Ηταν 20 Απριλίου 2015 όταν η εφέτης – τότε – Μαρία Λεπενιώτη ως πρόεδρος του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων της Αθήνας κήρυττε στη δικαστική αίθουσα των γυναικείων φυλακών του Κορυδαλλού την έναρξη της δίκης για την υπόθεση της Χρυσής Αυγής.
Σε λίγες μέρες, έπειτα από 361 συνεδριάσεις, η πρόεδρος του δικαστηρίου Μαρία Λεπενιώτη, η οποία προήχθη πρόσφατα στον βαθμό του αρεοπαγίτη, αναμένεται να κηρύξει την έναρξη των απολογιών των κατηγορουμένων στην πολύκροτη αυτή δίκη, που συμπίπτει χρονικά με την τελική ευθεία για τις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019.
Παρά την προαγωγή της όμως στα ανώτατα κλιμάκια της Δικαιοσύνης, που επί χρόνια υπηρετεί έχοντας χειριστεί σημαντικές υποθέσεις, η νεοπροαχθείσα αρεοπαγίτης θα εξακολουθήσει να ανεβαίνει στην έδρα μέχρις ότου ολοκληρωθεί η δίκη αυτή και βάλει τη δική της σφραγίδα στην ετυμηγορία που θα εκδώσει το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας σε μία από τις σοβαρότερες ποινικές δίκες των τελευταίων ετών, έστω κι αν λόγω της μεγάλης διάρκειάς της δεν βρέθηκε συχνά στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.
Μιας δίκης που περιλαμβάνει επιμέρους αξιόποινες ενέργειες, οι οποίες αποδίδονται σε μέλη της οργάνωσης, με βασικότερη αυτή της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα, που επί της ουσίας αποτέλεσε και την αφορμή για να ανοίξει η βεντάλια της δικαστικής έρευνας.
Η επόμενη συνεδρίαση του δικαστηρίου έχει οριστεί για τις 18 Ιουνίου 2019, οπότε αναμένεται να ολοκληρώσει την κατάθεσή του ο τελευταίος μάρτυρας υπεράσπισης από τους συνολικά 70 που προσήλθαν στο δικαστήριο αν και αρχικά είχαν προταθεί 230.
Αμέσως μετά θα ακολουθήσει ο σχολιασμός καταθέσεων, τόσο από την πολιτική αγωγή όσο και από την υπεράσπιση, και στη συνέχεια, εκτός απροόπτου, αναμένεται να ξεκινήσουν οι απολογίες των κατηγορουμένων. Κάτι που όπως εκτιμάται θα γίνει στη συνεδρίαση της 19ης ή της 20ής Ιουνίου.
Στο εδώλιο του κατηγορουμένου, με βάση το βούλευμα του δικαστικού συμβουλίου, έχουν παραπεμφθεί συνολικά 68 άτομα, τα οποία φέρονται ως εμπλεκόμενα σε διάφορες αξιόποινες πράξεις που συνδέονται με τη δράση της οργάνωσης. Οι 65 από τους κατηγορουμένους είναι αντιμέτωποι με τα αδικήματα της ένταξης και διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης, με τους 18 από αυτούς να είναι νυν και πρώην βουλευτές της Χρυσής Αυγής.
Συνήγοροι υπεράσπισης. Οι απολογίες αναμένεται να ξεκινήσουν κατά αλφαβητική σειρά με βάση τον κατάλογο του κατηγορητηρίου, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται οι απολογίες των βουλευτών του κόμματος της Χρυσής Αυγής. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στην πλειοψηφία τους οι κατηγορούμενοι βουλευτές, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της αποδεικτικής διαδικασίας επέλεξαν να εκπροσωπηθούν, όπως έχουν δικαίωμα από τον νόμο, από τους συνηγόρους υπεράσπισής τους, έχουν αποφασίσει να προσέλθουν και να απολογηθούν ενώπιον των δικαστών που θα τους κρίνουν. Οπως πιθανολογείται ο Νίκος Μιχαλολιάκος θα είναι εκείνος που θα κλείσει τον κύκλο των απολογιών αφού προηγουμένως έχουν ακουστεί όλοι οι συγκατηγορούμενοί του. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, εκτιμάται ότι οι απολογίες των βουλευτών της Χρυσής Αυγής θα γίνουν μετά τις θερινές διακοπές, πιθανότατα από Σεπτέμβριο, όταν ξεκινά το νέο δικαστικό έτος.
Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης αποδεικτικής διαδικασίας που προηγήθηκε εξετάστηκαν 147 μάρτυρες κατηγορητηρίου και 70 μάρτυρες υπεράσπισης. Χαρακτηριστικό του όγκου των δεδομένων και των αποδεικτικών στοιχείων της υπόθεσης είναι το γεγονός ότι χρειάστηκε περίπου ένας χρόνος, από τον Φεβρουάριο 2018 έως τον Μάρτιο 2019, για να αναγνωστούν τα έγγραφα στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα οπτικοακουστικά πειστήρια (βίντεο, ηχητικά κ.λπ.).
Μακρύς δρόμος
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι από την έναρξη των απολογιών μέχρι την ημέρα της έκδοσης της απόφασης του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ο δρόμος είναι μακρύς. Κι αυτό γιατί μετά τις απολογίες των κατηγορουμένων, όπως προβλέπει η δικονομία, η σκυτάλη της διαδικασίας θα περάσει στους εισαγγελείς της έδρας, οι οποίοι με τις αγορεύσεις τους αποτιμώντας όλα τα στοιχεία της πολυετούς διαδικασίας θα εισηγηθούν στους δικαστές επί της ενοχής ή μη όλων των κατηγορουμένων. Αμέσως μετά οι συνήγοροι των δύο πλευρών – πολιτικής αγωγής που εκπροσωπούν τα θύματα των ενεργειών και υπεράσπισης των κατηγορουμένων – θα κληθούν να αγορεύσουν με τη σειρά τους. Πρόκειται για συνολικά 12 συνηγόρους πολιτικής αγωγής ενώ από την πλευρά της υπεράσπισης έχουν δηλώσει παράσταση περισσότεροι από 100.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της δίκης η ετυμηγορία των δικαστών αναμένεται να εκδοθεί – εκτός απροόπτου – στις αρχές του έτους 2020.
Νέος Ποινικός Κώδικας. Και βέβαια η όποια απόφαση του Τριμελούς Εφετείου κακουργημάτων της Αθήνας θα εκδοθεί με βάση τον νέο Ποινικό Κώδικα, που τίθεται σε ισχύ σε λίγες ημέρες και συγκεκριμένα την 1η Ιουλίου 2019. Οπως είναι γνωστό μία από τις διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα που είχε προκαλέσει αντιδράσεις σε νομικό και πολιτικό επίπεδο αφορούσε την τιμωρία για την εγκληματική οργάνωση. Διάταξη που εν τέλει, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, ξαναμπήκε στο τραπέζι και με τη σύμφωνη γνώμη της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής έγιναν οι αναγκαίες αλλαγές.
Ο νέος Κώδικας προβλέπει ότι ο «διευθυντής» εγκληματικής οργάνωσης τιμωρείται με ποινή κάθειρξης τουλάχιστον πέντε χρόνων. Ποινή η οποία με βάση τις νέες διατάξεις είναι εκτιτέα και δεν εξαγοράζεται, ούτε μετατρέπεται.