Αλλά αυτή τη φορά, τα πράγματα δεν κύλησαν όπως νόμιζε η Αστυνομία.
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το τι υποκίνησε τη βία και ποιοι συμμετείχαν σε αυτήν, αλλά μερικά γεγονότα είναι βέβαια: Η αστυνομία παρέταξε τους 200 θαμώνες για έλεγχο στοιχείων. Επέτρεψε στους περισσότερους να φύγουν, ενώ έθεσαν υπό κράτηση το προσωπικό, καθώς και τρεις drag queen και δύο τρανσέξουαλ.
Στην αρχή, η κατάσταση έξω από το μπαρ ήταν γιορτινή. Όμως όταν έφτασε η κλούβα και η αστυνομία φόρτωσε το προσωπικό του μπαρ και τις τρεις drag queen μέσα, το πλήθος στο δρόμο εξαγριώθηκε. Κάποιος πέταξε μια πέτρα στο παράθυρο και έπειτα δοχεία απορριμμάτων, μπουκάλια κτλ.
Όλη τη νύχτα μέχρι και την Κυριακή πρωί, μαζεύτηκε πολύ πλήθος μπροστά στο κατεστραμμένο μπαρ. Πολλοί γκέι νέοι εμφανίστηκαν για να διαμαρτυρηθούν, αλλά το έκαναν φιλώντας και χλευάζοντας την Αστυνομία. Τις επόμενες νύχτες συνέχισαν τα επεισόδια και οι συγκρούσεις με την Αστυνομία.
Η Πορεία
Ωστόσο, ακόμα σημαντικότερο ήταν αυτό που συνέβη αργότερα το καλοκαίρι. Στα τέλη του Ιουλίου, οι γκέι ακτιβιστές κυκλοφόρησαν φυλλάδια, απαιτώντας μια μαζική «συγκέντρωση για την ομοφυλοφιλική απελευθέρωση». Η συμμαχία που σχηματίστηκε από τη συνεδρίαση, που έγινε στις 24 Ιουλίου, υιοθέτησε την ονομασία «Γκέι Απελευθερωτικό Μέτωπο» (GLF: Gay Liberation Front).
Ανάμεσα στις διεκδικήσεις της ήταν να σταματήσει η παρενόχληση από την αστυνομία, η προστασία στον εργασιακό χώρο, η ανάκληση των νόμων περί σοδομισμού και η θέσπιση νομοθεσίας κατά των διακρίσεων. Ακολουθούσαν και άλλα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας και δημιουργήθηκαν οργανώσεις για τα δικαιώματα των γκέι και λεσβίων σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η «Πορεία για στο Stonewall» πραγματοποιήθηκε τον επόμενο χρόνο σε ανάμνηση του γεγονότος και συγχρόνως ως διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά των διακρίσεων και της βίας που ασκήθηκαν στους γκέι, λεσβίες και τρανσέξουαλ της Νέας Υόρκης.
Με τα χρόνια, η επέτειος απέκτησε εορταστικό χαρακτήρα, απλώθηκε σε πολλές χώρες του πλανήτη και έγινε γνωστή ως Pride – Περηφάνια. Τον Ιούνιο του 1999, το Stonewall μπαρ ανακηρύχτηκε Μνημείο Εθνικής Κληρονομιάς και τμήμα της οδού Christopher μετονομάστηκε Stonewall Place.
Το Pride στην Ελλάδα
Η πρώτη απόπειρα διοργάνωσης Pride στην Ελλάδα επιχειρήθηκε από το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) στις 28 Ιουνίου 1980 στην Αθήνα, οριοθετώντας την κυρίως ως πολιτική εκδήλωση και επαναλήφθηκε δειλά 2 χρόνια αργότερα στο χώρο του Ζαππείου.
Έπρεπε να περάσουν 10 χρόνια για να διοργανωθούν αντίστοιχες εκδηλώσεις (Λόφος Στρέφη 1992, 1994, 1995, Πεδίον του Άρεως 1993, 1996 και σε κλειστούς χώρους 1998 και 1999). Την ίδια εποχή στην παραλία της Θεσσαλονίκης γίνονται οι αντίστοιχες διοργανώσεις από την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης).
Η αρχή του Athens Pride, σηματοδοτείται το 2005 με τη δημιουργία του «Φεστιβάλ Περηφάνειας Αθήνας – Athens Pride» που με τη συνεργασία και συμμετοχή πολλών ελληνικών ΛΟΑΤ οργανώσεων και σύλλογων διοργανωνει ένα αντίστοιχο των ξένων χωρών Pride, το οποίο χρόνο με το χρόνο δέχεται και μαζικότερη συμμετοχή. Γίνεται πάντα τον μήνα Ιούνιο στο κέντρο της Αθήνας, στη πλατεία Κλαυθμώνος.
